Valuto
Valuto aŭ monunuo estas teritoria formo de mono uzita en komerco. Ĝenerale, valuto estas la moneroj aŭ monbiletoj establitaj de lando aŭ teritorio. Ĝi estas parto de monprovizo de lando, kune kun ĉekoj, debetkartoj, kaj aliaj formoj de pagado.
Homa cilvilizo uzis valutojn almenaŭ antaŭ 10.000 a.K. Trans historio, oraj aŭ arĝentaj moneroj de iom da valoro estis la plej ofta formoj. Tamen, preskaŭ ĉiuj modernaj monsistemoj havas valoro nur pro ŝtata dekreto. Tiel, registaro, ofte per centra banko, deklaras monbiletojn kaj monerojn esti leĝa mono, do estus kontraŭleĝa por ne akcepti la monon kiel rimedo por repagado de publikaj kaj privataj ŝuldoj.
- nomo;
- bazaj kontantaĵaj specoj;
- nominala strukturo;
- ekskluziveco de uzado de mono kiel laŭleĝa pag-rimedo sur certa teritorio
- laŭleĝaj reguloj por emisio kaj protekto de valuto
- aliaj elementoj: metodo de determinado de valutkurzo, ktp.
Rezulte de internaciaj rilatoj, valutoj de iuj landoj akiras internacian karakteron. Ekzemple, dolaro servas kiel internacia pag-rimedo inter iuj landoj.
ISO 4217 fiksas triliteran kodon por ĉiu valuto. Rigardu la artikolon ankaŭ por vidi liston de multaj monunuoj de diversaj landoj.
