Carlisle (Kumbrio)

Ĝemelurboj
	Flensburg (1961–); Słupsk vd

Carlisle
urbo ; civila paroĥo (–nekonata valoro); eksterparoĥa areo ; county town (en) ; city of United Kingdom (en) vd
	Blazono
Administrado
Ĝemelurboj
	Flensburg (1961–); Słupsk vd
En TTT	Oficiala retejo [+]
Demografio
Loĝantaro	75 399 (2016) [+]
Loĝdenso	3 989 loĝ./km²
Geografio
Geografia situo	54° 54′ N, 2° 56′ U (mapo)54.894722222222-2.9363888888889Koordinatoj: 54° 54′ N, 2° 56′ U (mapo) [+]
Alto	28 m [+]
Areo	18,9 km² (1 890 ha) [+]
Horzono	UTC±00:00 [+]
	Carlisle (Anglio)
	Situo de Carlisle
Alia projekto
	Vikimedia Komunejo Carlisle [+]
	v • d • r

Carlisle estas antikva urbo de Kumbrio, Anglio. En 2001, laŭ la tiujara censo, ĝi enhavis ĉirkaŭ 71 775 loĝantojn.

Historio

Ĉirkaŭ 72 p.K. la romianoj konstruis lignan fortikaĵon kie nun situas Carlisle. Ĝi anstataŭiĝis ĉirkaŭ 105 de dua ligna konstruaĵo, kaj ĉirkaŭ 165 de ŝtona. La romianoj nomis la lokon Luguvalium, kaj la fortikaĵo subtenis la fortikaĵojn de la Muro de Hadriano.

Ĉar ĝi situas proksime al la landlimo inter Anglio kaj Skotlando, la urbo strategie gravis kaj estis ofte atakataj de skotoj. En 1092 Vilhelmo la 2-a (Anglio) konstruis kastelon kiu poste ege plifortiĝis. Tie, dum iom da tempo, malliberiĝis Maria Stuart, reĝino de Skotlando. La kastelo nun enhavas muzeon kaj servas kiel regimenta bazo. Ankoraŭ videblas multe de la mezepokaj urbomuroj.

En 1133 prioreja preĝejo iĝis katedralo.

Dum la angla enlanda milito reĝa garnizono dufoje sieĝiĝis, en 1644 kaj 1645.

Novembron 1745, dum la dua jakobita ribelo, Charles Edward Stuart sieĝis kaj kaptis Carlisle: Vilhelmo (Duko de Cumberland) rekaptis ĝin la sekvantan monaton.