Eibar

Eibar
municipo en Hispanio • urbo
Flago	Blazono
Administrado
Ĝemelurboj Užice • Yecla • Vilariño vd
Poŝtkodo	20600
En TTT	Oficiala retejo [+]
Demografio
Loĝantaro	27 234  (2023) [+]
Loĝdenso	1 099 loĝ./km²
Geografio
Geografia situo	43° 11′ N, 2° 28′ U (mapo)43.1842839-2.4732748 [+]
Alto	121 m [+]
Areo	24,78 km² (2 478 ha) [+]
Horzono	UTC+01:00 [+]
Eibar (Gipusko) DEC Eibar Situo de Eibar
Eibar (Hispanio) DEC Eibar Situo de Eibar
Alia projekto
Vikimedia Komunejo Eibar [+]

Eibar (jen eŭske, hispane Éibar) estas urbo en la provinco Gipusko en la Aŭtonoma Komunumo de Eŭskio en Hispanio. Fine de 2023 en la urbo vivis 27 234 loĝantoj.

Geografio

Eibar situas je 121 m de alteco en la baseno de rivero Deba en la ekstrema okcidento de la provinco Gipusko ĉe la limo kun la najbara provinco Biskajo. La klimato estas mara kun mildaj vintroj kaj malvarmetaj someroj. La urbo situas en mallarĝa valo en monteca ĉirkaŭaĵo, la altoj ĉirkaŭ la urbo havas altecojn de 700 ĝis 800 m.

La rivero Ego fluas tra la urbo kaj enfluas la riveron Deba en la urba areo.

Ekonomio

Industriaj konstruaĵoj de la kvartalo Txonta [ĈONta].

Preĝejo de Sankta Andreo de Éibar.

Ekde longe, la ĉefa ekonomia aktiveco estis bazita sur la fabrikado de fero, kio rezultis en prospera industrio de armiloj kio havigis la kromnomon "Villa armera" (nun "Ciudad armera", armila urbo) kaj kiu diversiĝis meze de la 20-a jarcento, rezulte en multaj aliaj produktoj.

Historio

En la 19-a jarcento okazis procezoj de industriigo kun la transformo de la gilda sistemo de produktado en sistemo industria. Kun tiu procezo same okazis grava socia movado. Jam en la Karlismaj Militoj la eibar-anoj ektendencis al la liberala flanko. Same, fine de la 19-a jarcento kaj en la unua duono de la 20-a jarcento la ideoj de la internacia kaj socialisma laborista movado enradikiĝis en la socio eibar-a. La 6an de Aŭgusto 1897 okazis unua striko pro laboraj tialoj kaj tuj la laborista movado faris Éibar grava referenco en la hispana socialismo. Tio kulminis mateniĝe de la mardo 14-a de Aprilo 1931 pro la proklamo de la Dua Hispana Respubliko, kiam Éibar estis la unua hispana loko kiu realigis ĝin. Tio havigis al ĝi la titolon de «Muy Ejemplar Ciudad» (Ekzempliga Urbo).

La Hispana Enlanda Milito rezultis en la fakto, ke la urbo estis praktike detruita: la armila industrio estis evidente milita celo. La rekonstruo rezultis en grava industria disvolvigo kaj en pliigo de la loĝantaro kaj ricevo de enmigrintoj, kio tuj superis la 40 000 loĝantojn, kio etendiĝis eĉ al najbaraj loĝlokoj.

Post la restarigo de la demokratio, la du unuaj urbestroj estis de la Eŭska Naciisma Partio, la sekvantaj de la socialisma partio.

Viadukto de la AP-8 super Txonta, projektita de la inĝeniero Ginés Aparicio en 1972.

Bibliografio

• San Martín, Juan (2000). Toponomástica de Eibar y Elgeta. Bilbao: Euskaltzaindia. ISBN 84-95438-00-3.