Ŝpico

La ŝpico (de la germana Spitz, pro la pintaj oreloj) estas hundo kiu apartenas al grupo de hundrasoj kies morfologio kaj anatomio havas multajn komunajn trajtojn. Plej okulfrapa estas la akutforma kapo, kiu havas relative larĝan kranion kun pintaj triangulaj oreloj kaj akutforma muzelo. Alia karakterizo estas dika kaj longa pelto, starigita kaj ĉirkaŭvolvita aŭ kurboplena vosto en formo de falĉileto. Ofte la vosto kuŝas sur la dorso de la hundo. Iuj ŝpicoj estas blankaj (plej ofte) aliaj estas oranĝkoloraj.

La grandeco de la hundoj forte varias ene de la grupo, de la malgranda pomerano (germana ŝpicospeco) kiu pezas inter 2 kaj 3,5 kg, ĝis la granda kaj forta alaska polusohundo (Alaska malamuto), kiu povas pezi inter 45–50 kg.

Origino[redakti | redakti fonton]

Antaŭ ĉirkaŭ 3000 jaroj, hundoj komencis migri de la Arkto en moderklimata Eŭropo, Nordameriko, Azio kaj foje Afriko. Skeletoj de antaŭ ĉirkaŭ 2000 jaroj en Svislando montras ke ŝpico-specaj hundoj vivis en Mezeŭropo dum miloj da jaroj. Ĉi tiuj hundoj estas la prauloj de la eŭropa ŝpic-specoj, kiel la germana Spitz kaj la belga barĝohundo Schipperke. Multaj ŝpic-specoj ankaŭ migris al Koreio kaj Ĉinio. Poste, multaj de ĉi tiuj hundoj estis translokitaj de homoj al Japanio, plej probable de Koreio. Ĉi tiuj aziaj ŝpic-specoj estas la prauloj de hodiaŭaj rasoj kiel la ĉaŭĉaŭo (angla : Chow Chow) kaj la Akita Inu.

La beleco de la ŝpicospecaj hundoj kaŭzis ke homoj volis krei kunulajn hundorasojn de ili. La tre malgranda Pomeria ŝpico estis origine multe pli granda hundo, simila al la Keeshundo. La Keeshundo, estas amika kaj lojala, tamen tre vigla hejmbesto. Alia kunula ŝpicspeca hundraso estas la usona eskimo-hundo.

La malofta raso Silko ŝpico estis bredita en Germanio ĉirkaŭ 1800 per pariĝo de blanka Nano-spico kun malta hundo. La pomeria hundo estis pura blanka sen nuanco de blanko, havis la longajn silkecan hararon de la maltano kaj pikitajn orelojn de la Pomeria, bone pigmentitaj nigraj nazo kaj okuloj. Ili estis delikataj kaj havis kuniklaj piedoj, proksimume la grandeco de la Pomeria, por igi la hundojn aspekti pli pomeriaj, la piedoj, oreloj kaj vizaĝo estis tonditaj ĉar tiuj areoj estis harplenaj kiel la maltano. Reproduktado en Germanio formortis inter la du mondmilitoj. Ekzistis pluraj eblaj kialoj por tio, eble la malgrandaj idoj, kutime nur du hundidoj po portilo, same kiel forta endogamio, malmultaj bredistoj, kaj diversaj hundomalsanoj^[1].

Klasifikado[redakti | redakti fonton]

La hundoj estas membroj de la grupo 5 de ICF kaj estas dividita en 8 sekcioj. La Internacia Cinologia Federacio klasifikis la ŝpicojn en la grupo 5 ene de du malsamaj sekcioj : sekcio 4 eŭropaj ŝpicoj kaj sekcio 5 aziaj ŝpicoj kaj similaj rasoj kiel Welsh Corgy. Ekzistas ankaŭ iuj rasoj kiuj portas la nomon de ŝpico kaj ke la ICF metas en la dua sekcio : nome la nordaj ĉashundoj.

La ekzakta origino de la hundo ne estas konata, kvankam oni konsideras ke la plejmulto de la ŝpicoj hodiaŭ venas el la arktaj regionoj.

Ekzemploj de eŭropaj ŝpico-hundoj^[2][redakti | redakti fonton]

Germana Spitz (Wolfsspitz (Keeshond)-Kleinspitz-Mittelspitz-Großspitz-Zwergspitz aŭ nanoŝpico (Canis pomeranus) : la pomeria estas ŝpico kiu estas oranĝkolora kiel ekzemple la 'volpino italiano', Eurasier (Germanio), finna ŝpiĉo, dana ŝpico, Gronlando hundo (Grønlands-hundo), norvega lundehundo (Norsk Lundehund).

Eŭropaj ŝpicoj
Spitz : la germana ŝpico
Wolfspitz/Keeshundo
Eurasier
Pomeria ŝpico.

Ekzemploj de ŝpico-hundoj en la mondo[redakti | redakti fonton]

Akita inu, Ŝiba inu ((jap. 柴犬, Shiba inu/ken), Shikoku (jap. 四国犬, Shikoku inu/ken), Kiŝu (jap. 紀州犬, Kishū inu/ken), Kai (jap. 甲斐犬, Kai inu/ken), Japana ŝpico (jap. 日本スピッツ, Nihon Supitsu), Ĉaŭĉaŭo (ĉina : 松狮犬/ 鬆獅犬 (sōngshīquǎn, hara leona hundo)^[2], akita usona (antaŭe nomata 'granda japana hundo), korea Jindo (진돗개 Jindot-gae), samojedhundo (samoiedskaïa sabaka) el Rusio.