Gennadius Scholarius
| Γεώργιος Κουρτέσιος Σχολάριος (1400-1473) | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| Persona informo | |||||
| Γεννάδιος Σχολάριος | |||||
| Naskiĝo | 1400 en Konstantinopolo, Bizanca imperio | ||||
| Morto | 1473 en Seres, Bizanca imperio | ||||
| Religio | ortodoksismo vd | ||||
| Lingvoj | mezepoka greka vd | ||||
| Ŝtataneco | Bizanca imperio Otomana Imperio  vd
| ||||
| Profesio | |||||
| Okupo | pastro filozofo verkisto vd
| ||||
| |||||
| vd | Fonto: Vikidatumoj | ||||
Georgius Gennadius Scholarius estis bizanca verkisto kaj teologo (n. Konstantinopolo ĉirkaŭ 1400 - m. en la monaĥejo de Prodromos post 1472), li estis trifoje patriarko de Konstantinopolo inter 1454 kaj 1465 sub la nomo Genadio la 2-a; li sekvis Johanon la 8-an Paleologon (1392-1448) al la Koncilio de Florenco kie li apogis la union kun Romo, sed de 1444 pluen li iĝis malamiko de la katolika eklezio. Dank' al li kaj lia pozicio kun Mehmedo la 2-a, la Greka Ortodoksa Eklezio ne suferis persekuton de la turkoj kaj li estis nomumita civila kaj eklezia gvidanto de la grekoj la 6an de januaro 1454.
Li estis patriarko de Konstantinopolo tri fojojn: ekde la 6-a de januaro 1454 ĝis la 6-a de januaro 1456 (nomumita fare de Mehmedo la 2-a por lia antipatio al katolikoj), ekde aprilo 1463 ĝis junio 1463 kaj de aŭgusto 1464 ĝis aŭtuno 1465. Li partoprenis la koncilion de Florenco, sed en 1444 deklaris sin malamika de la katolikismo.[1]
Biografio
[redakti | redakti fonton]Unuaj jaroj
[redakti | redakti fonton]
Giorgio Kourtensios naskiĝis en Konstantinopolo ĉirkaŭ 1400 en riĉa familio. Disĉiplo de la Metropolito Marko de Efezo (1392-1444), li studis filozofion kaj teologion, kaj la grekan kaj la latinan, kiel memlernanto. Poste, li malfermis lernejon en sia domo, frekventita de kaj bizancaj kaj italaj studentoj, infanoj el membroj de la veneciaj kaj ĝenovaj komunumoj ĉeestantaj en la ĉefurbo.
En ĉi tiuj jaroj, (ĉirkaŭ 1420) li renkontis la humaniston Francesco Filelfo-n, kiu estis en Konstantinopolo en la domo de la Manuel Chrysoloras, tiam dediĉante sin al instruado per komponado de la greka gramatiko kaj diversaj komentoj pri la grekaj filozofoj (Aristotelo) kaj la latinaj (Sankta Tomaso de Akvino). Fine, Georgo eniris la servon de la bizanca imperiestra kortego, unue kiel juĝisto kaj tuj poste kiel sekretario de la imperiestro Johano la 8-a Paleologo, ankaŭ plenumante la devojn de mentoro kaj predikisto (kvankam li estis laika), tre aprezita pro sia elokventeco.
El uniisto al kontraŭulo de la katolikoj
[redakti | redakti fonton]En 1438 li estis elektita kiel membro de la sekvantaro de la ekleziuloj, teologoj kaj akademiuloj kiuj devis sekvi la imperiestro Johano la 8-a al Italio, por promocii la unuigon de la Ortodoksa Eklezio kun Romo. La Koncilio inter la katolikaj kaj ortodoksaj reprezentantoj okazis unue en Ferrara kaj poste en Florenco, kaj finiĝis en la somero de 1439, kun la buleo de unio inter la du Eklezioj, malgraŭ la protestoj de la kontraŭ-unuigistoj, inter kiuj la antikva instruisto de Georgo, Marko de Efezo.
Persone Georgo estis favora al la unuiĝo, sed estis skeptika pri la palpeblaj rezultoj (t.e. komuna ago kontraŭ la turkoj kiuj minacis la imperian ĉefurbon). Post reveno al sia patrujo, la bizanca akademiulo provis resti ekstere elde la teologiaj disputoj, sed en 1444, post la morto de Marko de Efezo, li ĵuris sur lia mortolito ke li kontraŭstarus ajnan provon de unio kun la Romkatolika Eklezio.
Ekde tiam liaj skribaĵoj estis forte polemikaj kontraŭ la latinaj kaj la Roma kurio, ĝis la morto de Johano Paleologo en oktobro 1448 kaj la surtroniĝo de lia posteulo, Konstantino la 11-a, frato de la forpasinta imperiestro, kiu volis eĉ pli ol li la unuiĝon inter la du kredoj por forpeli la otomanan minacon.
Ekkomprenante ke lia bonŝanco malsukcesis, Georgo retiriĝis en 1450 al la monaĥejo de Charsianites, kun la nomo de Gennadio Scolario (antaŭe lia nomo estis Giorgio Kourtensios). Kiam, en novembro 1452, la papa legato Izidoro de Kievo alvenis en Konstantinopolon por formaligi la union inter la du Eklezioj (kiu okazis la 12an de decembro de la sama jaro en la baziliko de Hagia Sofia), Genadio prenis decidan pozicion kontraŭ tiu ĉi ago, kvankam li ne sukcesis malhelpi ĝin.
Patriarko de Konstantinopolo
[redakti | redakti fonton]Post la kapto de Konstantinopolo la 29an de majo 1453 fare de la otomana armeo fare de la sultano Mehmedo la 2-a, Gennadius estis kaptita kune kun sia nevo Theodorus Sophianos kaj prenita al Edirne, la ĉefurbo de la sultano.
Ĉi-lasta, volinte ke la ortodoksa patriarka trono estu okupita fare de viro kiun li fidis, elektis la bizancan teologon. Tiel estis ke la ortodoksa pastraro formale elektis Genadio-on, kiu akceptis la pozicion la 6an de januaro 1454 kun la nomo de Genadio la 2-a: estis la unua fojo ke kristana patriarko estis premiita al alta ofico fare de suvereno de malsama religio (estis fakte Mehmedo la 2-a por doni al li la insignojn de sia instruo, nome, la blankan stolon, la bastonon kaj la pektoralan krucon).
Tuj post la ceremonio, Gennadio iris al la Baziliko de la Sanktaj Apostoloj, la dua en la urbo, destinita al ortodoksa kultado (tiu de Sankta Sofia estis transformita en moskeon), kie li estis kronita patriarko fare de la Metropolito de Herakleo.
Kiel patriarko, Genadio akiris multajn privilegiojn de la sultano: persona netuŝebleco, senimpostigo kaj la rajto transdoni tiujn prerogativojn al siaj posteuloj. Krome, sub lia registaro, ne nur la grek-bizanca populacio ne estis persekutita, sed ĝi ankaŭ havis diversajn koncedojn rilate al juraj aferoj por kazoj koncerne geedziĝon, eksgeedziĝon kaj la protekton de neplenaĝuloj, same kiel la povon solvi teologiajn disputojn.
Jaron poste, tamen, Genadio la 2-a malkaŝis siajn intencojn abdiki por retiriĝi al monaĥa vivo, sed ŝajnas, ke li restis en oficejo ĝis printempo de 1456. Somere li retiriĝis al la monto Athos, al la monaĥejo Vatopedi, kaj kelkaj monatoj poste (1457) proksime de Seres, en la monaĥejo de Sankta Johano Baptisto sur Monto Meneceo. Ĉi tie li estus restinta, se la sultano ne ordonus al li reveni al la patriarka trono dufoje: de aprilo ĝis junio 1463 kaj de aŭgusto 1464 ĝis la aŭtuno de 1465 .
Post forlasado de la patriarka oficejo por la tria fojo, Genadio retiriĝis al la monaĥejo de Prodromo, kie li restis ĝis sia morto, kiu okazis proksimume en 1473.
Restas liaj teologiaj verkoj adresitaj al sultano Mehmedo la 2-a ("La nura vojo al la savo de homoj", kaj "La Kredokonfeso", ĉi-lasta ankaŭ parte tradukita en la turkan), dum la "Pastora Letero pri la kapto de Konstantinopolo", devenanta el la aŭtuno de 1454, kiam li enoficiĝis antaŭ kelkaj monatoj, li interpretis la katastrofon kiel dian punon.
Verkaro
[redakti | redakti fonton]- Epiphanii episcopi Cypri De prophetarum vita & interitu commentarius graecus, 1529
- De Synceritate christianae fidei dialogus, 1530
- De via salutis humanae, 1-a eldono 1530
- Defensio quinque capitum, quae in sancta & oecumenica Florentina synodo continentur, Fabio Beneuolentio Senensi interprete. ..., 1579
- Interrogationes & responsiones de processione Spiritus Sancti a patre et filio: desumptae, ac breuiore & dilucidiore ordine digestae, 1583
- De prædestinatione, 1594
- ialogvs Peri tēs hodu tēs sōtērias anthrōpōn id est, De via salutis humanæ ... Cui subiungitur eiusdem de fidei nostræ articulis Confessio (graece et latine), 1611
- Defensio quinque capitum, quae in sancta Oecumenica Florentina Synodo continentur. Fabio Benevolentio Senensi interprete, 1637
- Homiliae de sacramento Eucharistiae, 1709
- Didaskalia eusynoptos ... e nomos evangelikos. (Didascalia sive lex evangelica nunc primum edita.), 1806
- Patrologiae cursus completus, 1866
- Gennadii, Constantinopolitani patriarchae, qui et Georgius Scholarius Opera omnia, 1866
Vidu ankaŭ
[redakti | redakti fonton]- Gemisto Pletono (1355-1452)
- Izidoro de Kievo (1385-1463)
- Marko de Efezo (1392-1444)
- Konstanteno la 11-a (1405-1453)
- Leo Allatius (1586-1669)
Referencoj
[redakti | redakti fonton]- ↑ Artikolo tradukita surbaze de la Vikipedia dokumento.