Hadriano (Tiro)
| Αδριανός (Τύρος) (113-193) | ||
|---|---|---|
 Bizanco, la demorta urbo de Filono. Kelkaj biografoj diras ke Hadriano naskiĝis en Bizanco kaj mortis en Romo.
| ||
| Persona informo | ||
| Naskiĝo | 113 en Tiro, Libano | |
| Morto | 193 en Bizanco, Grekio | |
| Lingvoj | antikva greka vd | |
| Ŝtataneco | Roma regno  vd
| |
| Profesio | ||
| Okupo | sofisto retorikisto filozofo vd
| |
| vd | Fonto: Vikidatumoj | |
Hadriano el Tiro estis greka poeto, filozofo, retorikulo kaj sofisto, lernanto de Herodo Atika, okupis la katedron pri retoriko en la Akademioj de Ateno kaj Romo. Nur eta deklamo al li atribuita pluvivas. Li estis rivalulo de Elio Aristido kaj sekretario de Komodo. Lia vivo estas konata al ni per la biografio dediĉita al li fare de Filostrato en la dua libro de liaj "Vivoj de la Sofistoj".
Vivo
[redakti | redakti fonton]Hadriano de Tiro estis greka retorikisto kaj sofisto devena el la urbo Tiro, en Fenicio, kiu prosperis dum la regado de la romia imperiestro Marko Aŭrelio kaj Komodo.
Li estis lernanto de la konata Herodo Atika (101-176) kaj tenis la katedron de filozofio ĉe la Akademio de Ateno dum la vivdaŭro de sia majstro. Oni scias, ke Herodo estus dirinta, ke la nefinitaj kursoj de sia metilernanto estis "la fragmentoj de koloso", dum Hadriano, kontraŭe, prononcis funebran preĝon antaŭ la cindro de sia majstro.
Dum sia unua prelego en la Akademio, Hadriano komencintus kun modesta laŭdo al si mem, Vi skribas ekde la Fenicio, dum en la grandiozeco de sia vestaĵo kaj ekipaĵo li influis la stilon de la hierofanto de la filozofio.
Laŭ Filostrato, iam en la vivo de Hadriano li estus juĝita kaj absolvita pri la murdo de sofisto kiu insultis lin: Hadriano klasifikus tiajn insultojn kiel "mordojn de klaĉo" (δήγματα κόρεων), sed liaj studentoj ne estis kontentigitaj kun la armiloj de mokado.
Dum restado de Marko Aŭrelio en Ateno, Hadriano iĝis amiko de la imperiestro kaj estis invitita vivi en Romo. Post la morto de Marko Aŭrelio, Hadriano iĝis privata sekretario de Komodo. Estas konata ke Hadriano mortis en Romo kun la aĝo de 80 jaroj, kvankam la dato estas nekonata.
Eĉ tiel, estas supozite ke ĝi ne povus esti okazinta post 192, la jaro de la murdo de Komodo, ĉar estas supozite ke la imperiestro sendis al li leteron sur lia mortolito, kie li estas reprezentita kiel kisante kun religia fervoro dum siaj lastaj momentoj.
Verkaro
[redakti | redakti fonton]- Μεταμορφώσεις (Metamorfozo)
- Μοχλικά (Leviloj): studo de leviloj kaj movantaj objektoj tra ili.
- Λιμενοποιικά (Havena inĝenierado): studo por konstruado de havenoj kaj havenaĵoj.
- Βελοποιικά (Sagoforĝistoj): studo pri fabrikado de balistikaj armiloj.
- Πνευματικά (Pneŭmatiko): studo pri la eblecoj donitaj de aero kaj vaporo.
- Αυτοματοποιικά (Aŭtomatigo): studo pri la konstruado de aŭtomatoj bazitaj sur vaporenergio.
- Πολιορκητικά (Sieĝoj): la plej frua kaj plej ampleksa studo de murkonstruo, defendo dum sieĝoj, kaj sieĝmaŝinoj kaj teknikoj [6][7][8].
- Περί Επιστολών (Pri Leteroj): ĉi tio estas originala studo pri skribado de sekretaj aŭ kodigitaj aŭ "nevideblaj" leteroj.
Vidu ankaŭ
[redakti | redakti fonton]- Ĝerolamo Kardano (1501-1576)
- Athanasius Kircher (1602-1680)
- Filostrato (170-250)
- Filono el Biblos (64-141)
- Lucio Apulejo (125-164)
- Luciano de Samosato (125-180)
- Proklo de Naŭkrato (170-230)[1], profesoro de Filostrato kaj lernanto de Hadriano el Tiro.
- Komodo (161-192)