Havel
| Havel | |
|---|---|
 fluoj de la riveroj Havel (malhelblue) kaj Rhin (bluverde)
| |
| rivero | |
| Bazaj informoj | |
| Situo | Meklenburgo-Antaŭpomerio, Brandenburgio, Berlino kaj Saksio-Anhalto (Germanio) |
| Longeco | 325 km, kun la alflua rivero Spree ĉ. 560 km km |
| Fluo | |
| Fonto | apud Ankershagen (Meklenburgo-Antaŭpomerio) |
| - Alteco super marnivelo | 62,6 m super la marnivelo m |
| Enfluejo | apud Havelberg (Saksio-Anhalto) en la Elbon |
| - Alteco | 22 m super la marnivelo m |
| Altecodiferenco | 40,6 m m |
| Geografio | |
| Trairataj urboj | Berlino, Potsdam, krome la urbetoj Wesenberg, Fürstenberg, Zehdenick, Oranienburg, Birkenwerder, Hohen Neuendorf, Hennigsdorf, Berlino, Potsdam, Werder, Brandenburg, Rathenow, Havelberg |
 | |
La Havel (sorabe: Hobola) estas rivero de 325 kilometroj da longeco en la federaciaj landoj Meklenburgo-Antaŭpomerio, Brandenburgio, Berlino kaj Saksio-Anhalto de Germanio. Ekde la fonto en Meklenburgo-Antaŭpomerio, en nordorienta Germanio, ĝi fluas unue suden, poste okcidenten kaj fine nordokcidenten tra multaj lagoj, lagetoj kaj riveraj golfetoj kaj fine enfluas la riveron Elbo. La rivereta vojo estas vasta kurbiĝo: la rekta distanco inter la fonto kaj la enfluejo estus nur 69 kilometroj. Pro sia malrekta vojo de 325 kilometroj tamen la rivero estas la plej longa dekstra alflua rivero de la Elbo. Ĉiusekunde la rivero antaŭ la enfluejo en la Elbon movas 108 m³ da akvo, per tiu nombro la rivero Havel estas la tria plej akvoriĉa alfluo de la Elbo Vultavo (150 m³/s) kaj Saale (115 m³/s).
285 el la entute 325 riveraj kilometroj situas en la federacia lando Brandenburgio, kaj la plejparto de la kompleta rivera vojo estas ŝipe pasebla. Preskaŭ sur la tuta vojo kluzoj reguligas la akvoaltecon. Malgraŭ tiu artefarita transformo de la rivero al ĉiusezona "akvostrato" la rivero pro la multnombraj naturaj lagoj dum sia vojo havas grandan kapaciton ankaŭ dum sekaj monatoj teni sian akvokvanton kaj tenis certan gradon da natureco. Inundoj tre maloftas kaj plejparte influiĝas per inundo de la rivero Elbo, kiu nerekte altigas la akvoaltecon dum la plej lastaj kilometroj de la alfluo Havel. Multaj flankaj kanaloj kreas mallongigojn por la kargoŝipoj kiuj uzas la "akvostraton".
La plej granda alflua rivero de la Havel nomiĝas Spree [prononco "Ŝpre"]. Ĉe la kunfluejo la rivero Spree transportas pli ol la duoblon da akvo kompare al la rivero Havel (38 m³/s kompare al 15 m³/s) kaj krome per longeco da entute 380 kilometroj pluroble superas la ĝistiean longecon de la rivero Havel: Se oni mezurus la longecon ekde la fonto de la rivero Spree ĝis la enfluo en la Elbon, tiu longeco estus 560 kilometroj.
Nomo
La nomo de la Havel (sorabe: Hobola) laŭdire venis el la tempo de la ĝermana setlado, antaŭ ol la slavoj venis al la regiono. La nomo venis de la ĝermana vorto „Habula“ (etimologie parenca al la germanaj vortoj Hafen, do haveno, kaj Haff, laguno). La radiko „Haf-“ en la germana lingvo de antaŭaj jarcentoj signifis aŭ golfeton aŭ similforman iel rondecan argilaĵon aŭ ceramikaĵon. Laŭ tiu paralelaĵo la nomo korespondas al la formo de la rivero, kiu havas aparte multajn larĝajn golfetojn kaj lagojn kaj kiu do dum sia fluo ofte larĝiĝas kaj mallarĝiĝas.
Urbaj kaj neurbaj komunumoj survojaj
De la fonto al la enfluejo en la riveron Elbo:
|
|
|
-
la rivero dum vintro (lago Tiefer See en parko ĉe Potsdam) -
enfluejo de la rivereto Nuthe en Potsdam, vidalvide de la "insulo de amikeco" -
ĉe la kluzo Rathenow -
la katedralo en Havelberg
Eksteraj ligiloj
greke "fascino Havel": turismaj paĝoj pri la kompleta rivero greke "Blaues Band": turismaj paĝoj pri la fina parto de la rivero greke ekologiaj informoj pri la renaturigo de la valo de la fina riveroparto greke kanua rondvetura vojo tra la komenca riveroparto kaj la lago Müritz greke ekologiaj informoj pri la rivero de la mediprotekta asocio "BUND" greke paĝoj de la iniciato "Haltigu la riverolarĝiĝon"