Internacia Unio de Grundaj Sciencoj
| Internacia Unio de Grundaj Sciencoj | ||
|---|---|---|
| internacia ne-registara organizaĵo | ||
| Komenco | 1924 vd | |
| Lando(j) | Aŭstrio vd | |
| Sidejo | Vieno | |
| Membro de | Internacia Scienca Konsilio vd | |
| Retejo | Oficiala retejo | |
La Internacia Unio de Grundaj Sciencoj (angle International Union of Soil Sciences, akronime IUSS), fondita en 1924 sub la nomo Internacia Societo de Grunda Scienco (angle International Society of Soil Science, akronime ISSS), estas scienca unio kaj membro de la Internacia Scienca Konsilia (ISC). La nomo estis ŝanĝita de ISSS al IUSS en 1998. La asocio estas membro de la Internacia Konsilio por Scienco (ICSU).
La Unio havas 86 naciajn kaj regionajn membrajn societoj tutmonde, kun proksimume 60,000 pedologiaj sciencistoj en pluraj landoj kaj individuaj membroj en 57 landoj .
Ĉiuj kvar jaroj, la IUSS okazigas la Tutmondan Kongreson de Grunda Scienco.
La publikiga organo estas la IUSS-Bulteno, kiu aperas dufoje jare. IUSS-atentigoj ankaŭ estas sendataj ĉiumonate [1].
Historio[redakti | redakti fonton]
Krom eldonaj agadoj kaj kunlaboro kun sciencaj revuoj, unu el la plej grandaj atingoj de ISSS estas la evoluo kaj publikigo de la Grunda Mapo de la Mondo. Ekde la 1960-aj jaroj, sub la egido de Organizaĵo pri Nutrado kaj Agrikulturo (FAO), Unesko kaj la Internacia Societo pri Grudscienco (ISSS), oni laboras pri internacia nomenklaturo, taksonomio kaj mapoj prezentantaj la mondajn grundajn rimedojn, kiuj supozeble estis kompromiso inter diversaj lernejoj. La rezulto de tiu laboro estis la Grunda Mapo de la Mondo, presita en la unua duono de la 1970-aj jaroj, sur skalo de 1:5 milionoj. Enhavante 106 grundunuojn en la mapolegendo, kiuj estis grupigitaj en 26 ekvivalentajn grundotipojn. Ĉi tiu studo estis mejloŝtono en komprenado de la diverseco de la mondaj grundoresursoj de reprezentantoj de diversaj lernejoj de pedscienco. En 1988, ĝia reviziita versio estis publikigita. Ĝi estis uzata, inter aliaj, de UN-agentejoj kaj estis rekonita de grundaj sciencistoj kiel la unua internacia grunda klasifiko. Ĝi estis plejparte bazita sur geografia kaj genetika aliro kaj, kiam ajn ebla, uzis tradiciajn nomojn prenitajn de naciaj taksonomioj.
La unua versio de la WRB-grundklasifiko ( World Reference Base for Soil Resources ), la posteulo al la legendo por la Monda Grunda Mapo, estis publikigita sub la patroneco de ISSS, ISRIC kaj FAO en 1998 kaj estis rekomendita fare de ISSS kiel oficiala fonto de grunda klasifika terminologio. En la sekvaj jaroj, la WRB estis tradukita en 13 lingvojn, iĝis la oficiala grunda klasifiksistemo de la Eŭropa Komisiono, kaj havis signifan efikon al multaj regionaj taksonomioj. Postaj versioj estis publikigitaj en 2006 kaj 2014
Por pli bone reprezenti la grundsciencokomunumon, ekde 1972, ISSS establis rilatojn kun la Internacia Konsilio por Scienco (ICSU), kaj ekde 1993 ĝi estas ĝia plena membro.
La situacio en kiu ISSS estis asocio de individuaj grundaj sciencistoj el la tuta mondo kreis kelkajn problemojn. La Societo multe klopodis por konservi kontaktojn inter siaj membroj, kiuj konsistigis malpli ol 20% de aktivaj grundaj esploristoj, kaj naciaj grundaj societoj, kiuj havis multe pli grandan nombron da membroj, ne estis formale membroj de ISSS kaj ne povis kontribui al la agado de la organizaĵo. Post 10 jaroj da diskutadoj kaj interkonsiliĝoj kun naciaj societoj de grundsciencoj, dum la kongreso en Montpellier en 1998, estis anoncitaj la statuto, strukturo kaj nomo de la nova organizaĵo - Internacia Unio de Grudaj Sciencoj (IUSS) - (voĉdonita pli frue per korespondado de ISSS membroj). La periodo inter 1998 kaj la kongreso en Bangkok en 2002 estis transira periodo bezonata por komenci laboron en nova formulo, sub nova standardo.
Organizo[redakti | redakti fonton]
La organizaĵo estas gvidata de prezidanto, kutime elektita por kvar jaroj kaj venanta el la lando kie okazos la venonta kongreso. La aŭtoritatoj inkluzivas ankaŭ la vicprezidanton, kasiston, sekretarion kaj antaŭan prezidanton. De ses komisionoj establitaj en 1924, la strukturo de la organizaĵo kreskis al kvar sekcioj grupigantaj dudek du komisionojn. Krome aktivas sendependaj laborgrupoj ( Laborgrupoj ).
Sekcio 1 - Grundoj en spaco kaj tempo (ang. Soils in space and time)
- 1.1 Grunda morfologio kaj mikromorfologio (ang. Soil morphology and micromorphology)
- 1.2 Grunda geografio (ang. Soil geography)
- 1.3 Grunda genezo (ang. Soil genesis)
- 1.4 Grunda klasifiko (ang. Soil classification)
- 1.5 Grunda metriko (ang. Pedometrics)
- 1.6 Paleopedologio (ang. Paleopedology)
Sekcio 2 - Grundaj propraĵoj kaj procezoj (ang. Soil properties and processes)
- 2.1 Grunda fiziko (ang. Soil physics)
- 2.2 Grunda kemio (ang. Soil chemistry)
- 2.3 Grunda biologio (ang. Soil biology)
- 2.4 Grunda mineralogio (ang. Soil mineralogy)
- 2.5 Grundaj kemiaj, fizikaj kaj biologiaj interfacaj reagoj (ang. Soil chemical, physical and biological interfacial reactions)
Sekcio 3 - Grunda uzo kaj administrado (ang. Soil use and management)
- 3.1 Grunda taksado kaj planado de tero (ang. Soil evaluation and land use planning)
- 3.2 Konservado de grundo kaj akvo (ang. Soil and water conservation)
- 3.3 Grunda fekundeco kaj planta nutrado (ang. Soil fertility and plant nutrition)
- 3.4 Grunda inĝenierado kaj teknologio (ang. Soil engineering and technology)
- 3.5 Kontrolo, solvado kaj rekupero de grundodegenero (ang. Soil degradation control, remediation, and reclamation)
- 3.6 Salaj tuŝitaj grundoj (ang. Salt-affected soils)
Sekcio 4 - La rolo de grundoj en daŭrigado de socio kaj la medio (ang. The role of soils in sustaining society and the environment)
- 4.1 Grundo kaj medio (ang. Soil and the environment)
- 4.2 Grundo, manĝaĵsekureco, kaj homa sano (ang. Soil, food security, and human health)
- 4.3 Ŝanĝo de grundo kaj uzado de tero (ang. Soil and land use change)
- 4.4 Grunda edukado kaj publika konscio (ang. Soil education and public awareness)
- 4.5 Historio, filozofio, kaj sociologio de pedologio (ang. History, philosophy, and sociology of soil science)
Tiu strukturo kaj komisionoj devenas de la originaj ses komisionoj kreitaj en 1924. Krome, la IUSS tenas multajn Laborgrupojn [2]. Ĉiu Laboranta Grupo estas asociita al Komisiono.
La Unio estas unu el la fondintoj kaj partneroj de la Internacia Jaro de Planedo Tero kaj subtenas ĝiajn agadojn. La Unio publikigis broŝuron "La grundo estas la vivanta haŭto de la Tero."
Referencoj[redakti | redakti fonton]
Literaturo[redakti | redakti fonton]
- Hans van Baren, A. E. Hartemink, P. B. Tinker: 75 years The International Society of Soil Science Arkivigite je 2007-02-25 per la retarkivo Wayback Machine. In: Geoderma. Elsevier. 96/2000. S. 1–18 (PDF, 106 kB)