Jerusalema sindromo
La Jerusalema sindromo inkludas grupon de mensaj fenomenoj implikantaj la ĉeeston de religie obseditaj ideoj, iluzioj aŭ aliaj psikoz-similaj travivaĵoj ekigitaj per vizitoj al Jerusalemo. La fenomeno ne estas limigita al specifaj religioj aŭ kredoj, sed influis islamanojn, kristanoj kaj judoj de diversaj fonoj.
La mensa malordo tuŝas ĉirkaŭ 100 vizitantojn al la urbo Jerusalemo ĉiujare. Ĉi tio ne estas agnoskita diagnozo. La simptomoj kategoriiĝas sub "Akra kaj pasema psikoza malordo" en la internacia diagnoza kodo.
Ofte la tuŝita persono identigas sin kun sankta persono el la Malnova aŭ Nova Testamento kaj ŝajnigas esti ili. Tre konataj bibliaj figuroj aparte ofte estas objekto de tia identigo, kiel Moseo kaj reĝo David el la Malnova Testamento aŭ Paŭlo kaj Johano la Baptisto el la Nova Testamento. Esence, viroj elektas virajn bibliajn rolulojn kaj virinoj elektas inajn; Judoj ofte havas figurojn el la Malnova Testamento, kristanoj havas figurojn el la Nova. Kutime, identigo kiel biblia persono iras man-en-mane kun ekvivalenta memportreto kaj ofte estas akompanita per publikaj predikoj aŭ preĝoj de la malsanulo. Ili ankaŭ ofte envolvas sin en lozaj roboj aŭ littukoj por imiti la tiamajn vestaĵojn.
La plej konata, sed ne plej disvastigita, manifestiĝo de la Jerusalema sindromo estas kie persono, kiu antaŭe ne montris signojn de rilata psikopatologio, fariĝas psikoza post alveno en Jerusalemon. La psikozo tiam karakterizas io intense religia rilata, ekz. ke oni pensas, ke oni estas fama persono ene de la religio aŭ sentas nehaltigeblan instigon kanti himnojn, sinpurado, disvastigi religiajn mesaĝojn, ktp [1]. Plej ofte, la persono estas tute mense ekvilibra post kelkaj semajnoj post forlaso de Jerusalemo.
Principe la malsano ne estas danĝera kaj la tuŝitaj kutime tute resaniĝas post kelkaj tagoj. La granda plimulto de la tuŝitaj jam montris psikologiajn anomaliojn antaŭ Jerusalema sindromo.
La religia fokuso de la Jerusalema sindromo distingas ĝin de aliaj fenomenoj, kiel la Stendhal-sindromo aŭ la Pariza sindromo.
Historio kaj tipoj[redakti | redakti fonton]
La Jerusalema psikiatro Heinz Herman estis la unua se temas pri diagnozi la fenomenon en la 1930-aj jaroj, tiam sub la nomo Jerusalema febro.
La brulatako sur la Al-Aqsa Moskeo de aŭstralia turisto Denis Michael Rohan en 1969 estis konektita al la Jerusalema sindromo pro ĝia religia instigo.
Tipo 1[redakti | redakti fonton]
Ĉi tiu tipo de sindromo baziĝas sur antaŭa psikoza malsano, antaŭ la vizito al Jerusalemo. Ili kutime vojaĝis al Jerusalemo pro religiaj ideoj, ofte kun celo aŭ specifaj pensoj pri agoj kiuj devas esti faritaj ĉe alveno aŭ dum sia restado en Jerusalemo. Tipe ĉi tie estas ke la tuŝita persono kredas sin grava historia religia figuro aŭ esti sub la influo de gravaj religiaj ideoj (kiel ekzemple la alveno de la Mesio aŭ la dua veno de Kristo).
Tipo 2[redakti | redakti fonton]
La sindromo estas kaŭzita aŭ komplikita de idiosinkraziaj ideoj. Ĉi tio ne nepre signifas, ke ĝi estas pro mensa malsano, sed prefere grandega obsedo pri la graveco de Jerusalemo.
Tipo 3[redakti | redakti fonton]
La sindromo estas diskreta, ne pro antaŭa mensa malsano. Tio estas priskribita per la plej konata tipo de la sindromo, kie antaŭe mense ekvilibra persono iĝas psikoza post alvenado proksime de Jerusalemo. La psikozo karakterizas per intensa kredo esti religia persono. La persono kutime fariĝas mense ekvilibra, kaj en normala animstato, post kelkaj semajnoj, aŭ forlasante Jerusalemon. Tiu tipo estas diagnozita ene de la kategorio "mallonga psikoza epizodo" [2], kvankam kelkaj simptomoj malsamas [3].
En kulturo[redakti | redakti fonton]
La israela verkinto Jehoshua Sobol verkis samnoman teatraĵon en 1988.
En epizodo de La Simpsons nomata Simpson and Gomorrah (Sezono 21 ; The Greatest Story Ever D'ohed), Homer Simpson kaj aliaj homoj estas trafitaj per la sindromo.
En la filmo de ARD nomata The Jerusalem Syndrome (unua elsendo la 11-an de decembro 2013), la fratino de la ĉeffiguro estas trafita.
En epizodo de Black Box Jerusalemo (Sezono 1, Epizodo 5; Jerusalemo), la sindromo estas komence suspektita en Michael Kostroff.
Referencoj[redakti | redakti fonton]
Vidu ankaŭ[redakti | redakti fonton]
- Stendhal-sindromo en multaj turistoj en Florenco
- Pariza sindromo inter japanaj turistoj en Parizo