Krabo

Kiel legi la taksonomion

Kraboj

Blua krabo

Biologia klasado

Regno:	Animaloj Animalia
Filumo:	Artropodoj Arthropoda
Subfilumo:	Krustacoj Crustacea
Klaso:	Malakostrakoj Malacostraca
Ordo:	Dekpieduloj Decapoda
Subordo:	Pleocyemata

infraordo

Brachyura
Linnaeus, 1758

Superfamilioj

Sekcio Podotremata
Sekcio Eubrachyura
- Subsekcio Heterotremata
- Subsekcio Thoracotremata

Aliaj Vikimediaj projektoj

Sistematiko en Vikispecioj

Komunejo pri Kraboj

v • d • r

Krabo estas komunlingva nomo por dekpiedaj krustacoj kun malgranda abdomeno.

Plej multaj krabaj specioj vivas en maro, tamen kelkaj en nesala akvo aŭ eĉ surtere. Ilia antaŭa pied-paro estas transformita al pinĉiloj, uzeblaj kiel preniloj, sed ankaŭ kiel bataliloj.

Foje kraboj estas konfuzataj kun salikokoj.

Aspekto[redakti | redakti fonton]

Kraboj estas ĝenerale kovritaj per dika eksterskeleto, formita ĉefe de kalcia karbonato, kaj armita kun ununura paro de ungoj. Kraboj estas troveblaj en ĉiuj oceanoj de la mondo, dum multaj kraboj vivas en dolĉa akvo kaj surtere, precipe en tropikaj regionoj. Kraboj varias en grandeco el la piza krabo, kelkajn milimetrojn larĝe, al la japana aranea krabo, kun krura amplekso ĝis 4 metroj.

Kraboj ofte montras markitan seksan duformismo. Maskloj ofte havas pli grandan ungegon.

Alia elstara diferenco estas la formo de la abdomeno; en plej multaj masklaj kraboj, ĝi estas mallarĝa kaj triangula en formo, dum virinoj havas pli larĝan, rondigitan abdomenon.

Reproduktado kaj viva ciklo[redakti | redakti fonton]

Kraboj allogas kunulon per ajna kemia rimedo, per feromonoj aŭ per vida aŭ akustika rimedo.

Kiam fekundiĝo okazis, la ovoj estas liberigitaj al la abdomeno de la ino, sub la vosta klapo, sekurigita per algluiĝa materialo. En ĉi tiu loko ili estas protektitaj dum embria evoluado. Kiam evoluado estas kompleta, la virinaj liveros la lastatempe-elkoviĝitajn larvojn en la akvo, kie ili estas parto de la planktono. La ellaso ofte koincidas kun la tajdoj. La libernaĝanta eta larvoj povas flosi kaj utiligi akvajn fluojn. Ili havas spinon, kiu verŝajne reduktas la indicon de predado de pli grandaj bestoj.

Plejpartoj de specioj de surteraj kraboj devas migri malsupren al la oceano por liberigi siajn larvojn; en kelkaj kazoj tio ĉi necesigas tre vastajn migradojn. Post vivi dum mallonga tempo kiel larvoj en la oceano, la junaj kraboj devas fari ĉi tiun migradon inverse. En multaj tropikaj areoj kun landaj kraboj, ĉi tiuj migradoj ofte rezulta en konsiderinda ŝosemortigado de la kraboj.

Konduto[redakti | redakti fonton]

Kraboj tipe moviĝas flanke. Kelkaj kraboj, precipe la portunidae kaj matutidae, estas ankaŭ kapablaj de naĝado.

Kraboj estas plejparte aktivaj bestoj kun kompleksaj kondutaj skemoj. Ili povas komuniki tamburadante aŭ svingante sia ungegojn. Kraboj emas esti agresaj unu al alia kaj maskloj ofte batalas por akiri aliron al virinoj.

Kraboj estas ĉiomanĝantoj, nutrantaj sin ĉefe per algoj,^[1] kaj prenantaj iun ajn alian manĝaĵon, inkluzivante moluskojn, vermojn, aliajn krustulojn, fungojn, bakteriojn kaj forĵetaĵojn, depende de ties havebleco kaj la kraba specio. Tamen, kelkaj specioj estas pli specialigitaj en iliaj dietoj. Kelkaj manĝas planktonon, kelkaj manĝas unuavice krustulojn kiel pektenoj kaj iuj eĉ kaptas fiŝojn.^[2]