Monda Organizaĵo pri Komerco

Redakti ligilojn
El Vikipedio, la libera enciklopedio
MOK 2005

Monda Organizaĵo pri Komerco (MOK; konata plej ofte sub la angla nomo World Trade Organization, WTO) estas internacia organizaĵo grupiganta multajn ŝtatojn (149 en 2005) kaj celanta reguligi la internacian komercon laŭ la principoj de la libera komerco almenaŭ inter siaj membroj.

La MOK postsekvas la GATT-interkonsentojn komencitaj en 1948 kaj estis kreita je la 1-a de januaro 1995 laŭ la interkonsentoj de Marakeŝo (Maroko) post la negocadoj de la Urugvaja ciklo (1986 - 1994).[1] La organizo traktas reguligon de komerco inter partoprenantaj landoj disponigante kadron por negocado kaj formaligado de komercaj interkonsentoj kaj kompromisiga procezo direktita kontraŭ devigado de la sekvado de partoprenanto al WTO-interkonsentoj, kiuj estas subskribitaj fare de reprezentantoj de membro-registaroj[2] kaj esti ratifita fare de iliaj parlamentoj.[3] La plej multaj el la temoj kiuj la WTO enfokusigas venas de antaŭaj komercaj traktadoj, precipe de la Urugvaja Ciklo de (1986-1994).

La organizo provas kompletigi intertraktadojn sur la Doha Pintokunveno, kiu estis lanĉita en 2001 kun eksplicita fokuso al traktado de la bezonoj de evolulandoj. En junio 2012, la estonteco de la Doha Kunsido restis necerta: la labor-programo listigas 21 subjektojn en kiuj la origina templimo de 1a januaro 2005 estis sopirita, kaj la rondo daŭre estas nekompleta.[4] La konflikto inter libera komerco de industriaj varoj kaj servoj kun reteno de protektismo sur farmsubvencioj al hejma agrikultura sektoro (postuladita fare de industrilandoj) kaj la subkonstruado de la internacia liberaligo de justa komerco sur agrikulturaj produktoj (postuladitaj fare de evolulandoj) restas la plej gravaj malhelpoj. Tiuj punktoj de disputo malhelpis ajnan progreson por lanĉi novajn WTO-intertraktadojn preter la Doha Evoluo. Kiel rezulto de tiu blokiĝo, ekzistas kreskanta nombro da duflankaj liberkomercaj interkonsentoj subskribitaj.[5] En julio 2012, ekzistis diversaj intertraktadaj grupoj en la WTO-sistemo por la nuna agrikultura komerctraktado kiu estas en la stato de blokiĝo.[6]

Rimarkindaj eventoj estas la ministeriaj konferencoj kiaj en Seatlo en 1999 kaj en Kankuno okazinta de la 10-a ĝis la 14-a de septembro 2003. En Seatlo dum la ministeria konferenco okazis la unuaj gravaj manifestacioj de la alimondistoj, kiuj klopodas batali kontraŭ la ekonomia (liberalisma) koncepto de MOK.

La sidejo de MOK estas en Ĝenevo, Svislando. La antaŭa ĝenerala direktoro estas Pascal Lamy, kiu sekvis al Supaĉai Paniĉpakdi. La nuna generaldirektoro de WTO estas Roberto Azevêdo,[7][8] kiu gvidas kunlaborantaron de pli ol 600 homoj en Ĝenevo, Svislando.[9] Komerca efektiviga interkonsento konata kiel la Balia Pakaĵo estis atingita fare de ĉiuj membroj la 7an de decembro 2013, la unua ampleksa interkonsento en la historio de la organizo.[10][11]

Historio

La ekonomikistoj Harry White (maldekstre) kaj John Maynard Keynes ĉe la Konferenco de Bretton Woods. Amhaŭ estis estintaj fortaj defendantoj de centre-kontrolita internacia komerco kaj rekomendis la establadon de tri institucioj: nome la IMF (por fiskaj kaj monunuaj aferoj); la Monda Banko (por financaj kaj strukturaj aferoj); kaj la IKO (por internacia ekonomia kunlaborado).[12]

La antaŭulo de la WTO, nome la Ĝenerala Interkonsento pri Komercimpostoj kaj Komerco (GATT), estis establita post la Dua Mondmilito en la etoso de aliaj novaj plurflankaj institucioj dediĉitaj al internacia ekonomia kunlaboro - precipe la institucioj el Bretton Woods, konataj kiel la Monda Banko kaj la Internacia Monunua Fonduso. Komparebla internacia institucio por komerco, nomita la Internacia Komerco-Organizo estis sukcese negocita. La IKO devis esti specialiĝinta instanco de Unuiĝintaj Nacioj kaj traktus ne nur komercajn barojn sed aliajn temojn nerekte ligitajn al komerco, inkluzive de dungado, investado, restriktaj komercpraktikoj, kaj krudvaraj interkonsentoj. Sed la IKO-traktato ne estis aprobita fare de Usono kaj kelkaj aliaj subskribintoj kaj neniam iris en efikon.[13][14][15]

En la foresto de internacia organizo por komerco, la GATT tra la jaroj "transformus sin" en reale internacian organizon.[16]

Internaciaj kunsidoj

Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Ĝenerala Interkonsento pri Tarifoj kaj Komerco.

Okazis kunsidoj en Ĝenevo, Tokio, Urugvajo, Doho (Kataro) ktp.

Funkcioj

Inter la diversaj funkcioj de la WTO, tiuj estas rigarditaj fare de analizistoj kiel la plej gravaj:

  • Ĝi kontrolas la efektivigon, administradon kaj operaciadon de la kovritaj interkonsentoj..[17][18]
  • Ĝi disponigas forumon por intertraktadoj kaj por solvado de disputoj.[19][20]

Plie, ĝi estas la tasko de la WTO revizii kaj disvastigi la naciajn komercajn politikojn, kaj certigi la koherecon kaj travideblecon de komercaj politikoj tra gvatado en tutmonda ekonomia politikokreado.[18][20] Alia prioritato de la WTO estas la asistado de evoluigaj, malplej-evoluintaj kaj malriĉaj landoj en transiro por adapti al WTO-reguloj kaj disciplinoj tra teknika kunlaboro kaj trejnado.[18][20]

(i) La WTO devas faciligi la efektivigon, administradon kaj operaciadon kaj plue la celojn de tiu Interkonsento kaj de la Plurflankaj Komerco-Interkonsentoj, kaj ankaŭ devas disponigi la framlaboron por la efektivigo, administraciado kaj operaciado de la plurflankaj Komercinterkonsentoj.

(ii) La WTO devas disponigi la forumon por intertraktadoj inter ĝiaj membroj koncerne iliajn plurflankajn komercrilatojn en aferoj komercaj kun la Interkonsento pri la Alkonstruaĵoj al tiu Interkonsento.

(iii) La WTO devas administri la komprenon (interpretado) pri Reguloj kaj Proceduroj kiuj regas la Kompromison de Disputoj.

(iv) La WTO devas administri Mekanismon por Reviziado de la Komercaj Politikoj.

(v) Kun rigardo al atingado de pli granda kohereco en tutmonda ekonomia politikokreado, la WTO devas kunlabori, kiel konvene, kun la Internacia Monunua Fonduso (IMF) kaj kun la Internacia Banko por Rekonstruo kaj Evoluo (IBRD) kaj ĝiaj filiigitaj agentejoj.[21]

La supre kvin listitaj celoj estas la kromaj funkcioj de la Monda Organizaĵo pri Komerco. Laŭ tutmondiĝo disvastiĝas en la socio de hodiaŭ, la neceso de internacia organizo por administri la komercajn sistemojn gravegis. Laŭ la komerca volumo pliiĝas, temoj kiaj ekzemple protektismo, komercaj bariloj, subvencioj, malobservo de intelekta propraĵo ekestas pro la diferencoj en la komercreguloj de la diversaj landoj. La Monda Organizaĵo pri Komerco funkcias kiel la peranto inter la landoj kiam tiaj problemoj ekestas. WTO povus esti referita kiel la produkto de tutmondiĝo kaj ankaŭ kiel unu el la plej gravaj organizoj en la tutmondigita socio de hodiaŭ.

La WTO ankaŭ estas centro de ekonomika esplorado kaj analizo: regulaj taksoj de la tutmonda komercbildo en ĝiaj ĉiujaraj publikaĵoj kaj esploradraportoj en specifaj temoj estas produktitaj fare de la organizo.[22] Finfine, la WTO kunlaboras proksime kun la du aliaj komponentoj de la ekonomia modelo de Bretton Woods, nome la IMF kaj la Monda Banko.[19]

Notoj

  1. ↑ Timeline: World Trade Organization ĉe BBC News, 15a Februaro 2012
  2. ↑ Understanding the WTO Handbook ĉe WTO oficiala retejo. (Notu, ke la dokumentoj printite ne nombras kongrue kun la paĝoj ĉe la pdf.)
  3. ↑ Malanczuk, P., International Organisations and Space Law: World Trade Organization, Encyclopaedia Britannica, 442, paĝo 305, 1999, bibcode 1999ESASP.442..305M.
  4. ↑ Understanding the WTO: The Doha Agenda
  5. ↑ The Challenges to the World Trade Organization: It’s All About Legitimacy THE BROOKINGS INSTITUTION, Policy Paper 2011-04
  6. ↑ GROUPS IN THE WTO Ĝisdatigita la 1an de Julio 2013
  7. ↑ Bourcier, Nicolas, "Roberto Azevedo's WTO appointment gives Brazil a seat at the top table", 21a Majo 2013. Kontrolita 2a Septembro 2013.
  8. ↑ "Roberto Azevêdo takes over", WTO oficiala retejo, 1a Septembro 2013. Kontrolita 2a Septembro 2013.
  9. ↑ Overview of the WTO Secretariat. WTO oficiala retejo. Alirita 2a Septembro 2013.
  10. ↑ Ninth WTO Ministerial Conference | WTO - MC9
  11. ↑ BBC News - WTO agrees global trade deal worth $1tn
  12. ↑ A.E. Eckes Jr., US Trade History, 73
    * A. Smithies, Reflections on the Work of Keynes, 578–601
    * N. Warren, Internet and Globalization, 193
  13. ↑ P. van den Bossche, The Law and Policy of the World Trade Organization, 80
  14. ↑ Palmeter-Mavroidis, Dispute Settlement, 2
  15. ↑ . The World Trade Organization: Background and Issues (PDF). Congressional Research Service (9a Majo 2007). Alirita 15a Aŭgusto 2008.
  16. ↑ Oni planis, ke la GATT estu aplikita dum kelkaj jaroj ĝis la IKO ekvalidiĝos. Tamen, ĉar tio neniam okazis, la GATT laŭgrade iĝis fokuso por internacia registara kunlaborado pri komercaj aferoj kaj ekonomikisto Nicholas Halford superrigardis la plibonigon (aplikigon) de GATT al la politiko de membroj. (P. van den Bossche, The Law and Policy of the World Trade Organization, 81; J.H. Jackson, Managing the Trading System, 134).
  17. ↑ Functions of the WTO, IISD
  18. ↑ 18,0 18,1 18,2 Main Functions, WTO oficiala retejo
  19. ↑ 19,0 19,1 A Bredimas, International Economic Law, II, 17
  20. ↑ 20,0 20,1 20,2 C. Deere, Decision-making in the WTO: Medieval or Up-to-Date?
  21. ↑ Sinha, Aparijita. [1]. "What are the functions and objectives of the WTO?". Konsultita la 13a de Aprilo, 2014.
  22. ↑ Economic research and analysis, WTO oficiala retejo

Eksteraj ligiloj

Registara retejo pri WTO

Amaskomunikilaj retejoj pri WTO

Neregistaraj retejoj pri WTO

Vidu ankaŭ

Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Monda_Organizaĵo_pri_Komerco&oldid=5653774"