Mondragón Corporación Cooperativa
| Mondragón Corporación Cooperativa | ||
|---|---|---|
| ||
| ||
| negoco • co-operative federation • entrepreno • entrepreno vd | ||
| Dum | 1956 - nekonata/nuntempe | |
| Jura formo | co-operative federation | |
| Fondintoj | José María Arizmendiarrieta vd | |
| Ĉefestro(j) | Iñigo Ucín vd | |
| Sidejo | Arrasate | |
| Lando | Hispanio | |
| Dungitoj | 81 507 (stato: 2019) | |
| filiaj kompanioj | Mondragon Corporation (New Zealand) vd | |
| Posedataj kompanioj | Fagor • Mondragon Assembly • University of Mondragón • ULMA Construction • ULMA Architectural Solutions • Orbea • Dikar • Urssa • Q8960761 • Q8561619 • Laboral Kutxa • Eroski • Oiarso Sociedad Cooperativa vd | |
| TTT | Oficiala retejo | |
La Mondragón Corporación Cooperativa (MCC) estas la plej granda grupo de kooperativoj kaj entreprenoj de sociala ekonomio en la mondo, kun sidejo en Mondragón, en la hispania Eŭskio. Ĝi agadas dismonde, kaj al ĝi apartenas entreprenoj de diversaj ekonomiaj sektoroj ekz. de maŝinproduktado, aŭtomobila industrio, ĉedomaj aparatoj, konstrua industrio, podetala komerco, financoj kaj asekuro.
En la financa jaro de 2020 ĝi havis enspezon de 10 865 milionoj da eŭroj kun totala laborantaro de 79 931 [1] dungataj laboristoj en pli ol cento da entreprenoj okupiĝantaj pri kvar agadkampoj: financo, industrio, podetala komerco kaj edukado kaj trejnado.
La kompanio funkcias laŭ humanisma komerca modelo bazita sur promocio de dungitoj kaj kunpartnereco en posedo kaj decidado, kune kun klopodo por komerca pliboneco.
Fondiĝo
[redakti | redakti fonton]La kooperativo estis fondita en la urbeto Mondragón en la eŭska provinco Gipuzkoa, kie ĝi havas eĉ hodiaŭ la ĉefsidejon. Dum la Hispana enlanda milito, la urbeto suferis pro la amasa senlaboreco. La juna pastro José María Arizmendiarrieta decidis malpliigi la mizeron de la loĝantaro per kooperativa strukturo, memhelpo.
Arizmendiarrieta konstruis en 1943 demokratie organizitan faklernejon, kiu ludis ĉefrolon en la posta kooperativa agado en Eŭskio. Tri jarojn post la fondo de la unua kooperativo, per kvin finstudintoj establis Arizmendiarrieta la sparkason Caja Laboral Popular, kiu financis la kooperativojn kaj ties novestablon. La specifa aspekto estis la malplia rentumo kompare al normalaj komercaj agadoj.
Kiel funkcias la kooperativo
[redakti | redakti fonton]
Ĉiu membro de la kooperativo havas unu akcion, kiu donas al li la rajton voĉdoni en la ĝenerala kunveno.
La kompanio ja havas diferencan salajron. En la pasinteco la salajrodiferenco en la korporacio estis 1: 3, sed kun la ŝanĝoj en la ĉirkaŭanta socio, por konservi talentajn dungitojn en la korporacio, la rilatumo altiĝis al 1:11. Malgraŭ tio, la minimuma salajro en la kooperativo estas 13% pli alta ol la mezsalajro en la ĝenerala labormerkato, kaj la administra kaj estra salajro estas 30% pli malalta ol tio, kio kutimas en la merkato por samgrandaj entreprenoj.
La kooperativo havas ĝenerala asembleo de 650 membroj elektitaj el inter la diversaj kooperativoj. Ĉiujare ĝenerala kunveno estas kunvokita por elekti regantan konsilion rajtigitan kiel la funkciiga organo de la kooperativo. Krome, ĉiu aparta entrepreno en la grupo havas entreprenan komitaton, kiu nomumas prezidanton - kiu laboras kune kun la direktoro de la firmao pri administrado kaj disvolviĝo de la entrepreno.
Haveblas al ĉiuj entreprenoj en la kooperativo jenajn kvaropon da komuna iloj je ilia dispono:
Financoj - Je ilia dispono estas la kreditkooperativo "Kaha LaBoral", kiu estas la financa infrastrukturo por la agado de ĉiuj entreprenoj en la kooperativo. La banko ankaŭ laboras kun klientoj kaj kompanioj ekster la kooperativo, sed provizas rabatitajn bankajn servojn al la kooperativaj entreprenoj. La akcia dishavo en la banko dividiĝas je 50% por kooperativoj, 28% por bankaj dungitoj, 14% por konsumantoj (kiuj kuniĝis dum la komerca fuzio inter Kaha-Laboral kaj la konsumantara-kooperativa banko "Hyper Kocha") kaj 8% pensiuloj.
Edukado - trejnado de novaj dungitoj por absorbo en kooperativaj entreprenoj ene de la Universitato de Mondragon - kiu ankaŭ funkcias kiel komuna kooperativo por instruistoj, studentoj kaj aliaj koncernantoj. Krome, multaj el la studentoj estas sindikatigitaj ene de la Alcoop-Kooperativo - entrepreno por edukaj helpoj kaj posteniga kompanio por la diversaj entreprenoj en la kooperativo, kiu gravuris sur sia standardo por krei laborpostenojn taŭgajn por studentoj kaj komplementajn al iliaj studhoraroj en la universitato. Aldone ekzistas la kooperativo "Otalora" - la centro por administrado kaj kunlabora disvolviĝo, kiu ofertas trejnadon por elektitaj gvidaj teamoj en la diversaj kooperativoj, kursojn pri administrado kaj kultura disvolviĝo.
Bonfarto - la kooperativo nomata "Lagun Aro" ("Tempo por Membreco"), neprofitcela organizo, kiu provizas suplementan kaj pensian asekuron al membroj de Mondragon.
Esploro kaj disvolviĝo - Mundragon funkciigas 14 kompaniojn pri esplorado kaj disvolviĝo, kiuj estas uzataj de la diversaj entreprenoj de Mondragon, kaj kunlaboras kun la Mundragon Universitato.
Tutmondiĝo
[redakti | redakti fonton]En la lastaj jaroj, post la procezo de tutmondiĝo kaj konkurenco en la merkato, la kooperativo kaj siaj entreprenoj ankaŭ komencis dungi dungitojn, kiuj ne estas membroj de la kooperativo. La kooperativo posedas fabrikoj kiuj estis establitaj ekster Eŭskio, ekz en Ĉinio kaj Sudameriko. Ĉi tiuj eksteraj fabrikoj, kvankam ne kooperativaj, estas administrataj tiel ke la laboristoj ja iom estas miksitaj en la decida procezo pri la funkcio de ilia laborejo, kaj en iuj el ili la kooperativo jam komencis kooperativigajn procezojn.
La lernejoj kaj universitato de la kooperativo ankaŭ estas malfermitaj al la ĝenerala publiko. Male al la grandaj kooperaj movadoj, kiel en Israelo - la kibuco kaj la moŝavo, la membroj de Mondragon ne loĝas en komuna komunumo, kaj la kooperativo servas ilin ĉefe kiel laborejo kaj servo.
Fundamentaj valoroj
[redakti | redakti fonton]Mondragon havas 10 bazajn valorojn, kiuj gvidas la ekonomian agadon de la kooperativo:
- Malferma membreco - malferma por ĉiuj, kiuj volas aliĝi laŭ kompaniaj proceduroj.
- Demokratia organizo - ĉiu membro havas unu parton kaj unu voĉdonon, kiu ne dependas de lia pozicio.
- Dungita suvereneco - la administrado de kooperativoj kaj la partnereco en akcioj de la dungitoj.
- Subigo de kapitalo kaj profitoj al la diktatoj de laboro kaj ĝiaj valoroj - la rajtoj de laboristoj kaj ilia bonfarto estas en la centro de komerca agado.
- Partopreno en administrado - partopreno de dungitoj kiel devo kaj rajto, kaj disvolviĝo de modeloj por realigi ĉi tiun ideon.
- Solidareco en la salajraj - ekvilibrigante la salajrodiferencon inter administrantoj kaj dungitoj. Labortempa ekvilibro.
- Kunlaboro inter kooperativoj - kaj ene de la partnereco mem kaj kun aliaj kooperativoj en Hispanio kaj eksterlande.
- Socialŝanĝo - kontribuo al socialŝanĝo en la agadkampoj de la kooperativo, por konstrui pli bonan kaj pli justan socion. Per donacoj al kulturaj, edukaj kaj bonfartaj entreprenoj en Eŭskio.
- Ampleksa baza ago - kunlaboro kun la kunlabora kooperativa movado en la mondo, kaj antaŭenigo de valoroj kiel paco, justeco kaj socia disvolviĝo.
- Edukado - profesia kaj valora edukado, trejnante la estontajn gvidantojn de la kooperativo.
Organizo
[redakti | redakti fonton]La plej supra decida organo estas la kooperativa kongreso kun 650 membroj, kiuj estas delegitoj de kooperativoj. La jara kunveno elektas la "regantan konsilion", kiu respondecas pri la taga agado. Ĉiu kooperativo havas propran uzinan konsilion, kiu elektas prezidanton, kiu konsilas la gvidantojn de la uzino.
Vidu ankaŭ
[redakti | redakti fonton]- Kooperativismo
- Listo de entreprenoj de Mongradon (en la hispana)
Eksteraj ligiloj
[redakti | redakti fonton]- La retejo Arkivigite je 2021-08-13 per la retarkivo Wayback Machine (Hispane)
Literaturo
[redakti | redakti fonton]- Flecker, Jörg, Gubitzer, Luise, Tödtling, Franz: Betriebliche Selbstverwaltung und eigenständige Regionalentwicklung am Beispiel der Genossenschaft von Mondragon. Wien 1985.
- Hacker, Sally: Women workers in the Mondragon system of industrial cooperatives. In: Gender & Society Vol. 1, p. 358-379.
- Gibson-Graham, J.K.: A Postcapitalist Politics. Minnesota 2006.
- Kasmir, Sharryn: The myth of Mondragón: cooperatives, politics, and working-class life in a Basque town. Albany, NY: State Univ. of New York Press, 1996
- ↑ Informe anual 2020 Arkivigite je 2021-08-02 per la retarkivo Wayback Machine. 2021.