Peter Simonischek
| Peter Simonischek | |
|---|---|
| |
| Persona informo | |
| Naskiĝo | 6-an de aŭgusto 1946 en Graz |
| Morto | 30-an de majo 2023 (76-jaraĝa) en Vieno |
| Lingvoj | germana |
| Ŝtataneco | Aŭstrio |
| Alma mater | Universitato por Muziko kaj Scena Arto je Graz |
| Familio | |
| Infano | Kaspar Simonischek |
| Okupo | |
| Okupo | teatra aktoro • filmaktoro • televida aktoro • aktoro |
Peter Maria SIMONISCHEK (naskiĝinta la 6-an de aŭgusto 1946 en Graz, mortinta la 29-an de majo 2023 en Vieno[1]) estis aŭstra aktoro. Ekde 1999 li anis ĉe la ensemblo de Burgteatrejo kies honora membro li deklariĝis en 2019[2].
Inter 2002 kaj 2009 li havis la rolon de Jedermann ĉe la Festivalo de Salcburgo. Internacie li konatiĝis en 2016 per la ĉefa rolo en la filmo Toni Erdmann.
Vivo[redakti | redakti fonton]
Estante filo de dentisto li pasigis la junulajn jarojn en Markt Hartmannsdorf antaŭ frekvento de la benediktina gimnazio de Sankt Paul im Lavanttal. Jam lerneje li ofte aktoris. La volegon patran studi medicinon li ne tuj plenumis kaj ekigis studon pri arkitekturo en Graz; finfine li startigis paralele trejniĝon dentkurac-teknikan. Ĉi lastan aferon li neniam finis.
La aktorumada intereso kreskegis dum la studenta tempo; pro tio li kaŝe treniĝis ĉe la teatro-akademio. Post fino de la studoj li laboris en Sankt-Galo, Bern, Darmstadt kaj Düsseldorf. Inter 1979 kaj 1999 li laboris en Berlino. Ekde 1999 li estis en Vieno.
Jam en 1982 estis lia unua rolo en Salcburgo. En 1995 li videblis en la germanlingva premiero de la satiro Kunst de Yasmina Reza. Li mondfama iĝis per la filmo Toni Erdmann de Maren Ade[3] de 2016 kie li ludis maljuniĝantan muzikinstruiston vizitantan la enuiĝantan filinon, manaĝerinon en Bukareŝto. Al ŝi li prezentas alternativan vivostilon.[4] Por tio oni aljuĝis al li la Eŭropan Filmpremion; li estis la unua aŭstro kiu honoriĝis per tiu ĉi premio.
Privataĵoj[redakti | redakti fonton]
El divorcita geedezo kun la aktorino Charlotte Schwab estiĝis filo nome Max Simonischek, kiu ankaŭ aktoras.[5] Ekde aŭgusto 1989 estis lia edzino la aktorino Brigitte Karner: kun ŝi li havis du muzike talentitajn filojn. Lia frato Reinhard Simonischek estas reĝisoro kaj aktoro.
Peter Simonischek forpasis post mallonga malsano.[6]
Teatre (elekto)[redakti | redakti fonton]
- Schauspielhaus Graz
- Baumeister Solneß (reĝisorado: Anna Badora)
- Imperium (reĝisorado: Götz Spielmann)
- Schaubühne Berlin
- Drei Schwestern
- Von Morgens bis Mitternacht
- Der einsame Weg
- Amphytrion
- Salzburger Festspiele
- Torquato Tasso
- Prometheus
- Die Hochzeit
- Der Kirschgarten
- Jedermann (Tod, Jedermann)
- Burgtheater Wien
- John Gabriel Borkman
- Fiesco
- Der jüngste Tag
- Das Käthchen von Heilbronn
- Traum im Herbst de Jon Fosse, premiero
- Letzter Aufruf de Albert Ostermaier, premiero
- Die Jungfrau von Orleans
- Der Unbestechliche (Theodor)
- Die Ziege oder Wer ist Sylvia? (reĝisorado: Andrea Breth)
- Zu ebener Erde und erster Stock (reĝisorado: Anselm Weber)
- Ein Sommernachtstraum (reĝisorado: Theu Boermans)
- Kunst de Yasmina Reza
- Der Ignorant und der Wahnsinnige de Thomas Bernhard (reĝisorado: Jan Bosse)
- Zürich
- Der Schwierige
Filme (elekto)[redakti | redakti fonton]
- 1980: Das eine Glück und das andere (televidfilmo)
- 1983: Herrenjahre (televidfilmo)
- 1986: Drei Schwestern (televidfilmo)
- 1986: Lenz oder die Freiheit (televidaĵo en pluraj epizodoj)
- 1987: Die Puppe
- 1988: Fürchten und Lieben (Paura e amore)
- 1989: Sukkubus – Den Teufel im Leib
- 1989: Die Affäre Rue de Lourcine (televidfilmo)
- 1990: Der veruntreute Himmel (televidfilmo)
- 1990: Der achte Tag
- 1990: Derrick (televidserio, epizodo 184)
- 1991: Erfolg
- 1991: Der einsame Weg (televidfilmo)
- 1992: Der Berg
- 1992: Krücke (Film)|Krücke
- 1994: Tief oben
- 1994: Kein Platz für Idioten (televidfilmo)
- 1995: Tödliches Geld (televidfilmo)
- 1995: Die Grube (televidfilmo)
- 1996: Der Blinde (televidfilmo)
- 1996: Stockinger (televidserio, 1 epizodo)
- 1997: Kunst (televidfilmo)
- 1997: Agentenfieber (televidfilmo)
- 1997: Reise in die Dunkelheit (televidfilmo)
- 1998: Babyhandel Berlin – Jenseits aller Skrupel (Assignment Berlin)
- 1998: Liebe deine Nächste
- 1998: Speer (televidfilmo)
- 1998: HeliCops – Einsatz über Berlin (televidserio)
- 1999: Beresina oder Die letzten Tage der Schweiz
- 2000: Vertrauen ist alles (televidfilmo)
- 2000: Liebst du mich (televidfilmo)
- 2001: Blumen für Polt (televidfilmo)
- 2002: Gebürtig
- 2003: Alles Glück dieser Erde (televidfilmo)
- 2003: Hierankl
- 2004: Jedermann (televidfilmo)
- 2004: Daniel Käfer – Die Villen der Frau Hürsch (televidfilmo)
- 2005: Einmal so wie ich will (televidfilmo)
- 2006: Tatort – Der schwedische Freund (televidserio)
- 2007: Die letzte Prüfung
- 2007: Eine folgenschwere Affäre (televidfilmo)
- 2008: Daniel Käfer – Die Schattenuhr (televidfilmo)
- 2008: Bella Block: Falsche Liebe (televidserio)
- 2008: Gott schützt die Liebenden (televidfilmo)
- 2008: Mozart in China
- 2009: Anna und der Prinz (televidfilmo)
- 2010: Tod in Istanbul (televidfilmo)
- 2011: Der Alte (televidserio, 1 epizodo)
- 2011: Liebesjahre (televidfilmo)
- 2012: Ludwig II.
- 2012: Bella Block: Unter den Linden (televidserio)
- 2012: Biest
- 2013: Rubinrot
- 2013: Der Kaktus (televidfilmo)
- 2013: Hundskinder
- 2013: Bella Block: Angeklagt (televidserio)
- 2014: Clara Immerwahr
- 2014: Saphirblau
- 2014: Verhängnisvolle Nähe
- 2016: Toni Erdmann
- 2016: Lou Andreas-Salomé
- 2016: Bergfried
- 2016: Die Welt der Wunderlichs
- 2016: Das Sacher
- 2016: Smaragdgrün
- 2017: Nur Gott kann mich richten
- 2018: Dolmetscher (The Interpreter)
- 2018: Kursk
- 2019: Crescendo
- 2021: An seiner Seite
- 2022: Phantastische Tierwesen: Dumbledores Geheimnisse (Fantastic Beasts: The Secrets of Dumbledore)
- 2022: Lieber Kurt
- 2022: Kranitz – Bei Trennung Geld zurück (televidserio, 1 epizodo)
- 2023: Der vermessene Mensch
Radidrame kaj sonlibre[redakti | redakti fonton]
- 1997: Ingrid Noll: Der Hahn ist tot – reĝisorado: Ulrike Brinkmann (Kriminalhörspiel – DLR Berlin)
- 1998: Michael Kölmeier: Mein privates Glück – reĝisorado: Robert Matejka (Hörspiel – NDR/DLR Berlin/ORF)
- 2002: Elias Canetti: Die Blendung (2 partoj); reĝisorado: Robert Matejka (DLR Berlin/BR/ORF)
- 2004: Nikos Kazantzakis: Alexis Sorbas. Langen-Müller, München, ISBN 978-3-7844-4031-6.
- 2007: Leo Perutz: Der Meister des Jüngsten Tages. Hörbuch Hamburg HHV, Hamburg
- 2008: Franz Kafka: Der Verschollene. Universal Music Group, Berlin, ISBN 978-3-8291-2081-4.
- 2008: Thomas Bernhard, Siegfried Unseld: Briefwechsel. Der Hörverlag, München, ISBN 978-3-86717-275-2.
- 2008: Adalbert Stifter: Der Waldgänger. Hoffmann und Campe, Hamburg, ISBN 978-3-455-30530-2.
- 2009: Joseph Roth: Triumph der Schönheit. Meistererzählungen. Diogenes, Zürich 2009, ISBN 978-3-257-80906-0. (ene krome: Barbara, April, Erdbeeren, Stationschef Fallmerayer, Die Büste des Kaisers).
- 2009: Hans-Georg Behr: Fast ein Nomade. Osterwold Audio, Hamburg, ISBN 978-3-86952-005-6.
- 2010: Thomas Bernhard: Der Keller. Der Audio-Verlag, Berlin, ISBN 978-3-89813-984-7
- 2015: Franz Kafka: Die Verwandlung. Der Audio-Verlag, Berlin, ISBN 978-3-86231-564-2.
- 2017: Heimito von Doderer: Die Strudlhofstiege oder Melzer und die Tiefe der Jahre. Der Audio-Verlag, Berlin, ISBN 978-3-7424-0229-5.
Premioj[redakti | redakti fonton]
- 1989: Deutscher Kritikerpreis
- 1998: Deutsche Akademie der Darstellenden Künste
- 1999: Österreichisches Ehrenkreuz für Wissenschaft und Kunst
- 2001: Goldenes Ehrenzeichen des Landes Steiermark
- 2003: Großes Goldenes Ehrenzeichen des Landes Steiermark[7]
- 2003: ORF-Hörspielpreis
- 2004: membreco ĉe Akademie der Künste
- 2004: Nestroy-kandidatiĝo kiel plej bona aktoro
- 2006: alĵuĝo de profesora titolo fare de la aŭstria federacia prezidanto
- 2006: Goldenes Verdienstzeichen des Landes Wien
- 2008: Deutscher Hörbuchpreis als bester Interpret für Der Meister des Jüngsten Tages von Leo Perutz
- 2009: Nestroy-kandidatiĝo kiel plej bona aktoro por Baumeister Solneß ĉe Schauspielhaus Graz
- 2010: Deutscher Hörbuchpreis en la kategorio Beste Information por la voĉlegado (kune kun Gert Voss) de Thomas Bernhard/Siegfried Unseld: Briefwechsel (der hörverlag, München)
- 2012: Grimme-Preis por Liebesjahre
- 2016: international actors award.cologne okaze de la festivalo Film Festival Cologne
- 2016: Festival du Nouveau Cinema (FNC) in Montreal – bester Schauspieler[8]
- 2016: Europäischer Filmpreis für Toni Erdmann (Bester Darsteller)
- 2017: Ernst-Lubitsch-Preis für Toni Erdmann
- 2017: Österreichischer Filmpreis in der Kategorie Bester männlicher Darsteller
- 2017: Platin-Romy für das Lebenswerk[9]
- 2017: Beste männliche Hauptrolle für Toni Erdmann
- 2017: Österreicher des Jahres in der Kategorie Kulturerbe[10]
- 2018: Deutscher Schauspielpreis – Ehrenpreis „Lebenswerk“[11]
- 2018: Bester Schauspieler por la ludo de Afzal ĉe The Who and the What ĉe la teatrejo Akademietheater
- 2019: Ehrenmitglied des Burgtheaters[12]
- 2022: Ehrendoktorwürde der Kunstuniversität Graz[13]
Libroj[redakti | redakti fonton]
- Peter Simonischek: Ich stehe zur Verfügung. Im Gespräch mit Andres Müry Amalthea Verlag, Wien 2006, ISBN 3-85002-567-5; kun KD kun laŭtlego de aĵoj de Arthur Schnitzler: Die Toten schweigen kaj Die Frau des Weisen
Referencoj[redakti | redakti fonton]
- ↑ "Kultur und Politik würdigen Simonischek" - Ĉe: ORF.at, 30.5.2023
- ↑ „Ein Herr aus der Steiermark“ – Wien: Peter Simonischek Ehrenmitglied der Burg, nachtkritik.de, 27.5.2019
- ↑ intervjueto prifilma kun la reĝisorino
- ↑ resumo de la filmo Toni Erdmann. Arkivita el la originalo je 2023-05-30. Alirita 2023-05-30.
- ↑ Henrike Thomsen: Ein begabter Bürdenträger. Ĉe: Der Spiegel, 26.2.2008
- ↑ Peter Simonischek ist im Alter von 76 Jahren gestorben Ĉe: 20min.ch
- ↑ „Groß Gold“ für Peter Simonischek.
- ↑ orf.at – Montreal: „Toni Erdmann“ und Simonischek ausgezeichnet.
- ↑ Kurier: Platin-ROMY 2017 an Peter Simonischek.
- ↑ diepresse.com: Austria’17-Gala: Top-Leister vor den Vorhang
- ↑ Deutscher Schauspielpreis: „Er kann alles“: Simonischek wird für Lebenswerk geehrt.
- ↑ orf.at: Burgtheater-Ehrenmitgliedschaft für Peter Simonischek.
- ↑ "Kunst-Uni Graz: Ehrendoktor für Simonischek" - Ĉe: orf.at, 5.7.2022