Fao (Kuirarto)

El Vikipedio, la libera enciklopedio
(Alidirektita el Phở)
Fao

Fao (vjetname phở IFA:[fəː˧˩˧]) estas populara vjetnama plado, speco de nudela supo. Ĝi originis en la provinco Nam Dinh de la regiono Delto de la Ruĝa Rivero, sed iĝis populara aparte en Hanojo. Fao kutime estas manĝata en la matenmanĝo, sed ankaŭ en aliaj tempoj de la tago. Fao inkludas bovaĵon, spicojn, kaj bovbuljonon. Fao estas ĉefe manĝata en norda Vjetnamio. Hodiaŭ, Fao estas uzata en multaj restoracioj en Eŭropo, Usono kaj Azio, kie estas areoj por vjetnamaj komunumoj.

Fonto[redakti | redakti fonton]

Unu el la unuaj dokumentoj mencias pho estas la ĉin-vjetnama vortaro Nhat Dung Thuong Dam (日用常談) kompilita fare de Pham Dinh Ho en 1827. En la manĝkategorio, la ĉina frazo 玉酥餅" jado al Binh " estas komentita en Nom kiel 𩛄普𤙭 "bova nudelsupo".ĉine

Phở kiel ĝi estas hodiaŭ laŭdire estis naskita kaj formita en la frua 20-a jarcento. Hanojo kaj Nam Dinh estas du lokoj kiuj ofte laŭdire estas la origino de pho. En Nam Dinh, pho originis de Van Cu-vilaĝo, Fama pro la familio Co, li alportis la tradician fo-kuidan profesion ĉien por vivteni. Foo verŝajne komencis esti populara en la kunteksto de la formado de Nam Dinh Textile Factory.[1] Phở ankaŭ aperis en Hanojo ekde la frua 20-a jarcento, tio ankaŭ estas konata kiel la loko, kiu famigis ĉi tiun pladon.

Kelkaj diras ke pho originis de kantona plado nomita "ngưu nhục phấn" (ĉine).[2]

Ekzistas ankaŭ alia teorio ke pho originis de la metodo de preparado de kuirita bovaĵo de Francio pot-au-feu kombinita kun spicoj kaj herboj en vjetnama kuirarto.

Ekzistas ankaŭ opinio ke pho originas de la plado "xáo trâu" de Vjetnamio, poste transformite en pladojn "xáo bò".[3]

La naskiĝaĝo de Pho ne estas oficiale registrita. Vjetnamaj vortaroj kiel ekzemple Vjetnama - Portugala - La Vortaro de Alexandre de Rhodes publikigita en 1651 ne havas la vorton "pho". Vortaro Huynh Tinh Cua (1895), Vortaro Genibrel (1898) ankaŭ

P.Huard kaj M.Durand analizis la Nomvorton pho konsistantan el tri ĉinaj signoj: a/me (rizo), b/lingvo (parolado), c/popular (komuna).

La vorto pho estas komprenata kiel plado farita el rizo kiu estas populara inter la masoj kaj prononcita "spektro". La voĉoj de stratvendistoj estas esence tre melodiaj kun rimoj kaj ritmoj, foje eĉ kvazaŭ ili kantas, kun sufiĉe akraj voĉoj verŝantaj en la orelojn de la aŭskultanto.

Nguyen Cong Hoan (1903-1977) notis: "1913... gastejo ĉe 8 Hang Hai... foje manĝu phoon nokte. Ĉiu bovlo estas 2 cendoj, estas bovlo de 3 cendoj, 5 cendoj"

La sono de pho-nudelsupo en Nom: "Ĉi tiu strato, ho strato! La substantivo pho estis oficiale unue publikigita en la vjetnama vortaro (1930) redaktita fare de Khai Tri Tien Duc Association: "Manĝaĵo farita el fajne hakitaj kukoj. kuirita kun bovaĵo"[4]

En 1939 aperis koka nudelsupo, ĉar tiam estis du tagoj semajne: lunde kaj vendrede ne estis vendata bovaĵo. Estas ne klare kial tiu okazaĵo okazis, sed eble unu kialo kiu ne povas esti ignorita estas ke brutbuĉado ĉiam estis limigita dum la feŭda periodo, ĉar brutaro daŭre estis la ĉefa tira forto por la malseka rizagrikulturo de Vjetnamio. Tial, multaj posedantoj de bovnudeloj devis fermi du tagojn sen bovaĵo en la semajno, kreante favorajn kondiĉojn por la disvolviĝo de kokido pho. Ekde 1939, du bovaj nudelsupo kaj koka nudelsupo oficiale regis kaj iris man en mano en la koro de vjetnama kuirarto.[5]

Bovlo da kuirita bova nudelsupo (Hanojo)
Kokida nudelo bovlo

Tipoj[redakti | redakti fonton]

  • Phở Bò - fao kun bovaĵo
  • Phở Gà - fao kun kokaĵo
  • Phở Chay - fao sen viano

Notu[redakti | redakti fonton]