Livona lingvo: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
informkesto kiel ŝablono |
e aldono |
||
| Linio 18: | Linio 18: | ||
|Skribo= |
|Skribo= |
||
|Koloro= Urala |
|Koloro= Urala |
||
|ISO1= |
|ISO1= - |
||
|ISO2B= fiu |
|ISO2B= fiu |
||
|ISO2T= |
|ISO2T= |
||
|SIL= LIV |
|||
}} |
}} |
||
[[Dosiero:Liivi keel.GIF|thumb|300px|Regionoj loĝataj de livonoj en 12-a jarcento (griza) kaj komence de 20-a jarcento (nigra).]] |
[[Dosiero:Liivi keel.GIF|thumb|300px|Regionoj loĝataj de livonoj en 12-a jarcento (griza) kaj komence de 20-a jarcento (nigra).]] |
||
La '''livona lingvo''' estas ano de la finna branĉo de la [[Finn-ugra lingvaro]]. La livona estas parolata de nur 10-40 personoj en [[Latvio]] kaj ĝin minacas malapero. La lastaj parolantoj de la livona lingvo loĝas en marbordaj vilaĝoj, norde de [[Kuronio]], proksime al la urbo [[Ventspils]]. |
La '''livona lingvo''' (''līvõ kēļ'', ankaŭ ''rāndakēļ'') estas ano de la finna branĉo de la [[Finn-ugra lingvaro]]. La livona estas parolata de nur 10-40 personoj en [[Latvio]] kaj ĝin minacas malapero. La lastaj parolantoj de la livona lingvo loĝas en marbordaj vilaĝoj, norde de [[Kuronio]], proksime al la urbo [[Ventspils]]. |
||
Laŭ esploroj pri loknomoj la livona estis pli frue parolata en pli vasta areo, kiu kovris ĉ. duonon el la teritorio de nuntempa Latvio. La [[latva lingvo]] havas multe da influo de la livona lingvo kaj la diferencoj inter la latva kaj la [[litova lingvo|litova]] estas parte pro la influo de la livona lingvo. Ankaŭ la latva lingvo influis multe al la livona kaj kaŭzis diversajn malsimilecojn inter la livona kaj aliaj finnaj lingvoj. |
Laŭ esploroj pri loknomoj la livona estis pli frue parolata en pli vasta areo, kiu kovris ĉ. duonon el la teritorio de nuntempa Latvio. La [[latva lingvo]] havas multe da influo de la livona lingvo kaj la diferencoj inter la latva kaj la [[litova lingvo|litova]] estas parte pro la influo de la livona lingvo. Ankaŭ la latva lingvo influis multe al la livona kaj kaŭzis diversajn malsimilecojn inter la livona kaj aliaj finnaj lingvoj. |
||
Kiel registrite je 13:09, 29 jun. 2011
| Livona lingvo | |
| līvõ kēļ | |
| |
| lingvo • mortinta lingvo • moderna lingvo | |
|---|---|
| Baltmara finna lingvaro | |
| Parolata en | Latvio |
| Parolantoj | 20 |
| Skribo | latina alfabeto |
| Lingvistika klasifiko | |
| Urala | |
| Oficiala statuso | |
| Oficiala lingvo en | Nenie |
| Lingvaj kodoj | |
| Lingvaj kodoj | |
| ISO 639-2 | fiu |
| ISO 639-3 | liv |
| SIL | LIV |
| Glottolog | livv1244 |
| Angla nomo | Livonian |
| Franca nomo | live |
La livona lingvo (līvõ kēļ, ankaŭ rāndakēļ) estas ano de la finna branĉo de la Finn-ugra lingvaro. La livona estas parolata de nur 10-40 personoj en Latvio kaj ĝin minacas malapero. La lastaj parolantoj de la livona lingvo loĝas en marbordaj vilaĝoj, norde de Kuronio, proksime al la urbo Ventspils.
Laŭ esploroj pri loknomoj la livona estis pli frue parolata en pli vasta areo, kiu kovris ĉ. duonon el la teritorio de nuntempa Latvio. La latva lingvo havas multe da influo de la livona lingvo kaj la diferencoj inter la latva kaj la litova estas parte pro la influo de la livona lingvo. Ankaŭ la latva lingvo influis multe al la livona kaj kaŭzis diversajn malsimilecojn inter la livona kaj aliaj finnaj lingvoj.
La livona lingvo dividiĝis al du dialektoj, la orienta kaj la okcidenta. La orienta livona lingvo estis parolata oriente de la Riga golfo kaj ĝi malaperis en la 19-a jarcento.
Alfabeto
La livona estas skribita per latina alfabeto kun kromaj literoj:
A/a, Ā/ā, Ä/ä, Ǟ/ǟ, B/b, D/d, Ḑ/ḑ, E/e, Ē/ē, F/f, G/g, H/h, I/i, Ī/ī, J/j, K/k, L/l, Ļ/ļ, M/m, N/n, Ņ/ņ, O/o, Ō/ō, Ȯ/ȯ, Ȱ/ȱ, Õ/õ, Ȭ/ȭ, P/p, R/r, Ŗ/ŗ, S/s, Š/š, T/t, Ț/ț, U/u, Ū/ū, V/v, Z/z, Ž,ž.
Historio
Dum la 13-a jarcento troviĝis 30.000 parolantoj de la livona kaj dum la 19-a jarcento ankoraŭ 2.000. Post la sendependiĝo de Latvio la livona kulturo ekfloris. Dum la 1930-aj jaroj la livona estis uzata en literaturo. La Sovetunia epoko, kun i.a. limigoj por la loĝantoj de marbordaj regionoj, kaŭis fortajn batojn al la livonaj vilaĝoj. Parto el la parolantoj ekloĝis en urboj, i.a. en Rigo.
Bazaj frazoj
- Tulgid mäd jūrõ!
- Venu al ni!
- Esperanto um nei lǟlam!
- Esperanto estas tiel malfacila!
- Jõvīst, ku rõkāndõd līvõ kīeldõ.
- Bone, ke vi parolas livone.
- Set veitõ.
- Nur iom.
- Nēmizpǟl!
- ĝis revido!
- Tēriņtš
- Saluton!
- Jõvā ūomõg! / Jõvvõ ūomõgt!
- Bonan matenon!
- Jõvā pǟva! / Jõvvõ päuvõ!
- Bonan tagon
- Pōlaks!
- Bonvolu!
- Tienū!
- Dankon!
- Vȯndzist Ūdtāigastõ!
- Bonan novan jaron
- ikš, kakš, kuolm, nēļa, vīž, kūž, seis, kōdõks, īdõks, kim
- unu, du, tri, kvar, kvin, ses, sep, ok, naŭ, dek
Aliaj projektoj
Retaj ligiloj
- http://www.livones.lv/
- http://liedags.blogs.lv/
- http://homepage.mac.com/uldis/livonia/livonia.html (virtuala Livonio)
Vidu ankaŭ
- la artikolon pri la historia regiono Livonio