Romaj ciferoj: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio]

← Iru al antaŭa ŝanĝo Iru al sekvanta ŝanĝo →

Enhavo forigita Enhavo aldonita

Enteksta

Kiel registrite je 22:12, 17 dec. 2011

La sistemo de Romiaj ciferoj (aŭ Romanaj ciferoj) aperis ĉirkaŭ la jaro 800 a.K. ĉe etruskoj kaj ĝin uzis ankaŭ latinlingvaj romianoj. Anoj de la eŭropa kulturo ankoraŭ uzas ĝin hodiaŭ por datoj (monatnombroj, jarcentoj), por nomoj de seriaj moŝtuloj (reĝoj, imperiestroj, papoj...), por ĉapitroj en libroj aŭ simple por dekoraj celoj en horloĝo.

Unu	I	Dek unu	XI	Tridek	XXX
Du	II	Dek du	XII	Kvardek	XL
Tri	III	Dek tri	XIII	Kvindek	L
Kvar	IV (IIII en horloĝoj)	Dek kvar	XIV	Sesdek	LX
Kvin	V	Dek kvin	XV	Sepdek	LXX
Ses	VI	Dek ses	XVI	Okdek	LXXX
Sep	VII	Dek sep	XVII	Naŭdek	XC
Ok	VIII	Dek ok	XVIII	Cent	C
Naŭ	IX	Dek naŭ	XIX	Kvincent	D
Dek	X	Dudek	XX	Mil	M

La regulo por skribi naturalajn nombrojn estas simpla: oni skribas romiajn ciferojn en vico, dume, se la granda cifero staras antaŭ malgranda, ili adiciiĝas (VI = 5+1 = 6), kontraŭkaze - oni subtrahas la malgrandan nombron de la granda (IX = 10-1=9). La dua principo estas uzata nur por eviti kvarfojan ripeton de la sama nombro: oni skribas XL = 50-10 = 40 anstataŭ XXXX = 10+10+10+10 = 40.

Plenumo de aritmetikaj operacioj per romanaj ciferoj estas maloportuna. Romianoj uzis abakon.

Unikodo

En Unikodo, estas specialaj signoj por skribitaj per romiaj ciferoj nombroj 1...12 kaj apartaj signoj L, C, D, M. Ili havas kodojn respektive U+2160 ... U+216F majusklaj kaj U+2170 ... U+217F minusklaj. Tamen, ĉi tio ne malebligas uzon de kutimaj latinaj literoj U+0041 ... U+005A por skribado de la romiaj ciferoj.

Vidu en listo de signoj de Unikodo 2000-23FF.

Vidu ankaŭ

Cifero

Eksteraj ligiloj

greke http://ostermiller.org/calc/roman.html greke http://www.ubr.com/clocks/faq/iiii.html greke http://www.mysteriousetruscans.com/language.html greke http://www.phy6.org/outreach/edu/roman.htm

Ŝablono:LigoLeginda

@@ Linio 43: / Linio 43: @@
 {{el}} http://www.mysteriousetruscans.com/language.html <!-- da:se kilde 1   da->eo:_se_ _kilde_ 1     da:Kilde 1: mysteriousetruscans.com: Etruscan Language   da->eo:_Kilde_ 1: _mysteriousetruscans_._com_: _Etruscan_ _Language_ -->
 {{el}} http://www.phy6.org/outreach/edu/roman.htm <!-- en:How Romans multiplied numbers   en->eo:Kiel _Romans_ (obligita, multiplikita) (nombroj, numeroj) -->
+[[nso:Lebadi la roma]]
-{{LigoLeginda|de}}
 [[Kategorio:Nombrosistemoj]]
 [[Kategorio:Ciferoj]]
 [[Kategorio:Romia Imperio]]
+{{LigoLeginda|de}}
 [[ar:أرقام رومانية]]
@@ Linio 63: / Linio 64: @@
 [[da:Romertal]]
 [[de:Römische Zahlendarstellung]]
+[[el:Ρωμαϊκοί αριθμοί]]
 [[en:Roman numerals]]
 [[es:Numeración romana]]
@@ Linio 100: / Linio 102: @@
 [[no:Romertall]]
 [[nrm:Chiffes romaines]]
-[[nso:Lebadi la roma]]
 [[pl:Rzymski system zapisywania liczb]]
 [[pt:Numeração romana]]