Dika intesto: Malsamoj inter versioj
[kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
e r2.6.4) (robota aldono de: bn:বৃহদান্ত্র |
e robota aldono de: et:Jämesool, zh-yue:大腸, az:Yoğun bağırsaq, ro:Intestin gros, kk:Жуан ішек |
||
Linio 82: | Linio 82: | ||
[[ar:أمعاء غليظة]] |
[[ar:أمعاء غليظة]] |
||
[[arc:ܡܥܝܐ ܥܒܝܐ]] |
[[arc:ܡܥܝܐ ܥܒܝܐ]] |
||
[[az:Yoğun bağırsaq]] |
|||
[[be:Тоўсты кішэчнік]] |
[[be:Тоўсты кішэчнік]] |
||
[[be-x-old:Тоўстая кішка]] |
[[be-x-old:Тоўстая кішка]] |
||
Linio 96: | Linio 97: | ||
[[en:Large intestine]] |
[[en:Large intestine]] |
||
[[es:Intestino grueso]] |
[[es:Intestino grueso]] |
||
[[et:Jämesool]] |
|||
[[fa:روده بزرگ]] |
[[fa:روده بزرگ]] |
||
[[fi:Paksusuoli]] |
[[fi:Paksusuoli]] |
||
Linio 106: | Linio 108: | ||
[[it:Intestino crasso]] |
[[it:Intestino crasso]] |
||
[[ja:大腸]] |
[[ja:大腸]] |
||
[[kk:Жуан ішек]] |
|||
[[ko:대장 (해부학)]] |
[[ko:대장 (해부학)]] |
||
[[la:Intestinum crassum]] |
[[la:Intestinum crassum]] |
||
Linio 120: | Linio 123: | ||
[[pt:Intestino grosso]] |
[[pt:Intestino grosso]] |
||
[[qu:Rakhu ch'unchul]] |
[[qu:Rakhu ch'unchul]] |
||
[[ro:Intestin gros]] |
|||
[[ru:Толстая кишка]] |
[[ru:Толстая кишка]] |
||
[[sah:Халыҥ оhоҕос]] |
[[sah:Халыҥ оhоҕос]] |
||
Linio 137: | Linio 141: | ||
[[zh:大肠]] |
[[zh:大肠]] |
||
[[zh-min-nan:Toā-tn̂g]] |
[[zh-min-nan:Toā-tn̂g]] |
||
[[zh-yue:大腸]] |
Kiel registrite je 07:11, 14 jun. 2012
Dika intesto | |
---|---|
Skemo de digesta sistemo ĉe homo
(la dika intesto bildigita per verda koloro) | |
organa tipo • klaso de anatomia unuo | |
latine | intestinum crassum |
de Gray | subject #249 1177 |
vaskulo/j | a. mesenterica superior, a. mesenterica inferior |
limfo/j | n. lymphoidei mesenterici inferiores |
La dika intesto (latine: Intestinum crassum) estas parto de la intesto, kaj konsistigas la lastan parton de la digesta sistemo ĉe homoj kaj multaj bestoj. Ĉi tiu artikolo precipe estas pri la homa intesto, kvankam la informo pri ĝiaj procesoj rekte aplikiĝas al la plejmulto de mamuloj.
La homa dika intesto konsistas el 7 partoj nomataj cekumo, ascenda kojlo, transversa kojlo, descenda kojlo, sigmoido, rektumo kaj anuso.
Ĝi komenciĝas per la cekumo, en la dekstra iliumosta parto de la pelvo, ĝuste ĉe aŭ sube de la dekstra talio, kie ĝi ligiĝas al la fundo de la maldika intesto. De tie ĝi pluiras supren la abdomeno, sekve trans la larĝon de al abdomena alveolo, kaj sekve ĝi turniĝas suben kaj havas sian finpunkton ĉe la anuso, la lasta etapo de la nutrokanalo.
La celo de la dika intesto estas sorbi akvon el la restintaj nedigesteblaj nutraĵoj, kaj sekve eligi neuzeblajn ekskrementojn el la korpo.
La dika intesto longas ĉirkaŭ 1,5 metrojn, kio estas proksimume kvinono de la tuta intesta kanalo.
Strukturo
La dika intesto havas diametron de ĉirkaŭ ses centimetroj kaj estas ĉirkaŭ 1,5 metrojn longa. Ĝi ne havas vilojn. Ĉe iuj mamuloj (inkluzive de la homo troviĝas poŝoj de la dika intesto, la tiel nomataj poŝoj (latine: Haustra, Haustra coli), disigitaj de Plicae semilunaris coli. Laŭ la kutima vandstrukturo de la digestas sistemo la dika intesto havas longecan kaj ringan muskolaron. La longeca muskolaro estas dikigita ĉe iuj mamuloj.
La dika intesto diferencas de la maldika intesto plej evidente ĉar ĝi estas multe pli larĝa kaj montras ke la laŭlonga muskola tavolo estis malpliigita al 3 rimenecaj strukturoj konataj kiel la kojlaj tenioj. Simpla kolona epitelio tegas la muron de la dika intesto. Anstataŭ havi la elingaĵon de la maldika intesto (viloj) la dika intesto havas eningaĵon (la intestajn glandojn). Kvankam kaj la maldika intesto kaj la dika intesto havas pokalajn ĉelojn, ili estas abundaj en la dika intesto.
La vermoforma apendico estas alligita al la malantaŭlaterala surfaco de la dika intesto. Ĝi enhavas amasojn de limfoida histo. Ĝi estas parto de mukozo-rilata limfoida histo kiu donas al la apendico gravan rolon pri imuneco. Apendicito estas la rezulto de baraĵo kiu enkaptas infektan materialon en la lumeno. La apendico povas esti forprenita sen aŭ difekto aŭ konsekvenco al la paciento. La dika intesto etendiĝas de la ileocekuma junto al la anuso kaj estas ĉirkaŭ 1.5 metroj longa. Surface, rubandoj de laŭlongaj muskolaj fibroj nomataj kojlaj tenioj, ĉiu ĉirkaŭ 5 milimetroj larĝa, povas esti indentigitaj. Ekzistas tri rubandoj kiuj komencas ĉe la fundo de la apendico kaj etendiĝas de la cekumo al la rektumo. Laŭlonge de la tenioj estas etikedoj de peritoneo plenigitaj kun graso, nomataj epiploaj apendicoj. La saketoj, nomataj poŝoj (latine: Haustra, Haustra coli) estas karakteraj de la dika intesto, kaj distingas ĝin de la maldika intesto.
Funkciado
La ĉefaj celoj de la dika intesto estas:
- Rea resorbado de akvo (vidu ankaŭ ĉe kojlo, entute po ĉirkaŭ 1,5 litroj tage kun eblo de plialtiĝo ĝis faktoro du aŭ tri)
- Stokado de la fekaĵo ĝis elĵeto (vidu ankaŭ ĉe rektumo)
- Resorbado de elektrolitoj en la sangon
- Sekreciado de muko
- Defendo kontraŭ bakterioj kaj malsanoj
La dika intesto postulas ĉirkaŭ 32 horojn por fini la restajn procesojn de la digesta sistemo. Nutraĵo ne plu estas diserigata dum ĉi tiu etapo de la digestado. La dika intesto simple sorbas vitaminojn kiujn la bakterioj kiuj enloĝigas la kojlon faras. Ĝi ankaŭ sorbas akvon kaj kompaktigas fekon, kaj konservas fekaĵon en la rektumo ĝis ĝin estas eligata tra la anuso. Tiel, la dika intesto respondecas pri la eligado de solida ekskrecio.
Malsanoj de la dika intesto
- Apendicito (latine: Appendizitis)
- Crohn-malsano
- Infektoj de la dika intesto, kiel ekzemple tuberkulozo
- Kancero
Kirurgio
La kirurga operacio, kiu forprenas tiun organon nomiĝas kolektomio. Ĝi povas konsisti el forpreno de la tuta kojlo (kompleta kolektomio), de la dekstra kojlo (dekstra duonkolektomio, de la maldekstra (maldekstra duonkolektomio) aŭ de segmento de la kojlo (segmenta kolektomio). Ĝia rezulto povas esti artefarita anuso aŭ kolostomio.
Vidu ankaŭ
Ŝablono:Il Kojlo Ŝablono:Il Volvulo
|