Cinomuso

Kiel legi la taksonomion Cinomuso
Troveblo de fosilioj: Malfrua Eoceno – Nun
Cinomuso nigravosta
Biologia klasado
Regno: Animaloj ‘‘Animalia’’ Filumo: Ĥorduloj Chordata Subfilumo: Vertebruloj Vertebrata Klaso: Mamuloj Mammalia Ordo: Ronĝuloj Rodentia Familio: Sciuredoj Sciuridae Tribo: Marmotenoj Marmotini Genro: Cinomuso Cynomys Rafinesque, 1817
Aliaj Vikimediaj projektoj

Prerihundoj aŭ cinomusoj (genro cynomys) estas plejparte herbovoraj nestotruaj ronĝuloj praloĝantaj en la herbolandoj de Norda Ameriko. Tiuj ĉi bestoj estas malpli longaj kaj malpli pezaj ol marmotoj. La kvin specioj de cinomusoj estas: cinomuso nigrvosta, cinomuso blankvosta, cinomuso gunisona, cinomuso meksika, kaj cinomuso allena. Ili estas speco de ter-sciuro (Tribo: Marmoteno) kiu troviĝas en Usono, Kanado, kaj Meksikio. En Meksikio, cinomusoj plejparte troviĝas en la nordaj ŝtatoj, kiuj lokiĝas ĉe la suda fino de la Grandaj Ebenaĵoj, nordorienta Sonora, norda Nuevo Leon, kaj norda Tamaulipas. En Usono, tiuj plejparte etendiĝas de oksidente de la Rivero Misisipio, kvankam ili ankaŭ enkondukiĝis en kelkaj orientaj lokoj.

Etimologio

La nomo prerihundo venas de la habitato kaj la averta voko, kiu sonas kiel la bojo de hundo. La gernra nomo cinomuso devenas de la grekaj vortoj por "hunda muso".

Priskribo

Meze, tiuj ĉi korpulentaj ronĝuloj kreskas al longo inter 30 kaj 40 cm inkludante mallonga vosto kaj al pezo inter 0,5 kaj 1,5 kg. Seksa dimorfismo de korpa maso de cinomusoj varias inter 105 kaj 136 procentoj inter la seksoj. Inter la specioj la nigravosta cinomuso tendencas esti la malplej sekse dimorfa, kaj la blankvosta cinomuso tendencas esti la plej sekse dimorfa. Seksa dimorfismo plej altiĝas dum demamigo, kiam inaj cinomusoj perdas pezon kaj viraj cinomusoj komencas manĝi pli, kaj plej malaltiĝas kiam inoj estas gravedaj, kiam viraj cinomusoj estas lacaj pro seksumado.

Ekologio kaj Konduto

Dieto

Cinomusoj estas ĉefe herbovoraj, kvankam ili manĝas iom da insektoj. Ili ĉefe manĝas gresojn kaj malgrandajn semojn. Aŭtune, ili manĝas floreblajn ne-poacajn vegetalojn. Vintre laktajntaj kaj gravedaj femaloj aldonas al siaj dietoj kun neĝo por ekstra akvo. Ili ankaŭ mangas radikojn, semojn, fruktojn, kaj burĝonojn. Poacoj de variaj specioj ankaŭ estas manĝitaj. Nigravostaj cinomusoj en Suda Dakoto manĝas okcidentan Poon, Bouteloua gracilis (angle: blue grama), Bouteloua dactyloides (angle: buffalograss), Festuca octoflora (angle: six weeks fescue), kaj “rulgreson” (angle: tumblegrass), dum gunisona cinomuso manĝas “rabbit brush", rultigaron, taraksakon aŭ leontodon, “saltbrush”, kaj kaktojn aldone al Bouteloua dactyloides (angle: buffalograss) kaj Bouteloua gracilis (angle: blue grama).

Habitato kaj Nesttruado

Cinomusoj ĉefe loĝas je altitudo de 600 ĝis 3000 m super marnivelo. La regionoj kie ili loĝas povas varmiĝi ĝis 38 °C somere kaj malvarmiĝi ĝis -37 °C vintre. Pro tio, ke cinomusoj loĝas en regionoj emaj al mediaj minacoj inkludantaj hajlŝtormojn, neĝventegojn, inundojn, trosekecoj, kaj preriajn brulegojn, nesttruoj provizas gravajn protektadojn. Nesttruoj helpas al cinomusoj reguli siajn korpajn temperaturojn ĉar ili estas 5–10 °C vintre kaj 15–25 °C somere.