Staré Město (Karviná)

Por aliaj signifoj, bv. rigardi la apartigilan paĝon: Staré Město

Staré Město
latine: Freystadium Orientale, germane Altstadt
urba parto
Kapelo en Staré Město
Oficiala nomo: Staré Město
Ŝtato	Ĉeĥio
Regiono	Moraviasilezia regiono
Distrikto	Distrikto Karviná
Administra municipo	Karviná
Historiaj regionoj	Teŝina princlando, Ĉeĥa Silezio
Parto de	Teŝinio
Baseno	Ostrava baseno
Domoj	316 2009
Rivero	Olše
Situo	Staré Město
- koordinatoj	49° 51′ 19″ N 18° 31′ 17″ O (mapo)
Katastro	8,53 km² (853 ha) Staré Město u Karviné
Loĝantaro	627 (2021)
Denseco	73,51 loĝ./km²
Fondo	906
Horzono	MET (UTC+1)
- somera tempo	MET (UTC+2)
Poŝtkodo	733 01
Situo enkadre de Ĉeĥio Situo enkadre de Ĉeĥio
Vikimedia Komunejo: Staré Město (Karviná)
Portalo pri Ĉeĥio

Nové Město (katastra teritorio Staré Město u Karviné; germane Altstadt, pole Stare Miasto, latine Freystadium Orientale) estas antaŭurba parto de urbo Karviná en Ĉeĥio. Temas pri eksa historia municipo, devene mezepoka urbo kaj plej longe loĝata parto de Karviná. Vivas ĉi tie 627 loĝantoj (2021).

Historio

Verŝajna aspekto de ĝermana domaro de Starý Fryštát post la jaro 906 p.K.

Devene ĉi tie sur la dekstra bordo de rivero Olše situadis Starý Fryštát (Malnova Fryštát), fondita post falo de Grandmoravia imperio en la jaro 906 p.K. fare de ĝermanaj domaranoj kaj kun urbaj rajtoj jam ekde la tempo de regado de pola reĝo Mjeŝko la 2-a Lamberto Piastido inter la jaroj 1024-1032. Tiutempe la ĝemana domaro estis evoluiĝinta jam kiel silezia komerca centro de unuaklasa signifo, kaj tial reĝo Lamberto la 2-a donis al ĝi la nomon Freystadium Orientale, ĉeĥe Východní Fryštát (Orienta Fryštát). La nomo Fryštát estas tradukata kiel "urbo de libera komerco", ,kaj ĝuste tia ĝi estis, ĉar ĝi situis sur tre grava komerca vojo el Hungario ĝis Silezio kaj Baltio. Tial ĝi estas unu el la plej malnovaj urboj en Ĉeĥio.

Laŭ mito ĉi tie situis forte fortikigita ligna burgo loĝata de posedanto de la urbo, kiu en sia burgo kaŝigis edzinon de certa reĝo de malproksime. Tiu, eksciinte, kie lia edzino restadas, veturis eĉ kun multnombra taĉmento konkeri la burgon en Fryštát. Kiam la burgo estis konkerita kaj forbruligita, a reĝo mortbatis ankaŭ la burgan senjoron kaj lian taĉmenton. Li poste lasis fosigi iliajn korpojn en la teron, kie hodiaŭ estas malnova lernejo. La ĝermanaj domaranoj venis al teritorio de la hidiaŭa Karviná siajn kulturon ka tradiciojn kaj lingvon - silezian-germanan lingvon, kiu ĉi tie konserviĝis ĝis fino de la 2-a mondmilito en la jaro 1945. La devenan ĝermanan mitologion ili anstataŭigis per kristana adorado de unu Dio en la dua duono de la 13-a jarcento, kiam ili ĉi tie ankaŭ konstruis la unua kristanan preĝejon.

Reĝo Mjeŝko la 2-a Lamberto regis inter la jaroj 1024 - 1031. Li donis al la ĝermana domaro urbajn rajtojn kaj nomigis ĝin Freystadium Orientale, ĉeĥe Fryštát

En la jaro 1290 venis en Teŝinio princo Mjeŝko la 1-a Piastida kaj pro oftaj inundoj sur rivero Olše li tuj iniciatis translokigi Fryštát (lat. Freystadium Orientale) en lokojn, kie ĝi situas ĝis hodiaŭ. La municipo estis ankoraŭ en la jaro 1447 menciata kiel Starý Fryštát, poste jam nur kiel Staré Město. Dum jarcentŝanĝo el la 15-a al la 16-a jarcentoj ĉi tie estiĝis princaj fiŝlagoj de fryŝtata princo Kazimiro la 2-a Piastida, kie li mem tre ofte kaj kun ŝato fiŝkaptis. Ofte kompaniigis lin reĝo Sigismondo Jogajlida. En la jaro 1525 disvastigis tiujn ĉi fiŝlagojn ankaŭ fryŝtata regento Johano la 4-a el Pernštejn.

Loĝantaro

Evoluo de nombro de loĝantoj

La datoj devenas el datumbazo de Vikidatumoj

Jaro	Loĝantoj
1869	888
1880	1 150
1890	2 383
1900	2 552
1910	2 864
1921	2 882

Jaro	Loĝantoj
1930	1 763
1950	2 144
1961	1 858
1970	1 349
1980	1 017
1991	810

Jaro	Loĝantoj
2001	855
2011	810
2021	627

Surbaze de ribelo de bienuloj gvidita de Ondra Foltýn, nuligis imperiestrino Maria Terezia korvean patenton por bienuloj

Korto de fryŝtata grafo Rudolf Taaf el la dua diono de la 18-a jarcento estas kultura memorindaĵo

Monumento al falintaj soldatoj en la 1-a mondmilito

Fryŝtataj Larisch-Mönnichidoj dum sia ĉasado en Staré Město

Ĝis fino de la 1940-aj jaroj Staré Město estis memstara municipo historie kunigita kun urbo Fryštát. En la jaro 1949 ĝi estis alligita al la evoliĝanta Karviná. Komence de la 1960-aj jaroj oni komencis en la katastro de la municipo konstrui translokigon de fervojlinio kun nova trajna stacidomo, kiu apartigis la municipon de la urbo. En dekjarŝanĝo el la 1980-aj kaj la 1990-aj jaroj oni ĉi tie intencis fondi novan karbominejon. Tial estis parto de Staré Město detruita. Sed ppost la jaro 1989 tiuj ĉi planoj fiaskis kaj sur la loko post la jaro 2000 estiĝis industria zono nomita Nové Pole.