Starkomedio
Starkomedio[1] aŭ tujkomedio[2] (angle: Stand-up Comedy, laŭvorte "starantula komikaĵo"), ankaŭ nomebla improvizita aŭ spontanea komedio, estas ŝerca teatra formo. Kompare al moderna kabaredo, la teatra elemento en starkomedio estas limigita. Kie en kabareda spektaklo estas ofte klaraj nombroj, aktoraj kaj muzikaj partoj, starkomedio estas nur humura monologo, ofte kun malstrikta kaj persona karaktero. La nomo tujkomedio celas akcenti la spontaneecon de la prezento.
Organizo de prezento[redakti | redakti fonton]
La artisto komencas la spektaklon kun certa temo kiu kutime estas konata al la spektantaro por meti la spektantaron en certan etoson. La scenejo estas kutime malplena de teatrorekvizitoj kaj dekoracio, krom specialaj kazoj kie la teksto postulas kromajn teatrorekvizitojn (kutime tiuj estos simplaj aĵoj kiel ekzemple seĝo aŭ tabureto). Ofte parto de la teksto en la spektaklo estas improvizita laŭ la dinamiko inter la spektantaro kaj la artisto. La komikulo staras dum la tuta spektaklo, krom se sidi aŭ kuŝi sur la planko estas postulata dum certa skeĉo, kaj foje eĉ malsupreniras de la scenejo al la spektantaro por dialogi kun iuj el ili preter la antaŭverkita teksto.
La spektaklo konsistas el pluraj skizoj. Ĉiu skeĉo estas komedio, kiu traktas ŝanĝitajn temojn de spektaklo al spektaklo.
Historio[redakti | redakti fonton]
La arto de starkomedio komenciĝis en Usono fine de la 19-a jarcento en vodevilaj spektakloj per prezentado de humuraj monologoj (unu el la elstaraj prezentistoj estis Mark Twain) kaj kiel peco en teatraĵoj kaj diversaj cirkaj kaj klaŭnaj spektakloj. La plej multaj komikuloj ne estis konsideritaj artistoj sed neformalaj "ŝercrakontistoj" kiuj "varmigis" la spektantaron kiel malfermaĵo aŭ distris la spektantaron dum paŭzoj en la spektakloj.
Esti komikulo estas konsiderita paŝo sur la vojo al kariero en la distra komerco kaj ne profesio en si mem kaj ŝercoj estis rakontitaj pri vasta gamo de temoj kie ĉiu spektaklo havis specifan temon pri kiu la ŝercoj traktis kiel ekzemple ŝercoj pri la. gepatroj de la gefianĉoj aŭ etna humuro kiu inkludis ŝercojn pri malsamaj rasoj kiel ekzemple nigruloj, blankuloj, hispanidoj kaj judoj. Spektakloj "blua humuro" ankaŭ estis enscenigitaj kie krudaj ŝercoj estis rakontitaj kaj la ĉeftemo de la spektakloj estis sekso kaj seksumado. La lingvo estis malgentila kaj tiuj spektakloj estis okazigitaj plejparte en noktokluboj kaj limigis la artistojn en sia kapablo avanci en la kampo ĉar spektakloj en tiu stilo estis konsideritaj nelegitimaj.
En la 50-aj kaj 60-aj jaroj de la 20-a jarcento, nova generacio de komikuloj komencis esplori politikajn temojn, etnajn kaj kulturajn temojn, nigran humuron (ŝercoj pri katastrofoj, kiel ekzemple ŝercoj pri la holokaŭsto) kaj krudan humuron kiu traktis sekson. La spektakloj de starkomedio evoluis de unuopaj kaj apartaj ŝercoj al kompleksaj dialogoj kaj monologoj kun pintumo, kiu estas la "punkto" aŭ centro de la ŝerco kaj estas tiu kiu fakte ridigas la spektantaron. Tra la paso de la jaroj ŝajnas ke la spektakloj traktis nigran humuron kaj satirojn kiuj iĝis pli kaj pli krudaj.
La starkomedio rompis la limojn de Usono kaj dum la 70-aj jaroj la prezentformato komencis esti kopiita en multaj lokoj ĉirkaŭ la mondo kaj multaj kluboj estis establitaj specife por tiu ĉi temo.
Referencoj[redakti | redakti fonton]
- ↑ vorto ekzemple uzata en la rettaglibra paĝo PER NETFLIKSO: Tri kolombiaj starkomediaj filmoj de la retejo Esperanto Kolombio el julio 2018 (esperante)
- ↑ vorto ekzemple uzata en la artikolo 10 Plej Pagitaj Komikuloj en la Mondo de la retejo kiiky.com el marto 2023 (esperante)