Uzanto:Doesle/Ofra Haza
http://www.jpost.com/ArtsAndCulture/Music/Article.aspx?id=14167 http://www.jpost.com/ArtsAndCulture/Entertainment/Article.aspx?id=140262
| Ofra Haza עפרה חזה | |
|---|---|
| Haza en 1997 Haza en 1997
| |
| Bazaj informoj | |
| Ĝenroj | Monda muziko, Popmuziko, Mezorienta muziko |
| Profesio | kantistino, tekstistino, aktorino |
| Instrumentoj | Voĉa muziko, Piano |
| Tipo de voĉo | mezosoprano |
| Aktivaj jaroj | 1969–2000 |
| Eldoninto | Hed Arzi EastWest Records Shanachie BMG Ariola Ausfahrt Sire/Warner Bros. Records |
| Retejo | www.haza.co.il HazaOfra.com AloniMusic.com Ofra Haza-online |
Ofra Haza (hebree עפרה חזה, Ofrah Ĥazah[1], 19-a de novembro 1957 – 23-a de februaro 2000) estis israela kaj internacia kantistino kaj aktorino. Ŝi estis unu el la plej popularaj kantistinoj en Israelo.
Haza naskiĝis la plej juna de naŭ infanoj en la malriĉa Tel-Aviva kvartalo Hatikva. Jam je frua aĝo ŝi devenis loka kaj poste landa sukceso. Ŝia muzika arto rapide disvastiĝis al pli vasta mezorienta aŭskultantaro. Haza kantis multlingve kaj kunfandis en sia muziko tradiciajn kaj pli komercajn kantomanierojn, elementojn de orienta kaj okcidenta muzikoj. Dum ŝia kantokariero ŝi gajnis multajn internaciajn platenajn kaj orajn diskojn.
Kariero[redakti | redakti fonton]
En 1983, Haza partoprenis la Eŭrovido-Kantokonkurson kaj atingis la duan rangon malantaŭ Luksemburgo kun la kanto Ĥaj (viva). La aŭtoro John Kennedy O'Connor skribas en The Eurovision Song Contest – The Official History (La Eŭrovido-Kantokonkurso – La oficiala historio) ke la prezento de tiu ĉi kanto estis ege simbola ĉar ĝi entenas la vortojn «Israelo estas viva».[2] Kelkajn jarojn antaŭe, dum la Somera Olimpiko 1972 en Munĥeno, palestinaj teroristoj de la organizacio Nigra septembro kidnapis kaj murdis 11 Israelajn atletojn, evento kiu ekster Germanio ricevis la nomon Munĥena masakro. La tuta albumo Ĥaj de 1983 devenis ŝia plej bone vendita albumo.
Internacia artisto[redakti | redakti fonton]
La plej granda internacia sukceso de Haza estis ŝia kanto Im Nin’Alu el ŝia albumo Shaday de 1988, kiu gajnis prezon.[mankas fonto] La kanto rangis unue en la germana Media-Control-Charts-furorkantaro dum du samajnoj en 1988 kaj en aliaj eŭropaj furorkantaroj.[mankas fonto]
Im Nin’Alu estis inkludita en la videoludo Grand Theft Auto: Liberty City Stories de 2005, kaj ĝi aperis en la 2009-a albumo Indian Timing de Panjabi MC.
En 1994, Haza publikis ŝian unuan hebrean albumon dum sep jaroj, Kol ha-neshama (La tuta animo). Ĝi ne estis dekomenca komerca sukceso, sed la kanto Le`orech Hayam (Laŭlonge de la maro) devenis modkanto post kiam Haza prezentis ĝin dum la memoriga kunveno por la murdita ĉefministro Jicĥak Rabin.
Her collaborative work with internationally established acts included the single "Temple of Love (Touched by the Hand of Ofra Haza)", recorded with The Sisters of Mercy in 1992. Thomas Dolby co-produced Yemenite Songs and Desert Wind, where he was also a guest musician. Haza guested on Dolby's album Astronauts And Heretics (1992), singing on the track "That's Why People Fall In Love". She recorded "My Love Is for Real" with Paula Abdul in 1995 and on Sarah Brightman's album Harem, Haza's vocals were included on "Mysterious Days", thanks to an idea by Brightman's partner Frank Peterson (ex-Enigma), who produced both Harem (2003) and the album Ofra Haza (1997).
For the Kirya album, Iggy Pop, a friend of Don Was, performed the narration on "Daw Da Hiya" and Haza joined him and a host of other stars for the video and single release "Give Peace A Chance" in 1991. She also sang on the soundtracks of Colors (1988), Dick Tracy (1990), Wild Orchid (1990), Queen Margot (1994) and The Prince of Egypt (1998). In The Prince of Egypt, she voiced the small role of Yocheved, as well as singing "Deliver Us". When Hans Zimmer, who was working with Haza on the music for The Prince of Egypt, introduced her to the artists, they thought that she was so beautiful that they drew Yocheved, whom Haza voiced, to look like the singer. For The Prince of Egypt's soundtracks, Haza sang the song "Deliver Us" in 17 languages (including Czech — "Tak vyveď nás", Dutch — "Verlos ons, Heer", English — "Deliver Us", Finnish — "Johdata", French — "Délivre nous", German — "Erlöse uns", Greek — "Eleftheri", Hebrew — "Hoshia Na", Hungarian — "Szabadíts", Italian — "Ascoltaci", Norwegian — "Befri Oss", Polish — "Uwolnij Nas", Portuguese — "Liberte Nos", Spanish — "Libranos", Swedish — "Befria Oss"; about half of these were sung phonetically). On the soundtrack of The Governess (1998), Haza is the featured singer on seven of the twelve tracks and worked closely with film music composer Edward Shearmur. In 1999, she performed (together with late Pakistani artist Nusrat Fateh Ali Khan) the track "Forgiveness", on the contemporary symphony album The Prayer Cycle by Jonathan Elias. As a featured background vocalist, Haza's voice has been recorded, re-mixed or sampled for Black Dog's "Babylon" single, Eric B and Rakim's "Paid In Full (Coldcut Remix)" and for the M/A/R/R/S hit "Pump Up The Volume". The single "Love Song" has been re-mixed by DJs many times, its powerful vocal performance and comparatively sparse musical arrangement making it the perfect vehicle for a dance-rhythm accompaniment.
Covers of songs by other artists included the Carole King / James Taylor classic "You've Got a Friend", Madonna's "Open Your Heart", Gary Moore's "Separate Ways", and Led Zeppelin's "Kashmir".
There were many distinguished live performances and Haza spoke with fond memories of her visits to Japan and Turkey. Notable too, was her performance at the 1994 Nobel Peace Prize Ceremony in Oslo, where she appeared alongside Irish singer Sinéad O'Connor. "Paint Box" was written specially for the event. Her 1990 live recording, Ofra Haza At Montreŭ Jazz Festival was released in 1998.
Haza shared duets and concert performances with Glykeria, Yehudit Ravitz, Paul Anka, Paula Abdul, Michael Jackson, Iggy Pop, Hoite, Buddha Bar, Ishtar, Gidi Gov, Whitney Houston, Tzvika Pick, Khaled, Prachim Yerushalaim, The Sisters of Mercy, Thomas Dolby, Stefan Waggershausen, Eric B and Rakim, Gila Miniha, Hans Zimmer, Hagashash Hachiver, Yaffa Yarkoni, Shoshana Damari and posthumously with Sarah Brightman.
At the fall of 1999, Haza recorded new material for a new album that she worked on with Ron Aviv, a music producer from Petah Tikva. At the time, she also worked with the Finnish violinist Linda Brava, who released a previously unreleased track called Tarab on her MySpace page on 14 May 2010. On the track, Haza sings in English, Arabic and Hebrew, while Brava plays the electric violin. The track might be the last recording of Haza, before she died.[3][4]
Filmoj[redakti | redakti fonton]
Ŝia muziko estis kelkajn fojojn uzata en filmoj, ekzemple la kanto Elohi – specife verkita – en la franca-itala-germana filmo La reine Margot (La reĝino Margo', 1994)[5] kaj Deliver Us en la usona animacia filmo La princo de Egiptujo (The Prince of Egypt).[6] En ĉi tiu filmo ŝi ankaŭ donis la voĉon al la figuro Joĥebed en pluraj lingvoj.
Kiel aktistino ŝi ludis en Ŝlager (Ŝlagro, 1979, Israelo), Na`arat’ ha-parbarim’ (Suburba knabino, 1979, Israelo)[7] kaj Cedek muĥlat’ (Nepra justeco, 1998, Israelo)[8].
Edziniĝo[redakti | redakti fonton]
La 15-an de julio 1997 Haza edziniĝis al Doron Ashkenazi. Ili ne kune havis infanojn. Ashkenazi mortis pro suspektata superdozo de drogo la 7-an de aprilo 2001[9] kaj postlasis filinon de sia antaŭa edziĝo kaj la 14-jaran adoptitan filon Shai Ashkenazi.[10]
Morto[redakti | redakti fonton]
Ofra Haza mortis la 23-an de februaro 2000 je la aĝo de 42 pro AIDS-rilata pneŭmonio.[11] Kvankam la fakto de ŝia HIV-infektiteco estas nun ĝenerale akceptata, la decido de la granda Israela ĵurnalo Haarec raporti pri ĝi mallonge post ŝia morto kaŭzis kontroverson en Israelo.[12]
Post la morto de Haza la ĉefministro Ehud Barak laŭdis ŝian laboron kiel kulturan ambasadoron kaj komentis ke ŝi ankaŭ reprezentis la Israelan historion de sukceso: «Ofra eliĝis el slumo kaj atingis la kulminon de la Israela kulturo. […] Ŝi eniris la koron de multaj en Israelo kaj tra la mondo».[13]
Raportoj indikas ke ŝi povus esti akirinta la viruson kiel rezulto de transfuzo en turkia malsanulejo post aborto.[14]
Ŝi estas entombigita sur Jarkon'-tombejo de Tel-Avivo.[15]
Heredaĵo[redakti | redakti fonton]
Bezalel Aloni, la manaĝisto de Haza dum 28 jaroj, publikis la libron Miĥtavim l’Ofra (Leteroj al Ofra) en 2007. La libro estas parte aŭtobiografio de Aloni mem kaj parte biografio de Haza, kaj ĝi ankaŭ enhavas kompilon de leteroj al Haza skribitaj de Aloni.[16]
La 22-an de marto 2007, je la 17-a datreveno de ŝia morto la komunumo de Ĵaffo, Tel-Avivo, kaj la Tel Aviv Development Fund (Tel-Aviva evoluiga fonduso) renomis parton de la publika parko en la Hatikva-kvartalo al Gan Ofra (Parko de Ofra). La parko situas ĉe la fino de la strato Bo'az, kie la infaneca domo de Haza troviĝas. La celata kampo havos infanludejon, simbolizanta ŝia amo kaj de infanoj kaj de la malnova kvartalo kie ŝi grandiĝis.
Dokumentadaj filmoj[redakti | redakti fonton]
Post ŝia morto ekestis pluraj dokumentadaj filmoj, kiuj celis interalie pliklarigi la cirkonstancojn de la morto de Haza. La hebrea filmo Life & Death of Ofra Haza (Vivo kaj morto de Ofra Haza, 2002, kanalo 2, Israelo, 2002/01/29) traktas la tuta vivo kaj kariero de Haza ĝis ŝia morto. Sodot (Secrets, kanalo YES, Israelo, 2005), hebrea kaj parte anglalingva, provas doni respondojn al demandoj pri la morto de Haza. Ankaŭ hebrea kaj parte anglalingva, Lost Treasure of Ofra Haza (Perdita trezoro Ofra Haza, kanalo 10, Israelo, 2010/02/22) enfokusigas la heredaĵon de Haza.
Honoradoj[redakti | redakti fonton]
- Touched By The Hand of Ofra Haza Fanzine (2008–2009) estis zelota magazino.
- Sharim Ofra (Singing Ofra) 2002 — Honoriga koncerto por la memorigo de la vivo de Ofra Haza, en kiu Israelaj kantistoj prezentas kantojn de Haza.
- 1974 — Ahava Rishona (kun Shechunat Hatikvah Workshop Theatre)
- 1976 — Ve-hutz Mizeh Hakol Beseder (kun Shechunat Hatikvah Workshop Theatre)
- 1977 — Atik Noshan (kun Shechunat Hatikvah Workshop Theatre)
- 1979 — Shir HaShirim Besha'ashu'im (kun Shechunat Hatikvah Workshop Theatre)
- 1980 — Al Ahavot Shelanu
- 1981 — Bo Nedaber
- 1982 — Temptations
- 1982 — Li-yeladim (porinfanaj kantoj)
- 1983 — Hai
- 1983 — Shirei Moledet A
- 1984 — Bayt Ham
- 1984 — Shirei Teyman (ankaŭ konata kiel Jemenitaj kantoj kaj Fifty Gates of Wisdom)
- 1985 — Adamah
- 1985 — Shirei Moledet B
- 1986 — Yamim Nishbarim
- 1987 — Album HaZahav (la aŭra albumo)
- 1988 — Shaday
- 1988 — Yemenite Love
- 1989 — Desert Wind
- 1989 — Shirei Moledet A + B
- 1992 — Kirya
- 1993 — Oriental Nights
- 1994 — Kol Haneshama
- 1995 — The Golden Album (Duobla kompila KD, Hed Arzi 2ANP15190))
- 1995 — Queen in Exile (nepublikita)
- 1997 — Ofra Haza
- 1998 — Ofra Haza At Montreŭ Jazz Festival (enregistrita rekte en 1990)
- 1998 — Shirei Moledet 3
- 2000 — Greatest Hits vol.1/Bemanginat Halev (melodio de la koro, 1-a parto)
- 2001 — Music History
- 2004 — Greatest Hits vol.2/Bemanginat Halev (melodio de la koro, 2-a parto)
- 2008 — Forever Ofra Haza - Her Greatest Songs Remixed (kun antaŭe nepublikita kanto)
- 1988 — Colors
- 1990 — Dick Tracy
- 1990 — Wild Orchid
- 1994 — La Reine Margot (Queen Margot)
- 1998 — The Prince of Egypt
- 1998 — The Governess
- 1999 — The King And I (Hebrew version)
- 2000 — American Psycho: Music from the Controversial Motion Picture
Vidu ankaŭ[redakti | redakti fonton]
References[redakti | redakti fonton]
- ↑ Estas internacie kutime, nomi ŝin per ŝia memelektita internacia nomo Haza, ne per la transliterita nomo Ĥazah; ĉi tiu artikolo respektas tiun kutimon.
- ↑ O'Connor, John Kennedy: The Eurovision Song Contest – The Official History. Carlton Books, London 2007, ISBN 978-1-84442-994-3.
- ↑ Linda Lampenius Official Homepage, lindalampenius.com, 14 May 2010.
- ↑ Linda Lampenius Official MySpace, myspace.com/lindalampenius, 14 May 2010.
- ↑ Queen Margot (1994) – Soundtracks. Alirita 2011/03/09.
- ↑ The Prince of Egypt (1998) – Soundtracks. Alirita 2011/03/09.
- ↑ Na’arat haparvarim (1979). Alirita 2011/03/09.
- ↑ Tsedek muchlat (1998). Alirita 2011/03/09.
- ↑ Amit Ben-Aroya. "Ofra Haza's husband found dead, police suspect drug overdose", Haaretz, 7 April 2001
- ↑ Greer Fay Cashman. "Jerusalem Post Article about Shai Ashkenazi", The Jerusalem Post, 21 October 2007
- ↑ IMDB-paĝo. Alirita 23-a februaro 2010.
- ↑ Sontag, Deborah, "A Pop Diva, a Case of AIDS and an Israeli Storm", The New York Times, 29-a feburaro 2000. Kontrolita 23-a februaro 2010.
- ↑ Citita kaj tradukita laŭ: "Ofra Haza ist gestorben", haGalil onLine, 2000/02/24. Kontrolita 2011/03/09.
- ↑ "Ofra Haza: Madonna of the Dark Soul", The Guardian, 9-a decembro 2010. Kontrolita 15-a decembro 2010.
- ↑ Find a Grave Memorial. Alirita 4-a novembro 2009.
- ↑ 'Letters to Ofra' – The double life of Ofra Haza. Alirita 18 October 2010.
Eksteraj ligiloj[redakti | redakti fonton]
- Ofra Haza Official Website (hebrea)
- Ofra Haza en la Internet Movie Database (anglalingva)
- Ofra Haza en la "Jewish Women Encyclopedia" (anglalingva)
- Ofra Haza Memorial Page sur la TTT-ejo Find a Grave (anglalingva)
[[Kategorio:Naskiĝintoj_en_1957]] [[Kategorio:Mortintoj_en_2000]] [[Kategorio:Israelaj_muzikistoj]]