Nellie Melba
| Nellie Melba | |
|---|---|
| |
| Persona informo | |
| Naskonomo | Helen Porter Mitchell |
| Aliaj nomoj | Nellie Melba |
| Naskiĝo | 19-an de majo 1861 en Melburno |
| Morto | 23-an de februaro 1931 (69-jaraĝa) en Sidnejo |
| Mortokialo | sepso |
| Lingvoj | angla |
| Ŝtataneco | Aŭstralio |
| Alma mater | Presbyterian Ladies' College • Westonbirt School |
Subskribo 
| |
| Familio | |
| Patro | David Mitchell |
| Patrino | Isabella Ann Dow |
| Edz(in)o | Charles Nesbitt Frederick Armstrong |
| Infano | George Nesbitt Armstrong |
| Okupo | |
| Okupo | operkantisto • aŭtobiografo |
Damo Nellie MELBA (naskita Helen Porter Mitchell, la 19-an de majo 1861 - la 23-an de februaro 1931 ) estis aŭstralia soprano kantisto, la unua aŭstraliano kiu atingis internacian rekonon en tiu kampo.
Vivo[redakti | redakti fonton]
Melba estis naskita Helen Porter Mitchell en Richmond (nun antaŭurbo de Melburno) en muzikan familion. Ŝia muzika talento elstaris en la prestiĝa privata lernejo, kie ŝi frekventis. En 1880 ŝi translokiĝis kun sia patro al Kvinslando.
Melba edziniĝis kun Charles Nisbet Frederick Armstrong, la filo de broneto, kaj naskis unu knabon. Surpapere, ŝia geedziĝo daŭris preskaŭ dudek jarojn, sed praktike ne daŭris pli ol du jarojn. Melba estis libera spirito; Patrineco kaj sociaj konvencioj ne konvenis al ŝi, kvankam poste en la vivo ŝi estis proksima al sia filo kaj nepino. Ŝia bopatrino, kiu volis resti en kontakto kun sia nepino, helpis al Melba frue en ŝia kariero.
En 1886 ŝi vojaĝis al Eŭropo kun sia familio en provo komenci muzikan karieron. Kiam ŝi malsukcesis en Londono, ŝi daŭrigis al Parizo, kie konata instruisto, Mathilde Marchesi, jesis gvidi ŝin en kantado. Tiu estis por ŝi la komenco de profesia kariero en Aŭstralio kaj Anglio, kiu alportis ŝin al la statuso de Prima Donna ĉe la Royal Opera House, en Covent Garden ĝis la 1920-aj jaroj. Estis Mathilde Marchesi kiu ankaŭ konvinkis ŝin adopti taŭgan nomon por la sursceneja arto. "Melba" estis elektita kiel mallongigo de la nomo de ŝia hejmurbo, Melburno.
En 1909 Melba aĉetis dometon en Coldstream, urbeto 50 km de Melburno. La dometo nuntempe staras ĉe la krucvojo de la aŭtovojoj de Aronda kaj Melba (nomita laŭ ŝi). Ŝi ankaŭ establis muziklernejon en Richmond.
Malgraŭ la anĝela voĉo kiu gajnis al ŝi ŝian respekton kaj admiron, ŝi ankaŭ estis konata pro sia diva personeco, postulema kaj bolanta; Pli ol unufoje ŝi faris lastminutajn decidojn antaŭ prezento, ofte konscie puŝante aliajn soprankantistojn al la malantaŭo de la scenejo kiam ŝi deturnis atenton de ili al si mem. Laŭ ŝia sento, la tri vortoj "Mi estas Melba" sufiĉis por pravigi ajnan deziron aŭ kapricon de ŝi. Ŝi ne toleris rivalecon, de ajna flanko. Tenoro John McCormack, en la nokto de sia debuto en London, provis dankklini antaŭ la spektantaro dum ŝi estis sur scenejo, sed ŝi puŝis lin reen per sia brako. "En ĉi tiu domo, estas neniu klinanta kune kun Melba."
Se eblas taksi la grandecon de kantisto laŭ la grado de abomeno kiun ŝiaj kolegoj sentis por ŝi, tiam Melba estis sendube la plej granda kantisto de ĉiuj tempoj. En la memoraĵo de Emma Ames, Melba estas nenomita malica forto kiu sinsekve malhelpis antaŭenirŝancojn por Ames. Tita Rufo, Rosa Fonsel, John McCormack, Louisa Tetcerini, Frances Alda kaj aliaj ankaŭ dividis negativajn spertojn kun Melba. Poste en vivo, Ames diris ke Melba havis belan voĉon, sed pri ŝia portretado de Marguerite en Faŭsto, Balzon diris ke "Melba pendigus juvelojn sur ŝia nazo se ŝi povus!"
Certa poezia justeco estis farita kiam Enrico Caruso, en la prezentado de "La Bohème", krampis al ŝia manplato, per ŝerco, varman kolbason, kiun li kaŝis en sia poŝo kantante "Che gelida manina, se la lasci riscaldar". ("Tiel Malvarma estas via maneto, lasu kaj mi varmigu ĝin").
Malgraŭ la insulto, kiun ŝi provokis ĉe siaj kolegoj, okazis de tempo al tempo, ke Melba helpis antaŭenigi la karierojn de kantistoj pli junaj ol ŝi. La baritono John Brownley estis unu el ili, kaj estis Brownley kiu akompanis Melban en ŝiaj lastaj komercaj registradoj en 1926, en kiuj la kvalito de ŝia voĉo sonas rimarkinde juna kaj bone konservita. Melba ankaŭ "malkovris" lirikan sopranon nomitan Stella Power, kies voĉo, ŝi pensis, plejparte rememoris sian propran; Power estis kromnomita "Malgranda Melba", sed pro la foresto de la ambicio kiel de Melba, ŝi baldaŭ geedziĝis, naskis bebon kaj retiriĝis de kantado.
En 1920 ŝi aperis en la pioniraj radielsendoj de Guglielmo Marconi en Anglio, sed poste rimarkis ke homoj povus aŭdi ŝian voĉon en la radio senpage kaj tial, en sia tipa formo, neniam denove prezentis en la radio.
La oficiala adiaŭo de Melba al Covent Garden en 1926 estis registrita. Ŝia voĉo ankoraŭ sonas rimarkinde freŝa kaj fine de la vespero ŝi alparolas la publikon per larmoplena parolado. Post multaj tiaj "adiaŭoj" ŝi finfine prezentis siajn lastajn koncertojn en Aŭstralio en 1928; En Sidnejo la 7an de aŭgusto, en Melburno la 27an de septembro.
Ŝi tiam iris al Eŭropo kaj poste, en Egiptio, malsaniĝis de febro, post kiu ŝi ne povis tute resaniĝi. Ŝi revenis al Aŭstralio sed mortis en 1931 pro sanga veneniĝo, je la aĝo de 69. La Skota Preĝejo en Melburno, kiun ŝia patro konstruis kaj kie ŝi kantis en la koruso en sia junaĝo, sendis ŝin sur sian finan vojaĝon en glora entombigo. Ŝi estis entombigita en Lillydale, proksime de Coldstream.
La konvojo de funebraj aŭtoj daŭris unu mejlon kaj la novaĵo pri ŝia morto aperis en la frontpaĝoj de Unuiĝinta Reĝlando kaj eŭropaj gazetoj. La kaŭzo de ŝia morto estis konservita en sekreto dum longa tempo, sed rezultas, ke ĝi estis la rezulto de infekto dum plastika kirurgio, "vizaĝlifto".
Pluraj registradoj de ŝia voĉo, faritaj en la frua 20-a jarcento, estis renovigitaj sur KD por la avantaĝo de nuntempaj aŭskultantoj. La sonprecizeco de la registradoj reflektas la limojn de la fruaj tagoj de komerca voĉregistrado.
Memoraĵo[redakti | redakti fonton]
Ĝia nomo estas rilata al du pladoj, desertplado (persiko-Melba) kaj rostpano-Melba, kiuj ambaŭ estis kreitaj fare de franca kuiristo Auguste Escoffier. Ŝi ankaŭ estas memorita en la aŭstralia frazo "pli da adiaŭoj ol tiuj de Nelly Melba", ridindigiante la ŝajne senfinan serion de "emeritiĝaj"- ekskursetoj kiujn ŝi faris en la 1920-aj jaroj. Ŝia portreto ornamas la aŭstralian monbileton de 100 USD.
La duoninsulo Melba en la lando de la Reĝino Maria en Antarkto estas nomita laŭ Nellie Melba, kiu estis patronino de Aŭstralazia Antarkta Ekspedicio, kiu esploris la Antarkton inter la jaroj 1911 - 1914, gvidata de Douglas Mawson.
Fontoj[redakti | redakti fonton]
- Serle, Percival. (1949). " Armstrong, Helen Porter ". Vortaro de Aŭstralia Biografio. Sidnejo: Angus kaj Robertson.
