Cimbra lingvo
| Cimbra | |
| lingvo • moderna lingvo | |
|---|---|
| Supragermanaj dialektoj | |
| Parolata en | Italio |
| Parolantoj | 400 |
| Skribo | latina alfabeto |
| Lingva statuso | 3 sendube endanĝerigita |
| Lingvaj kodoj | |
| Lingvaj kodoj | |
| ISO 639-3 | cim |
| Glottolog | cimb1238 |
| Angla nomo | Cimbrian |
| Franca nomo | cimbre |
Cimbra lingvo estas mezaltgermanida dialektaro de kelkaj montaraj vilaĝoj en la italaj provincoj Trentio, Verono, Beluno, kaj Viĉenco. Parolita respektive parolata de la cimbroj, enmigrintaj tien plej verŝajne el Bavario ĉirkaŭ la jaro 1100, ĝi konservas multajn elementojn de la mezaltgermana kaj malnovaltgermana lingvo (bavara), ne uzatajn en la nuntempa (novalt)germana. Scio nek de ĉi-lasta nek de moderna bavara dialekto sufiĉas por kompreni la cimbran - ankaŭ pro leksikaj kaj gramatikaj influoj el la ĉirkaŭa itala (dialekto), krome de iama alemana influeto.
La parolantaro tre malmultiĝis en la 19a kaj 20a jarcento. Sub la itala faŝismo estis malpermesata ĝia uzo.
Nuntempe la unusola komunumo kies kvazaŭ tuta loĝantaro (ĉirkaŭ 300) ĉiutage flue parolas la cimbran estas Luzerno (itale: Luserna, cimbre/germane: Lusern). Dum la lastaj jaroj viglas agadoj por prosperigi la tiean varianton. Normigatas la ortografio kaj gramatiko. Komence de la jaro 2006 ekzistas la cimbralingva semajna televida elsendo "Zimbar Earde".
Simila al la cimbra sed aparte traktata estas la fersinvala lingvo parolata en la Fersinvalo (fersinvale: Bersntol), Trentio.
La cimbra lingvo kaj historio ne samas de la Sudtirolo germanlingva. Cetere, lingvaj, historiaj kaj genetikaj esploroj malindikas, ke la cimbroj devenas de la antikva kimbra popolo.
Eksteraj ligiloj
[redakti | redakti fonton]- Dokumentazionszentrum Lusern Arkivigite je 2013-09-27 per la retarkivo Wayback Machine dokumentada centro de Luzerno en la cimbra, itala kaj germana lingvoj
- Zimbar Earde elsendoj Zimbar Earde en TCA TrentinoTV
- Dar Foldjo Arkivigite je 2013-09-27 per la retarkivo Wayback Machine oficiala informilo de la komunumo Luzerno eldonata dufoje jare en la itala, germana kaj cimbra lingvoj
- Lingvokurso por komencantoj kun instrulingvoj germana kaj angla, verkita fare de Remigius Geiser.
- Interesegaj kaj ampleksaj retpaĝoj pri la cimbra kulturo kun multo da ligiloj; trilingva.