Alfred Jarry
| Alfred Jarry | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| Persona informo | |||||
| Naskiĝo | 8-an de septembro 1873 en Laval | ||||
| Morto | 1-an de novembro 1907 (34-jaraĝa) en Parizo | ||||
| Mortis pro | naturaj kialoj vd | ||||
| Mortis per | tuberkulozo vd | ||||
| Tombo | Pariza tombejo de Bagneux vd | ||||
| Lingvoj | franca vd | ||||
| Ŝtataneco | Francio vd | ||||
| Alma mater | Liceo Henri-IV vd | ||||
Subskribo 
| |||||
| Profesio | |||||
| Alia nomo | Docteur Faustroll • Père Ubu • Alain Jans vd | ||||
| Okupo | dramaturgo • poeto • romanisto • verkisto • gravuristo • kritikisto • vidartisto vd | ||||
| Laborkampo | teatra arto vd | ||||
| Verkado | |||||
| Verkoj | Exploits and Opinions of Dr. Faustroll, Pataphysician ❦ Ubu Reĝo vd | ||||
| |||||
| |||||
| vd | Fonto: Vikidatumoj | ||||
Alfred Jarry (franca prononco: [ʒaʁi] ; naskiĝis la 8-an de septembro 1873, mortis la 1-an de novembro 1907) estis franca simbolista verkisto plej konata por stampado de la esprimo kaj filozofia koncepto de patafiziko.[1]
Naskita en Laval, Mayenne, Francio, ne malproksime de la limo de Bretonio, li havis bretonan devenon pro sia patrino. En sia vivdaŭro, kvankam rilate al la simbolista movado, Jarry estis plej konata por sia teatraĵo Reĝo Ubu (1896), kiu ofte estas citita kiel antaŭaĵo de la movadoj Superrealismo kaj Futurismo de la 1920-aj jaroj kaj 1930-aj jaroj. Jarry skribis en gamo da hibridaj ĝenroj kaj stiloj, anoncante la Postmodernismon. Li verkis prezentaĵojn, romanojn, poezion, eseojn kaj konjektan ĵurnalismon. Liaj tekstoj havigis pioniran laboron en la verkfakon de absurda teatro kaj postmoderna literaturo.
Selektitaj verkoj de Jarry[redakti | redakti fonton]
Teatraĵoj[redakti | redakti fonton]
- César-Antéchrist (1895) – enkondukas Père Ubu kaj ties simbolismon.
- Ubu Roi (1896, reviziita el 1888) – pri ambicio de Père Ubu.
- Ubu Cocu, ou l'Archeopteryx (1897) - malkonstanteco.
- Ubu Enchaíné (1899).
- Ubu Sur La Butte (1906)
Romanoj[redakti | redakti fonton]
- Les Jours et Les Nuits, roman d'un déserteur (1897)
- L'Amour en Visites (1897)
- L'Amour Absolu (1899)
- Messaline (1900) – en antikva Romo.
- Le Surmâle (1901).
- Gestes et Opinions du Docteur Faustroll, Pataphysicien – publikigita postmorte en 1911.
- La Dragonne – kunigita kaj publikigita postmorte en 1943.
Aliaj verkoj[redakti | redakti fonton]
- Novelo, La Passion considérée comme course de côte
- Les Minutes De Sable Memorial (1894).
- La Chandelle Verte: Lumieres Sur Les Choses De Ce Temps - kolekto de absurdisma esearo origine publikigita en revuoj kaj kolektita en 1969.
En Esperanto aperis[redakti | redakti fonton]
- Reĝo Ubuo (trad. Thomas Larger kaj Thierry Tailhades), Espéranto-France, 2023
Bibliografio[redakti | redakti fonton]
- (1984) Alfred Jarry: A Critical and Biographical Study. U.S.: St. Martin's Press. ISBN 0-312-01712-X.
- (2011) Alfred Jarry: A Pataphysical Life. U.S.: The MIT Press. ISBN 978-0-262-01619-3.
- (1996) Duchamp: A Biography. U.S.: Henry Holt and Company. ISBN 0-8050-5789-7.
- (1958) The Banquet Years: the Arts in France, 1885–1918: Alfred Jarry, Henri Rousseau, Erik Satie, Guillaume Apollinaire. U.S.: Henry Holt and Company. ISBN 0-394-70415-0.
- Dubbelboer, M (2009) (Thesis/dissertation), "Ubusing" culture : Alfred Jarry's subversive poetics in the Almanachs du Père Ubu, (ISBN 90-367-4040-1)
- Stillman, Linda Klieger (1980), La Theatralite dans l'Oeuvre d'Alfred Jarry. U.S.: French Literature Publications Company. ISBN 0-917786-12-2
- Stillman, Linda Klieger (1983). Alfred Jarry. U.S.: Twayne Publishers, ISBN 0-8057-6528-X.