Das Schloß
| Das Schloss | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| literatura verko • nefinita romano | |||||
| Aŭtoroj | |||||
| Aŭtoro | Franz Kafka | ||||
| Lingvoj | |||||
| Lingvo | germana lingvo | ||||
| Eldonado | |||||
| Eldondato | 1926 | ||||
| Ĝenro | filozofia fikcio • malutopia fikcio | ||||
| |||||
La kastelo (germane Das Schloß) estas nefinita romano de Franz Kafka, kiu komencis verki ĝin en 1922 kaj estis publikigita en 1926, du jarojn post lia morto.
La libro priskribas la senhelpon de heroo nomita K., tergeodeziisto, kiu estas alvokita al la vilaĝo fare de la loka administracio sidanta en kastelo. K. provas kompreni sian statuson en la vilaĝo kaj la naturon de sia laboro. Laŭlonge de la intrigo li renkontas multajn rolulojn, el kiuj neniu komprenas K., kaj li siavice ne komprenas ilin kaj ilian rolon. K. spertante la malfacilaĵojn de burokratio, kaj provante klarigi sian statuson en la vilaĝo al kiu li estis alvokita de la nealireblaj aŭtoritatoj, li travivas travivaĵojn kiuj alportas lin ĝis la fundo de malespero.
Malgaja, kaj foje superrealisma libro, perceptita kiel verko kiu emfazas la fremdiĝon de la moderna mondo, la opakecon de burokratia regado kaj la frustriĝon kun la regantaj aŭtoritatoj. La romano reflektas la konfuzitan ekziston de homo en la moderna socio.
Intrigo[redakti | redakti fonton]
 |
|
Tiel komencas Kafka sian verkon, kaj tuj transdonas la sentojn, kiuj akompanas la leganton tra la tuta intrigo. Malhela nokto, profunda neĝo kovranta ĉion, manko de travidebleco, imaga malpleno kaj konstanta serĉado de orientiĝo en la ĝenerala spaco.
K. atingis vilaĝon regatan de mistera burokratio situanta ie en la kastelo sur la monteto. Kiam li serĉas rifuĝon en la vilaĝa gastejo li prezentas sin kiel terogeodeziisto komisiita fare de la aŭtoritatoj. La vilaĝanoj informas al li, ke lia oficiala kontakto estas viro nomita Klam, kiu informas al li, ke li raportos sian alvenon al la urbestro. La urbestro siaflanke informas al K. ke la invito venis al li post burokratia eraro, kaj proponis al li alternativan postenon de helpinstruisto en la lernejo. K. provas kontakti Klam, sed rezultas, ke en ĉi tiuj provoj li trapasas malpermesojn, kiuj ne estas bonvenigitaj de la vilaĝanoj.
La kastelo kaj ĝia stabo estas perceptitaj fare de tre alta klaso en la okuloj de la vilaĝanoj, kvankam ili ne estas vere spertaj en la esenco de siaj roloj. La agoj de la registaro neniam estas klarigitaj, kaj la loĝantoj donas al ili siajn proprajn interpretojn en longaj kaj implikitaj monologoj kiuj kontraŭdiras unu la alian.
La kastelo estas rigardata kiel la supera fortikaĵo de la burokratio enhavanta laboron de senmakula paperlaboro, kiam unualoke eraro en la paperlaboro kondukis al erara alvoko de K. al la vilaĝo. K. ankaŭ atestas, ke oficisto detruas dokumenton destinitan por ricevanto, kiun li ne rekonas.
La loĝantoj de la kastelo estas perceptitaj de ĉiuj kiel pli maljunaj homoj okupiĝantaj pri laboroj kun oficistaj funkcioj. Krom du anomalioj, ili ne identigas kaj ne estas rekonataj. Kvankam ili havas sekretarion aŭ du kiuj venas de la vilaĝo, tamen ili ne interagas kun la vilaĝanoj, krom en la kunteksto de kio estas perceptita kiel eskortservoj.
Pri la libro[redakti | redakti fonton]
La demando, kiu trapenetras ĉiujn verkojn de Kafka, kaj precipe en "La kastelo" kaj "La proceso" estas: Kiu estas la juĝisto? De kie li ricevis sian aŭtoritaton?, kaj ĉu liaj decidoj povas esti traktitaj entute?
La fono, kiun Kafka donas al la intrigo, estas morna kaj vintra etoso en vilaĝeto kun provinca sufokado, kie ĉiuj loĝantoj scias ĉion pri ĉiuj kaj estas implikitaj pri ĉio. La socio kaj la mistera registaro invadas la spacon de la individuo, perfortas la individuan aŭtoritaton kaj kaptas lin kaj lian vivon. La sento, kiu regis en la libro, de demandoj kiuj restas neresponditaj, fakte respondas, al la ekzistadisma kaj socia esenco kiu estas karakterizaĵo de burokratia socio. Ĉiuj aŭtoritatoj ĉiam estas en la manoj de la burokrato, kaj li estas tiu, kiu supozeble liveras la respondojn, sed en tia firmao la kliento neniam pravas kaj la suvereno estas la servoprovizanto. Ajna evoluo en la intrigo, fakte, kondukas al seniluziiĝo, kaj kiel rezulto, K. pasiĝas de misuzoj kaj finfine estas lasita sola kun sentoj de humiligo kaj frustriĝoj. K. estas fakte ia moderna Ijob, kiu estas severe batata unu fojon post la alia, sed kontraŭe al Ijob, K. ne sufiĉe konscias por krii la demandon "justulo kaj malbonas al li, malbonulo kaj bonas al li".
La uverturo de la romano resumas la ĉefan ideon de la tuta libro; K. starante sur la sojlo de la spaco en kiu okazas la intrigo, li fiksrigardas la imagan malplenon supre. Li serĉas la misteran kaj malaperantan kastelon kiel iu fizika unuo kaŝanta en la nebulo. K. esence serĉante sian personan identecon en la spaco, kaj ĉi tiu obseda serĉado aperas tra la libro, per liaj vanaj provoj akiri la aprobon de la kastelo de lia identeco kaj la rolo asignita al li en la vilaĝo.
Ĉu estas ligo inter la biografio de Kafka kaj liaj skribaĵoj? Li sentis dum la plej granda parto de sia vivo senton de fremdiĝo kaj malligo. Filo de aŭtoritata kaj tirana patro, judo en ĉeĥa firmao, kiu skribis en la germana, oficisto dum jaroj, kiu laboris ĉe granda asekurentrepreno. Ĉi tiu sento kuras kiel la malcentra fadeno en la "kastelo". Kafka ne finis verki la libron, sed li diris, ke eventuale la kastelo sendos limigitan permeson por ke la geodeziisto restu en la vilaĝo, sed tio okazos nur post K. jam mortis pro elĉerpiĝo.
Felix Welch spuras la fonton de la nedisputebla aŭtoritato de tiu ĉiopova kaj tirana potenco al la patro de Kafka, kaj al la konstanta lukto inter li kaj lia filo.
Plifortigo de la alligiteco de la kritikistoj al la biografio de Kafka povas esti akirita de la fakto ke "La kastelo" estis origine skribita kiel romano en la unua persono singulara, sed poste, Kafka ŝanĝis la lingvon de la protagonisto al tria persono, por malproksimigi sian atestaĵon.