1,4-Dioksano

Vidu ankaŭ: 1,3-Dioksano

Duetilenoduoksido
Kemia formulo	C4H8O2
Bastona kemia strukturo de la Duetilenoduoksido
Tridimensia kemia strukturo de la Duetilenoduoksido
Alternativa(j) nomo(j)
CAS-numero-kodo	123-91-1
ChemSpider kodo	29015
PubChem-kodo	31275
Fizikaj proprecoj
Aspekto	senkolora likvaĵo, brulema, higroskopa kun etera odoro
Molmaso	88,10632 g mol−1
Denseco	1,033 g/cm−3
Fandpunkto	11,8 °C 12 °C
Bolpunkto	101 °C
Refrakta indico	$n_{761}^{20}$ 1,4042
Ekflama temperaturo	12,2 °C
Solvebleco	Akvo:solvebla Solvebla en acetono, benzeno, heptano, karbona tetraklorido, eteroj kaj plejmulto el la organikaj nepolaraj solvantoj.
Mortiga dozo (LD50)	5200 mg/kg (buŝe)
GHS etikedigo de kemiaĵoj
GHS Damaĝo Piktogramo
GHS Signalvorto	Damaĝa substanco
GHS Deklaroj pri damaĝoj	H225, H319, H335, H350, H351
GHS Deklaroj pri antaŭgardoj	P203, P210, P233, P240, P241, P242, P243, P261, P264+265, P271, P280, P303+361+353, P304+340, P305+351+338, P318, P319, P337+317, P370+378, P403+233, P403+235, P405, P501
Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo (25 °C kaj 100 kPa)

1,4-Dioksano aŭ duetilenoduoksido estas organika kombinaĵo rezultanta per senhidratigado de la duetilena glikolo. Ĝi estas senkolora, brulema, higroskopa likvaĵo kun etera odoro, solvebla en akvo kaj solvebla en acetono, benzeno, heptano, karbona tetraklorido, eteroj kaj plejmulto el la organikaj nepolaraj solvantoj. 1,4-Dioksano posedas 4 karbonatomojn, 8 hidrogenatomojn kaj 2 oksigenatomojn. 1,4-Dioksano uzatas en kemiaj sintezoj kaj en la preparado de farmaciaĵoj kaj industriaĵoj.

Dioksano-vaporoj formas eksplodemajn miksaĵojn kun aero. En ĉeesto de lumo kaj oksigeno formiĝas hidroperoksidoj, kiuj estas malpli volatilaj ol dioksano mem kaj povas kaŭzi fortajn eksplodojn kiam distilataj. Dioksano estas suspektita kiel kancerogenaĵo. En bestaj eksperimentoj, oni observis pliiĝon de la efikoj aplikante 10 - 100 mg/kg tage post saturado de la normala metabolo de dioksano. En altaj koncentriĝoj ĝi ankaŭ agas sur la centra nervosistemo kaj kaŭzas renan damaĝon. Dioksano povas reagi perforte kun oksigenaj agentoj, litia aluminia hidrido kaj fortaj acidoj.

Sintezoj

Sintezo 1

• Preparado de la 1,4-dioksano per senhidratigado de la duetilena glikolo:

${\mathsf {{\xrightarrow[{-\,H_{2}O}]{H_{2}SO_{4}}}\,}}$

Sintezo 2

• 1,4-dioksano povas prepariĝi ekde la oksirano:

${\mathsf {{\xrightarrow[{}]{}}\,}}$

Sintezo 3

• Preparado de la 1,4-dioksano per senhidratigado de la etilena glikolo:

${\mathsf {{\xrightarrow[{-\,2\,H_{2}O}]{H_{2}SO_{4}}}\,}}$

Sintezo 4

• 1,4-dioksano povas prepariĝi ekde la acetaldehido:

${\mathsf {{\xrightarrow[{}]{}}\,}}$

Vidu ankaŭ

• Oksido