Matilda (romano)
| Matilda | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| literatura verko | |||||
| Aŭtoroj | |||||
| Aŭtoro | Roald Dahl | ||||
| Lingvoj | |||||
| Lingvo | angla lingvo | ||||
| Eldonado | |||||
| Eldondato | 1988 | ||||
| Eldonejo | Penguin Books | ||||
| Ĝenro | agfikcio | ||||
| |||||
Matilda estas infanlibro de la brita verkisto Roald Dahl ilustrita de Quentin Blake. La libro estis publikigita en 1988 en Londono (Britio).
La romano temas pri samnoma knabino inteligenta kaj legema, kies gepatroj apenaŭ rimarkas ŝin. Post kiam adoptas ŝin unu el ŝiaj instruistoj, ŝi ekscias, ke ŝi havas misterajn lertojn kaj kapablojn.
En 1996, surbaze de tiu ĉi romano samnoma Holivuda filmo estis produktita, reĝisorita de Danny De Vito. La romano refoje fariĝis filmo en 2022.
Intriga resumo[redakti | redakti fonton]
La gepatroj de Matilda estas ne sufiĉe zorgemaj pri ŝi, foje eĉ malzorgemaj. Kvankam ekde tre frua infanaĝo ŝi montras signojn de genio, ili instigas ŝin simple sidiĝi kaj spekti televidon anstataŭ okupiĝi pri sia plej ŝatata agado - legado de libroj kaj akirado de sciaro pri la mondo. Matilda pasigas longajn horojn en la biblioteko kaj tie akiras multajn sciojn. Kiam ŝi komencas studi en la lernejo, ŝi jam konas la studatan materialon. Ŝia bona instruisto, sinjorino Ĵennifer Kandy (Jennifer Honey en la angla), volas movi Matildan supren el sia klaso, sed la rektorino, sinjorino Agata Tranchull (Agatha Trunchbull en la angla), rifuzas.
Sinjorino Tranchull montriĝas esti kruela virino kiu punas infanojn grave, foje pro nenio. Ŝiaj punoj inkluzivas enfermon en mallarĝan kaj malhelan ŝrankon ("la Karcero") aŭ forĵeti la studentojn mem je granda distanco. Ŝi kredas, ke timigado estas la plej bona maniero eduki. Laŭ ŝi, la plej bona lernejo estas "lernejo, kie ne estas studentoj". La studentoj sentas, ke ili militas kontraŭ ŝi kaj en tiu ĉi kadro ili faras petolojn kontraŭ ŝi kun granda kuraĝo. Sinjorino Tranchull kutime sukcesas diveni, kiu respondecas pri la bubaĵo kaj grave punas tiun.
La gepatroj de Matilda malbone rilatas al sia filino Matilda (ŝia patro ŝiris libron, kiun ŝi pruntis de la biblioteko, kaj nomis ŝin mensoganto, post kiam ŝi rapide kalkulis liajn profitojn), tiel ke Matilda decidas puni ilin. La "punoj", kiujn ŝi decidas doni al ili, implikas multe da kreivo. Iufoje Matilda aplikas gluon al la ĉapelo de lia patro, tiel ke li ne povas demeti ĝin de sia kapo kaj do ŝia patrino estas devigita tondi lian hararon; alian fojon ŝi kaŝas papagon en la kamentubo kaj konvinkas sian familion, ke ĝi estas fakte fantomo; kaj ankoraŭ alian fojon ŝi blankigas la hararon de sia patro per peroksido.
Dume, Matilda malkovras ke ŝi havas la kapablon de telekinezo, kaj konfesas tion nur al fraŭlino Kandy. Ŝi malkovras tion, kiam ŝia plej bona amiko, Lavender, enmetas salamandron en la trinkakvon de sinjorino Tranchull, pro kio ŝi kulpigas Matildan. Koleregante, Matilda sukcesas, uzante siajn okulojn, klini kaj renversi la glason de sinjorino Tranchull. Fraŭlino Kandy prenas Matildan al sia modesta hejmo, por ke ŝi demonstru sian eksterordinaran kapablon, kaj Matilda lernas, ke sinjorino Tranchull estas fakte la onklino de fraŭlino Kandy, kiu estis nomumita ŝia kuratoro post la morto de ŝia patro en suspektindaj cirkonstancoj. Sinjorino Tranchull, kiu igis sinjorinon Kandy kvazaŭ sia sklavo, transprenis la domon de ŝia patro kaj devigis ŝin pagi por la manĝo kaj vestaĵoj, per kiuj ŝi provizis ŝin dum tiu ĉi periodo, kaj tial ŝi estas tiel malriĉa. Armite per ĉi tiuj informoj, Matilda planas seniĝi de sinjorino Tranchull per sia speciala kapablo.
Kiam sinjorino Tranchull eniras la klasĉambron de fraŭlino Kandy, Matilda estas surskribanta per kretono, kiun ŝi movas per siaj okuloj, sur la nigra tabulo, la nomon de la patro de fraŭlino Kandy. Ŝi ordonas al sinjorino Tranchull pagi la salajron, kiun ŝi ŝuldas al fraŭlino Kandy, kaj redoni la domon de ŝia patro al ŝi. La sekvan tagon sinjorino Tranchull forlasas la domon, kaj post ŝia foriro Matilda aliĝas al la supera klaso, kie ŝi perdas la kapablon de telekinezo. Laŭ fraŭlino Kandy, tio okazas pro tio, ke Matilda devas ekzerci sian cerbon por elteni la ĝeneralan premon de la supera klaso, do ŝi ne havas kroman "cerban potencon", kiun ŝi povas uzi por movi aferojn per siaj okuloj.
.jpg)
En la sama tempo la juraj instancoj malkovras, ke la patro de Matilda vendas ŝtelitajn aŭtojn, kaj sekve li decidas eskapi al Hispanio. Matilda petas la permeson de siaj gepatroj resti kaj vivi kun fraŭlino Kandy, ili konsentas kaj diras adiaŭon al ŝi porĉiame.
En Esperanto[redakti | redakti fonton]
En novembro 2022 Esperanto-Asocio de Britio (EAB) anoncis, interalie per numero 99 de sia bulteno Ĝisdate, konkurson por trovi la tradukonton de la libro Matilda, por kiu EAB jam aĉetis tradukrajton. La Esperanta eldono, tradukita de Tobiasz Kubisiowski, aperis en majo 2024 (ISBN 978-0-902756-72-4).
Vidu ankaŭ[redakti | redakti fonton]
- Alligiteca teorio
- Mistraktado de infanoj