Neparhufuloj

El Vikipedio, la libera enciklopedio
Kiel legi la taksonomionVikipedio:Kiel legi la taksonomion
Kiel legi la taksonomion
Neparhufuloj
Troveblo de fosilioj: Malfrua Paleoceno - ĉi-epoke
Stepa zebro, Hindia rinocero kaj Brazila tapiro Tapirus terrestris
Stepa zebro, Hindia rinocero kaj Brazila tapiro Tapirus terrestris
Biologia klasado
Regno: Animaloj Animalia
Filumo: Ĥorduloj Chordata
Klaso: Mamuloj Mammalia
Ordo: Neparhufuloj Perissodactyla
Owen, 1848
Familioj

Ekvedoj Equidae
Tapiredoj Tapiridae
Rinoceredoj Rhinocerotidae
Brontoteriedoj Brontotheriidae (formortinta)
Ĥalikoteriedoj Chalicotheriidae (formortinta)
Hirakodedoj Hyracodontidae (formortinta)

Aliaj Vikimediaj projektoj
vdr
Equus quagga

La bestoj apartenantaj al la ordo de neparhufuloj (Perissodactyla) estas mezgrandaj aŭ grandaj herbovoraj bestoj. Ilia kranio estas etendiĝinta, la mandiblo estas forta, sur kiu bone ligiĝas la maĉmuskoloj. Ili ne havas klaviklon (ŝlosiloston), galvezikon. Iliaj lipoj estas fortaj, facile moveblaj. ilia dentaro estas kompleta, sed kojnodentoj kelkfoje mankas. La stomako estas simpla, unuparta, la intestosistemo estas longa, la cekumo estas forte evoluinta. La placento estas difuza, ili naskas ĝenerale unu idon tuj irkapablan.

La neparhufuloj havas tri familojn de ankoraŭ vivantaj mamuloj nome: rinoceredoj, ekvedoj, tapiredoj, al kiuj apartenas la konataj bestoj kiaj rinocero, ĉevalo, tapiro, zebro, azeno.

ordo : NEPARHUFULOJ - Perissodactyla

superfamilio : † brontoteriojdoj - Brontotherioidea[redakti | redakti fonton]

familio : † brontoteriedoj - Brontotheriidae
genro : † brontopso - Brontops
specio : † brontopso robusta - Brontops robustus
genro : † brontoterio - Brontotherium
genro : † emboloterio - Embolotherium
specio : † emboloterio andrevsa - Embolotherium andrewsi

superfamilio : † ĥalikoteriojdoj - Chalicotherioidea[redakti | redakti fonton]

familio : † eomoropedoj - Eomoropidae
genro : † eomoropo - Eomoropus
familo : † ĥalikoteriedoj - Chalicotheriidae
genro : † anciloterio - Ancylotherium
genro : † moropo - Moropus
genro : † ĥalikoterio - Chalicotherium
specio : † ĥalikoterio sansania - Chalicotherium sansaniense

superfamilio : rinocerojdoj - Rhinocerotoidea[redakti | redakti fonton]

familio : † aminodedoj - Amynodontidae
genro : † kadurkodo - Cadurcodon
genro : † gigantaminodo - Gigantaminodon
familio : † indrikoteriedoj - Indricotheriidae
genro : † paraceraterio - Paraceratherium
genro : † indrikoterio (= baluĥiterio) - Indricotherium (= Baluchitherium)
specio : † indrikoterio transurala - Indricotherium transouralicum
familio : † hirakodedoj - Hyracodontidae
genro : † triplopo - Triplopus
genro : † ardinio - Ardynia
familio : Rinoceredoj - Rhinocerotidae (5 specioj)
subfamilio : † diceraterienoj - Diceratheriinae
genro : † trigonio - Trigonias
genro : † kenopo - Caenopus
subfamilio : † aceraterienoj - Aceratheriinae
genro : † aceraterio - Aceratherium
genro : † teleocero - Teleoceras
genro : † braĥipoterio - Brachipotherium
subfamilio : rinocerenoj - Rhinocerotinae - nosorožci
genro : † dicerorino - Dicerorhinus
specio : † dicerorino grandnaza - Dicerorhinus megarhinus
genro : † celodonto - Coelodonta
specio : † celodonto hararhava - Coelodonta antiquitatis - nosorožec srstnatý
genro : † elasmoterio - Elasmotherium
specio : † elasmoterio siberia - Elasmotherium sibiricum
genro : † kementodo - Caementodon
genro : RINOCERO- Rhinoceros
specio : † sivala sivala - Rhinoceros sivalensis
specio : hindia rinocero - Rhinoceros unicornis - nosorožec indický (pancéřový)
specio : java rinocero - Rhinoceros sondaicus - nosorožec jávský
genro : didermocero - Didermoceros
specio : † didermocero abela - Didermoceros abeli
specio : didermocero sumatra - Didermoceros sumatrensis - nosorožec sumaterský
genro : dicero - Diceros
specio : kurtbuŝa rinocero - Diceros bicornis [1] -
genro : ceratoterio - Ceratotherium
specio : larĝbuŝa rinocero - Ceratotherium simum - [2]
subspecio : ceratoterio larĝlipa suda - Ceratotherium simum simum -
subspecio : ceratoterio larĝlipa norda - Ceratotherium simum cottoni [3] - ::superfamilio : tapirojdoj - Tapiroidea
familio : † isektolofedoj - Isectolophidae
genro : † homogalako - Homogalax
familio : † helaletedoj - Helaletidae
genro : † kolodo - Colodon
familio : † lofiodedoj - Lophiodontidae
genro : † ĥasmoterio - Chasmotherium
familio : tapiredoj - Tapiridae (4 specioj)
genro : † pratapiro - Protapirus
genro : † grandtapiro - Megatapirus
genro : TAPIRO - Tapirus - tapír
specio : † tapiro arverna - Tapirus arvernensis
specio : † tapiro pratempa - Tapirus priscus
specio : tapiro sudamerika - Tapirus terrestris
specio : tapiro monta - Tapirus pinchaque
specio : tapiro hindia - Tapirus indicus
specio : tapiro mezamerika - Tapirus (Tapirella)

superfamilio : ekvojdoj - Equoidea[redakti | redakti fonton]

familo : † paleoteriedoj - Palaeotheriidae
genro : † PALEOTERIO - Palaeotherium
genro : † plagiolofo - Plagiolophus
familo : ekvedoj - Equidae(11 specioj)
subfamilio : † hirakoterienoj - Hyracotheriinae
genro : † hirakoterio - Hyracotherium
genro : † orohipo - Orohippus
subfamilio : † anĥiterienoj - Anchitheriinae
genro : † mezohipo - Mesohippus
genro : † miohipo - Miohippus
genro : † parahipo - Parahippus
genro : † anĥiterio - Anchitherium
specio : † anĥiterio aŭreliana - Anchitherium aurelianense
subfamilio : ekvenoj - Equinae - koně
genro : † merihipo - Meryhippus
genro : † pliohipo - Pliohippus
genro : † hipario - Hipparion
specio : † hipario origina - Hipparion primigenium
genro : EKVO - Equus (UNUHUFULO)
specio : † ekvo stenosa - Equus stenosis
specio : † ekvo suesenborna - Equus suessenbornensis
specio : † ekvo mosbaĥa - Equus mosbachensis
subgenro : ĈEVALO - Equus
specio : (†) ekvo (ĉevalo) sovaĝa - Equus (Equus) ferus - tarpan
subspecio : (†) ekvo (ĉevalo) sovaĝa stepa - Equus (Equus) ferus ferus
subspecio : (†) ekvo (ĉevalo) sovaĝa arbara - Equus (Equus) ferus sylvestris
specio : ekvo (ĉevalo) prĵevalskia - Equus (Equus) przewalskii -
specio : ekvo (ĉevalo) doma - Equus (Equus) caballus -
subgenro : AZENO - Asinus
specio : ekvo (azeno) afrika - Equus (Asinus) africanus -
subspecio : ekvo (azeno) afrika nubia - Equus (Asinus) africanus africanus - osel nubijský
subspecio : ekvo (azeno) afrika somalia - Equus (Asinus) africanus somaliensis - osel somálský
specio : ekvo (azeno) azeno - Equus (Asinus) asinus - osel domácí
specio : ekvo (azeno) HEMIONO aŭ Sovaĝazeno - Equus (Asinus) hemionus
subspecio : ekvo (azeno) hemiono ĝigetajo - Equus (Asinus) hemionus hemionus
subspecio : ekvo (azeno) hemiono ONAGRO - Equus (Asinus) hemionus onager - onager
subspecio : ekvo (azeno) hemiono KULANO - Equus (Asinus) hemionus kulan
subspecio : ekvo (azeno) hemiono kuro - Equus (Asinus) hemionus khur
subspecio : ekvo (azeno) hemiono siria - Equus (Asinus) hemionus hemippus
specio : ekvo (azeno) KIANGO - Equus (Asinus) kiang
subgenro : ZEBRO - Hippotigris
specio : ekvo (zebro) granda - Equus (Hippotigris) grevyi
specio : ekvo (zebro) monta - Equus (Hippotigris) zebra
subspecio : ekvo (zebro) monta kablanda - Equus (Hippotigris) zebra zebra
subspecio : ekvo (zebro) monta namibia - Equus (Hippotigris) zebra hartmannae
specio : (†) ekvo (zebro) kvago - Equus (Hippotigris) quagga
specio : ekvo (zebro) stepa - Equus (Hippotigris) burchelli
subspecio : ekvo (zebro) stepa oranĝia - Equus (Hippotigris) burchelli burchelli
subspecio : ekvo (zebro) stepa damara - Equus (Hippotigris) burchelli antiquorum
subspecio : ekvo (zebro) stepa zimbabva - Equus (Hippotigris) burchelli chapmanni
subspecio : ekvo (zebro) stepa orientafrika - Equus (Hippotigris) burchelli boehmi
subspecio : ekvo (zebro) stepa granta - Equus (Hippotigris) burchelli granti
subspecio : ekvo (zebro) stepa valberga - Equus (Hippotigris) burchelli wahlbergi
subspecio : ekvo (zebro) stepa seloŭsa - Equus (Hippotigris) burchelli selousi
subspecio : ekvo (zebro) stepa senkolharara - Equus (Hippotigris) burchelli cuninghami -

Referencoj[redakti | redakti fonton]

  1. Nord-konga arbara-savana mozaiko, Orient-sudana savano
  2. Angolaj mopanearoj
  3. Nord-konga arbara-savana mozaiko , Orient-sudana savano

Eksteraj ligiloj[redakti | redakti fonton]

Indrikoterio[rompita ligilo]