Serĝo kaj Bako
| Sankta | ||
| Serĝo kaj Bako | ||
|---|---|---|
| ||
| Persona informo | ||
| Religio | kristanismo vd | |
| Profesio | ||
| Okupo | roman soldier vd | |
| Sanktulo | ||
| vd | Fonto: Vikidatumoj | |
Sanktuloj Serĝo kaj Bako, estis romiaj soldatoj de la 3-a jarcento kiuj estas festitaj kiel martiroj en la Katolika Eklezio, Bizanca ortodoksa eklezio kaj Orientaj ortodoksaj eklezioj. Laŭ ilia hagiografio Serĝo kaj Bako estis oficiroj en la armeo de Kaio Galerio, kaj estis alte estimataj de li ĝis kiam ili estis eksponitaj kiel sekretaj kristanoj. Ili tiam estis grave punitaj, Bako mortis dum la torturado kaj Serĝo estis senkapigita. Preĝejoj en ilia honoro estis konstruitaj en pluraj urboj, inkluzive de Konstantinopolo kaj Romo. Ilia festotago estas la 7-a de oktobro. La proksima kaj intima amikeco inter Serĝo kaj Bako estas forte emfazita en iliaj hagiografioj kaj tradicioj, kreante unu el la plej famaj ekzemploj de parigitaj sanktuloj. Tiu proksimeco kondukis al kelkaj modernaj komentistoj prezenti la sugeston ke ili havis amrilaton.
La legendo[redakti | redakti fonton]
La rakonto de la sanktuloj estas rakontita en la greka teksto konata kiel La Pasiono de Serĝo kaj Bako. Laŭ la teksto, ili estis romiaj civitanoj kaj pli altaj oficiroj de la romia armeo, sed ilia sekreta aparteneco al kristanismo estis malkovrita kiam ili provis eviti akompani romian oficialulon en paganan templon kun la resto de lia korpogardistaro. Post kiam ili malakceptis oferi oferaĵon al Jupitero en la ĉeesto de la imperiestro Kaio Galerio, ili estis publike humiligitaj per ĉenado kaj vestitaj en ina vesto kaj paradigitaj ĉirkaŭ la urbo. Kaio Galerio tiam sendis ilin al Barbalissos en Mezopotamio por esti provitaj de Antioko, la armea komandanto tie kaj maljuna amiko de Serĝo. Antioko ne povis konvinki ilin rezigni la kredon, aliflanke, Bako estis batita ĝis morto. La venontan tagon li prezentiĝis al Serĝo kaj instigis lin esti forta. Dum la venontaj tagoj, Serĝo ankaŭ estis brutale torturita kaj finfine mortigita en Resafo, kie lia morto estis markita per miraklaj okazintaĵoj.
Historio[redakti | redakti fonton]
La Pasiono, plena je supernaturaj okazintaĵoj kaj historiaj anakronismoj, estis flankenlasita kiel fidinda historia fonto. Ekzistas neniu firma indico por certigi ke Serĝo kaj Bako estis membroj de la palatina skolo de Kaio Galerio aŭ ajna alia imperiestro antaŭ Konstantino la 1-a, kaj tiu persekuto de kristanoj komenciĝis en la armeo konsiderinde antaŭ la persekutoj de la frua 4-a jarcento, estas tre neverŝajne ke eĉ sekretaj kristanoj povus esti pliiĝintaj en la vicoj de la imperia korpogardistaro. Finfine, ekzistas neniu indico por apogi la ekziston de monaĥoj, kiel ekzemple tiuj kiuj aperas en La Pasiono, kiuj trovis la korpon de Bako, vivante proksime de la rivero Eŭfrato dum la 4-a jarcento.
Anstataŭe, la itala akademiulo Pio Franchi de Cavalieri argumentis ke La Pasiono de Serĝo kaj Bako estis bazita sur pli frue perdita pasiono de Juventino kaj Maksimino, du sanktuloj martirigitaj sub imperiestro Juliano la Apostato en 363. Li notis aparte ke la puno paradi ĉirkaŭe en la vestaĵoj de virinoj reflektis la traktadon de kristanaj soldatoj fare de Juliano. La pliaj notoj de David Woods en Nova Historio de Zosimo inkluzivas priskribon pri Juliano punante dizertintojn de la armeo tiamaniere, fortigante la argumenton ke la verkinto de La Pasiono prenis materialon de la rakontoj de martiroj de la tempo de Juliano prefere ol tiu de Kaio Galerio. Plie, la laboro estis datita al meza 5-a jarcento, kaj ekzistas neniu alia indico por la kultado al Serĝo kaj Bako antaŭ proksimume 425, unu jarcento post kiam ili laŭdire mortis. Tial ekzistas konsiderinda dubo ĉirkaŭ ilia historio.
Populareco kaj admiro[redakti | redakti fonton]
Admiro al la du sanktuloj datas de la 5-a jarcento. Sanktejo al Serĝo estis konstruita en Resafo ĉirkaŭ 425, sed ekzistas neniu certa indico por antaŭa pli antikva kultado al Bako. Tiu sanktejo estis konstruita el ŝlimbriko, evidente laŭ peto de episkopo Aleksandro de Hierapolo. La Pasiono estis datita je la meza 5-a jarcento sur la tereno kie ĝi priskribas la konstruadon de tia sanktejo kvazaŭ ĝi estus relative lastatempa okazo. Tiu strukturo estis anstataŭita per pli fortika ŝtono en 518. Tiu nova ejo estis apogita de gravaj politikaj figuroj inkluzive de romia imperiestro Justiniano la 1-a, reĝo Ĥosroes la 2-a de Sasanida Irano, kaj Al-Mundhir, reganto de la gasanidoj.
La populareco de la kultado al Serĝo kaj Bako kreskis rapide dum la frua 5-a jarcento, laŭ la kresko de la kultado de martiroj, aparte armeaj martiroj, dum tiu periodo. En la Orientromia imperio, ili estis honoritaj kiel protektantoj de la armeo. Granda monaĥejo-preĝejo, la Malgranda Hagia Sofia, estis dediĉita al ili en Konstantinopolo fare de Justiniano la 1-a, verŝajne en 527. Serĝo estis populara sanktulo en Sirio kaj kristana Arabio.
La urbo Resafo, kiu iĝis episkopejo, prenis la nomon Serĝopolo kaj konservis liajn restaĵojn en fortika baziliko. Resafo estis plibonigita de la imperiestro Justiniano, kaj iĝis unu el la plej grandaj pilgrimadocentroj en la Oriento. Multaj aliaj preĝejoj estis konstruitaj dediĉitaj je la nomo de Serĝo, foje kun Bako. Preĝejo dediĉita al Serĝo kaj Bako estis konstruita en Romo en la 9-a jarcento. Kristana arto reprezentas la du sanktulojn kiel soldatoj en armea aspekto kun branĉoj de palmo en iliaj manoj. Ilia festeno estas observita la 7-an de oktobro. La nomadoj de la dezerto rigardis Serĝon kiel ilian specialan patronan sanktulon.
Serĝo kaj Bako estas klasika ekzemplo de parigitaj sanktuloj. Akademiulo John Boswell konsideras ilin esti la plej influa ekzemplo de tiaj paroj, eĉ pli bone ekzemplo de tia arketipo ol Sanktaj Petro kaj Paŭlo. En lia libro Samaseksaj unuiĝoj en antaŭmoderna Eŭropo Boswell argumentas ke la rilato inter Serĝo kaj Bako povas esti komprenata kiel havado de romantika dimensio, notante ke la plej malnova teksto de ilia martirologio priskribas ilin kiel erastai, kiu povas esti tradukata kiel "amantoj". Li sugestis ke la du viroj eĉ estis unuigitaj en rito konata kiel adelfopoiezo, kiun li argumentis estis speco de frua kristana samseksa unio aŭ beno, plifortigante sian opinion de indulgemaj fruaj kristanaj sintenoj al samseksemo.