Naŭatla lingvo: Malsamoj inter versioj

	Naŭatla
	Nāhuatlahtōlli
lingvo
Nahuan
Parolata en	centra Meksiko
Parolantoj	1 925 620
Denaskaj parolantoj	1,4 milionoj (1980),
Fremdlingvo / dua lingvo por	ne konatas
Skribo	latina depost la 16-a jarcento
Lingvistika klasifiko
	a lingvoNaŭatla lingvo;
Oficiala statuso
Reguligita de	Instituto Nacional de Lenguas Indígenas
Lingvaj kodoj
Lingvaj kodoj
ISO 639-2	nah
Glottolog	azte1234
Angla nomo	Nahuatl
Franca nomo	nahuatl
Noto	lingvo de la aztekoj
	Vikipedio
	Vizitu vikipedion en la naŭatla lingvo!
	v • d • r

Browse history interactively

[nekontrolita versio]

← Iru al antaŭa ŝanĝo Iru al sekvanta ŝanĝo →

Enhavo forigita Enhavo aldonita

VidaVikiteksto

Enteksta

Kiel registrite je 14:46, 24 jun. 2010

**specimeno:** la Patro Nia:
Totahtziné, in ilhuicatl timoyetzticah, mā yēctēnēhualo in motōcātzin; mā hualauh in motlatohcāyōtzin; mā chīhualo in tlālticpac motlanēquilitzin iuh in ilhuicac. In totlaxcalmōmōztlaeh totechmonequi ma āxcān; xitēchmomaquili īhuān xitēchmapopolhuilli in totlahtlacōl, in iuh tiquintlapopolhuiah in techtlatlacalhuiah īhuān mācamo xitechmotlālcāhuilli; inic ahmo īpan tihuetzque īpan teneyeyecoltiliztli, mā xitechmomaquīxtilli in īhuīcpa in ahmo cualli. Mā yuh mochīhua.

La naŭatla lingvo aŭ navatla lingvo (propralingve Nāhuatlahtōlli, Māsēwallahtōlli, aŭ Mexicano kaj hispanlingve náhuatl^[1]) estas Azteka lingvo de la jut-azteka familio, parolata precipe en centra Meksiko, specife en la federacieroj Puebla, Veracruz, Hidalgo kaj Guerrero. Laŭ Ethnologue, estis 1 376 898 parolantoj en 1980. Ĝi estas la plej parolata indiana lingvo en Meksiko. La naŭatla havas plurajn dialektojn.

La jam ne parolata klasika navatla estis la lingvo de la aztekoj. La azteka skribosistemo ne spegulis la parolan lingvon kiel alfabetoj. Post la hispana konkero, parto el la naŭatla lingva tradicio estis kompilita en libroj per latina alfabeto. Hodiaŭ restas ŝtonaj skribaĵoj, kiuj ne facile legeblas. La Katolika eklezio predikis per naŭatlo al indianoj eĉ en landoj, kie ĝi ne estis parolata antaŭ kristanigo.

Preskaŭ ĉiu parolanto lernas la naŭatlan hejme kaj scias la hispanan. Ĝenerale, parolantoj estas malriĉaj kaj ne ricevas norman edukadon. Tamen, danke al pliiĝanta aprezo por indianaj lingvoj kaj kulturoj, iu ajn nun povas studi la naŭatlan ĉe pluraj lernejoj en Meksiko.

Ortografio

Estas pluraj literumadoj por la naŭatla. La plej ofte uzata literumado estas prenita de la hispana. En tiu ĉi literumado, la litero h ĝenerale ne elparoliĝas, tamen ll estas duobla /l/ (anstataŭ /j/), x estas prononcata [ŝ]. La simbolo ' signas glotan plozivon. Do, la vorto Nāhuatlahtōlli elparoliĝas pli malpli [naŭal la tol li]. Malpli konfuza literumado ekzistas, sed malofte uziĝas pro ĝiaj neaskiaj literoj, ekz. š.

Naŭatlaj vortoj

Multaj naŭatlaj vortoj eniris la hispanan lingvon, kiaj cacahuate ([kakaŭate], "arakido") kaj tecolote ([tekolote], "strigo"). Eĉ Esperanto havas plurajn naŭatlajn vortojn. Jen iom da ili:

avokado < āhuacatl
ĉokolado < chocolātl
kojoto < coyōtl
Meksiko < mēxihcatl ("meksikano")
oceloto < ōcēlōtl
tomato < xītomatl

Multaj meksikaj loknomoj estas origine aztekaj: Cuernavaca, Xochimilco, Popocatépetl.

Naŭatlaj frazoj

naŭatla frazo (per Esperanteca literumado)	Esperanta traduko
Ken otlatvililok!	Bonan tagon!
Nisempaki nimiciŝmati!	Estas plezuro koni vin!
Tlaso'kamati	Dankon!
Nimictlaso'tla.	Mi amas vin.
Iŝkiŝka mostla!	Ĝis morgaŭ!

eksteraj ligoj:

TTT-paĝo (hispane) pri la naŭatla

Aliaj projektoj

Naŭatla lingvo en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)
Kategorio Naŭatla lingvo en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)

Vidu ankaŭ jenon:

Referencoj

↑ laŭ la Granda Vortaro Hispana-Esperanta

Ŝablono:LigoElstara

Ŝablono:LigoElstara Ŝablono:LigoLeginda Ŝablono:LigoElstara

[1] ŭ la Granda Vortaro Hispana-Esperanta

[1]

@@ Linio 1: / Linio 1: @@
 {{Informkesto lingvo
-|Lingvo=Navatla
+|Lingvo=Naŭatla
 |Propra_nomo=Nāhuatlahtōlli
 |Denaske=1,4 milionoj ([[1980]]),
@@ Linio 43: / Linio 43: @@
 |}
-La '''navatla lingvo''', propralingve ''Nāhuatlahtōlli, Māsēwallahtōlli,'' aŭ ''Mexicano'' kaj [[Hispana lingvo|hispanlingve]] ''náhuatl''<ref>laŭ la [[GDEE|Granda Vortaro Hispana-Esperanta]]</ref> estas [[Aztekoj|Azteka]] lingvo de la [[Jut-azteka lingvaro|jut-azteka]] familio, parolata precipe en centra [[Meksiko]], specife en la federacieroj ''[[Puebla (ŝtato)|Puebla]]'', ''[[Veracruz (ŝtato)|Veracruz]]'', ''[[Hidalgo (ŝtato)|Hidalgo]]'' kaj ''[[Guerrero (ŝtato)|Guerrero]]''.  Laŭ [[Ethnologue]], estis 1 376 898 parolantoj en [[1980]]. Ĝi estas la plej parolata indiana lingvo en Meksiko.  La navatla havas plurajn dialektojn.
+La '''naŭatla lingvo''' aŭ '''navatla lingvo''' (propralingve ''Nāhuatlahtōlli, Māsēwallahtōlli,'' aŭ ''Mexicano'' kaj [[Hispana lingvo|hispanlingve]] ''náhuatl''<ref>laŭ la [[GDEE|Granda Vortaro Hispana-Esperanta]]</ref>) estas [[Aztekoj|Azteka]] lingvo de la [[Jut-azteka lingvaro|jut-azteka]] familio, parolata precipe en centra [[Meksiko]], specife en la federacieroj ''[[Puebla (ŝtato)|Puebla]]'', ''[[Veracruz (ŝtato)|Veracruz]]'', ''[[Hidalgo (ŝtato)|Hidalgo]]'' kaj ''[[Guerrero (ŝtato)|Guerrero]]''.  Laŭ [[Ethnologue]], estis 1 376 898 parolantoj en [[1980]]. Ĝi estas la plej parolata indiana lingvo en Meksiko. La naŭatla havas plurajn dialektojn.
-La jam ne parolata [[klasika navatla]] estis la lingvo de la [[aztekoj]]. La azteka skribosistemo ne spegulis la parolan lingvon kiel [[alfabeto]]j. Post la [[Hispanio|hispana]] konkero, parto el la navatla lingva tradicio estis kompilita en libroj per latina alfabeto. Hodiaŭ restas ŝtonaj skribaĵoj, kiuj ne facile legeblas. La [[Katolika eklezio]] predikis per navatlo al [[indianoj]] eĉ en landoj, kie ĝi ne estis parolata antaŭ kristanigo.
+La jam ne parolata [[klasika navatla]] estis la lingvo de la [[aztekoj]]. La azteka skribosistemo ne spegulis la parolan lingvon kiel [[alfabeto]]j. Post la [[Hispanio|hispana]] konkero, parto el la naŭatla lingva tradicio estis kompilita en libroj per latina alfabeto. Hodiaŭ restas ŝtonaj skribaĵoj, kiuj ne facile legeblas. La [[Katolika eklezio]] predikis per naŭatlo al [[indianoj]] eĉ en landoj, kie ĝi ne estis parolata antaŭ kristanigo.
-Preskaŭ ĉiu parolanto lernas la navatlan hejme kaj scias la hispanan. Ĝenerale, parolantoj estas malriĉaj kaj ne ricevas norman edukadon. Tamen, danke al pliiĝanta aprezo por indianaj lingvoj kaj kulturoj, iu ajn nun povas studi la navatlan ĉe pluraj lernejoj en Meksiko.
+Preskaŭ ĉiu parolanto lernas la naŭatlan hejme kaj scias la hispanan. Ĝenerale, parolantoj estas malriĉaj kaj ne ricevas norman edukadon. Tamen, danke al pliiĝanta aprezo por indianaj lingvoj kaj kulturoj, iu ajn nun povas studi la naŭatlan ĉe pluraj lernejoj en Meksiko.
 == Ortografio ==
-Estas pluraj literumadoj por la navatla. La plej ofte uzata literumado estas prenita de la [[Hispana literumado|hispana]]. En tiu ĉi literumado, la litero ''[[h]]'' ĝenerale ne elparoliĝas, tamen ''[[ll]]'' estas duobla /l/ (anstataŭ /j/), ''[[x]]'' estas prononcata [ŝ]. La simbolo ''' ' ''' signas glotan plozivon. Do, la vorto ''Nāhuatlahtōlli'' elparoliĝas pli malpli [naŭal la tol li]. Malpli konfuza literumado ekzistas, sed malofte uziĝas pro ĝiaj [[Askio|neaskiaj]] literoj, ekz. '''š'''.
+Estas pluraj literumadoj por la naŭatla. La plej ofte uzata literumado estas prenita de la [[Hispana literumado|hispana]]. En tiu ĉi literumado, la litero ''[[h]]'' ĝenerale ne elparoliĝas, tamen ''[[ll]]'' estas duobla /l/ (anstataŭ /j/), ''[[x]]'' estas prononcata [ŝ]. La simbolo ''' ' ''' signas glotan plozivon. Do, la vorto ''Nāhuatlahtōlli'' elparoliĝas pli malpli [naŭal la tol li]. Malpli konfuza literumado ekzistas, sed malofte uziĝas pro ĝiaj [[Askio|neaskiaj]] literoj, ekz. '''š'''.
-== navatlaj vortoj ==
+== Naŭatlaj vortoj ==
-Multaj navatlaj vortoj eniris la hispanan lingvon, kiaj ''cacahuate'' ([kakaŭate], "[[arakido]]") kaj ''tecolote'' ([tekolote], "[[strigo]]"). Eĉ [[Esperanto]] havas plurajn navatlajn vortojn. Jen iom da ili:
+Multaj naŭatlaj vortoj eniris la hispanan lingvon, kiaj ''cacahuate'' ([kakaŭate], "[[arakido]]") kaj ''tecolote'' ([tekolote], "[[strigo]]"). Eĉ [[Esperanto]] havas plurajn naŭatlajn vortojn. Jen iom da ili:
 *[[avokado]] < ''āhuacatl''
@@ Linio 64: / Linio 64: @@
 Multaj meksikaj loknomoj estas origine aztekaj: ''[[Cuernavaca]]'', ''[[Xochimilco]]'', ''[[Popocatépetl]]''.
-== navatlaj frazoj ==
+== Naŭatlaj frazoj ==
 <table>
-<tr><td>'''navatla frazo''' (per Esperanteca literumado)</td>
+<tr><td>'''naŭatla frazo''' (per Esperanteca literumado)</td>
 <td>'''Esperanta traduko'''</td></tr>
 <tr><td> Ken otlatvililok!</td><td>Bonan tagon!</td></tr>
@@ Linio 76: / Linio 76: @@
 '''eksteraj ligoj:'''
-*[http://www.proel.org/mundo/nahuatl.htm TTT-paĝo (hispane) pri la navatla]
+*[http://www.proel.org/mundo/nahuatl.htm TTT-paĝo (hispane) pri la naŭatla]
-[[Dosiero:Nahuatl in Mexico.png|thumb|left|180px|Disvastigo de navatla lingvo en Meksikio<!-- Distribuo de _Nahuatl_ (lingvanoj, lingvanas) por (ŝtato, stato, stati). -->]]
+[[Dosiero:Nahuatl in Mexico.png|thumb|left|180px|Disvastigo de naŭatla lingvo en Meksikio<!-- Distribuo de _Nahuatl_ (lingvanoj, lingvanas) por (ŝtato, stato, stati). -->]]
 [[Dosiero:Lizard,Snake,Death.jpg|thumb|left|180px|<!-- (Lacertuloj, Lacerto), serpento, morto [[tago]] [[piktogramo]]s sur [[Ŝtono de la Suno]] -->]]
 <br clear=all>