Jean Baptiste Joseph Fourier: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively

[kontrolita revizio]

← Iru al antaŭa ŝanĝo Iru al sekvanta ŝanĝo →

Enhavo forigita Enhavo aldonita

VidaVikiteksto

Enteksta

Kiel registrite je 13:00, 21 feb. 2016

Ĉi tiu artikolo temas pri Joseph Fourier. Por aliaj signifoj vidu la artikolon Fourier.

Jean Baptiste Joseph Fourier [ˈ|f|ʊər|i|ˌ|eɪ|,_|-|i|ər]^[1] aŭ [fuʁje] (naskiĝis la 21-an de majo 1768 en Auxerre - mortis la 16-an de majo 1830 en Parizo) estis franca matematikisto kaj fizikisto plej multe konata pro siaj esploroj pri varmotransiro, vibrado kaj la malkompono de periodaj funkcioj en konverĝa serio de sinusoidaj funkcioj, nomata serio de Fourier. Ankaŭ la Furiera transformo nomiĝas tiele omaĝe al la fizikisto.

Li estas unu el la unuaj sciencistoj, kiuj pripensis pri la forceja efiko ^[2]^[3] kvankam li trotaksis la varmon de astroj krom Suno.

Biografio

Post lernado ĉe la Benediktanoj, li aliĝis en la milita lernejo de Auxerre. Li preferis la sciencojn antaŭ ol la monaĥeco kaj aniĝis al la École Normale Supérieure. Tie li havis kiel profesorojn Joseph-Louis de Lagrange, Gaspard Monge kaj Pierre-Simon Laplace, al kiu li sukcedis en la katedro en Politeknika Lernejo.

Li partoprenis en la Franca revolucio de 1789. Dum la Teroro li eskapis el la gilotino danke al la falo de Robespiero. En 1798 li iris en la Militiro al Egiptio. Li iĝis diplomato kaj sekretario en la Egipta Instituto. Reveninte en Francujon en 1801, Napoléon Bonaparte nomumis lin prefekto de Isère. Li estis elpostenigita dum la Restaŭracio.

En 1817 li estis elektita al la Akademio de Sciencoj de Francio, de kiu li iĝis ĉiama sekretario por la sekcio pri matematika scienco je la morto de Jean-Baptiste Joseph Delambre en 1822. En 1826 li estis elektita ano de la Franca Akademio.

Esploroj

En Grenoblo, li faris eksperimentojn pri la varmotransiro kaj modeligis la temperaturan evoluon per trigonometriaj serioj, kreante la fundamenton de la termodinamiko. Tiuj esploroj estis la ĝermoj de la teorioj pri la serio de Fourier kaj la konverto de Fourier.

La simpligo, kiun tiuj iloj alportas, estos kritikata de Pierre-Simon Laplace kaj Joseph-Louis de Lagrange.

Omaĝoj

Li estis entombigita en Tombejo Père-Lachaise.
La liceo de Auxerre kaj la Universitato de Grenoblo-1 portas lian nomon Joseph Fourier.
Li estas unu el la francaj famuloj, kies nomoj estas skribitaj sur la Eiffel-turo.
La kratero Fourier estas luna kratero, lokata sur sud-okcidenta parto de la videbla flanko de la Luno.

Verkoj

Fourier, Joseph (1822). Théorie analytique de la chaleur. Paris: Firmin Didot Père et Fils. [1]
Fourier, Joseph (1824). Annales de chimie et de physique 27. Paris: Analoj de Kemio kaj Fiziko. pp. 236–281. [2]
Fourier, Joseph (1827). Mémoire sur la température du globe terrestre et des espaces planétaires 7. Memoroj de la Reĝa Akademio de Sciencoj de la Institut de France. pp. 569–604. [3]
Fourier, Joseph (1827). Mémoire sur la distinction des racines imaginaires, et sur l'application des théorèmes d'analyse algébrique aux équations transcendantes qui dépendent de la théorie de la chaleur 7. Memoroj de la Reĝa Akademio de Sciencoj de la Institut de France. pp. 605–624. [4]
Fourier, Joseph (1827). Analyse des équations déterminées 10. Firmin Didot frères. pp. 119–146. [num-scd-ulp.u-strasbg.fr:8080/827/]
Fourier, Joseph (1827). Remarques générales sur l'application du principe de l'analyse algébrique aux équations transcendantes 10. Paris: Memoroj de la Reĝa Akademio de Sciencoj de la Institut de France. pp. 119–146. [5]
Fourier, Joseph (1833). Mémoire d'analyse sur le mouvement de la chaleur dans les fluides 12. Paris: Memoroj de la Reĝa Akademio de Sciencoj de la Institut de France. pp. 507–530. [6]
Fourier, Joseph (1821). Rapport sur les tontines 5. Paris: Memoroj de la Reĝa Akademio de Sciencoj de la Institut de France. pp. 26–43. [7]

Vidu ankaŭ

La 72 nomoj sur Eiffel-turo

Notoj kaj referencoj

↑ "Fourier". Random House Webster's Unabridged Dictionary.
↑ *Fourier, Joseph. (1827) Mémoire sur la température du globe terrestre et des espaces planétaires (Memuaro pri la temperaturo de la terglobo kaj de la planedaj ĉirkaŭspacoj) 7. Akademio de Sciencoj de Francio, p. Volumeno 7, j 569–604. (france)
↑ Cowie, J.. (2007) Climate Change: Biological and Human Aspects. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-69619-7.

Ĉi tiu artikolo ankoraŭ estas ĝermo pri franco kaj matematikisto.

Helpu al Vikipedio plilongigi ĝin. Se jam ekzistas alilingva samtema artikolo pli disvolvita, traduku kaj aldonu el ĝi (menciante la fonton).

[1] "Fourier". Random House Webster's Unabridged Dictionary.

[2] *Fourier, Joseph. (1827) Mémoire sur la température du globe terrestre et des espaces planétaires (Memuaro pri la temperaturo de la terglobo kaj de la planedaj ĉirkaŭspacoj) 7. Akademio de Sciencoj de Francio, p. Volumeno 7, j 569–604. (france)

[3] Cowie, J.. (2007) Climate Change: Biological and Human Aspects. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-69619-7.

[1]

[2]

[3]

@@ Linio 46: / Linio 46: @@
 * Li estas unu el la francaj famuloj, kies nomoj estas skribitaj sur la [[Eiffel-turo]].
 * La [[kratero]] ''Fourier'' estas [[Luno|luna]] kratero, lokata sur sud-okcidenta parto de la videbla flanko de la [[Luno]].
+==Verkoj==
+* Fourier, Joseph (1822). ''Théorie analytique de la chaleur''. Paris: Firmin Didot Père et Fils. [https://books.google.es/books?id=TDQJAAAAIAAJ&hl=es]
+* Fourier, Joseph (1824). ''Annales de chimie et de physique 27''. Paris: Analoj de Kemio kaj Fiziko. pp. 236–281. [https://books.google.es/books?id=1Jg5AAAAcAAJ&dq=Annales+de+chimie+et+de+physique+volume+27&redir_esc=y]
+* Fourier, Joseph (1827). ''Mémoire sur la température du globe terrestre et des espaces planétaires'' 7. Memoroj de la Reĝa Akademio de Sciencoj de la Institut de France. pp. 569–604. [http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k32227.image.r=memoires+de+l'academie+des+sciences.f808.langEN]
+* Fourier, Joseph (1827). ''Mémoire sur la distinction des racines imaginaires, et sur l'application des théorèmes d'analyse algébrique aux équations transcendantes qui dépendent de la théorie de la chaleur'' 7. Memoroj de la Reĝa Akademio de Sciencoj de la Institut de France. pp. 605–624. [http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k32227/f844.image.r=memoires+de+l'academie+des+sciences.langEN]
+* Fourier, Joseph (1827). ''Analyse des équations déterminées'' 10. Firmin Didot frères. pp. 119–146. [num-scd-ulp.u-strasbg.fr:8080/827/]
+* Fourier, Joseph (1827). ''Remarques générales sur l'application du principe de l'analyse algébrique aux équations transcendantes'' 10. Paris: Memoroj de la Reĝa Akademio de Sciencoj de la Institut de France. pp. 119–146. [http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k32255.image.r=memoires+de+l'academie+des+sciences.f346.langEN]
+* Fourier, Joseph (1833). ''Mémoire d'analyse sur le mouvement de la chaleur dans les fluides'' 12. Paris: Memoroj de la Reĝa Akademio de Sciencoj de la Institut de France. pp. 507–530. [http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k3227s.image.r=memoires+de+l'academie+des+sciences.f620.langEN]
+* Fourier, Joseph (1821). ''Rapport sur les tontines'' 5. Paris: Memoroj de la Reĝa Akademio de Sciencoj de la Institut de France. pp. 26–43. [http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k3220m.image.f568.pagination.langEN]
 == Vidu ankaŭ ==