Dispartigoj de Pollando-Litovio: Malsamoj inter versioj
[kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
kompletigo laŭ pola vikipedio |
ĉapitrigo |
||
Linio 1: | Linio 1: | ||
[[Dosiero:Allegory of the 1st partition of Poland crop.jpg|eta|La [[alegorio]] pri la Dispartigoj de Pollando-Litovio fare de [[Prusio]], [[Rusio]] kaj [[Aŭstrio]]]] |
[[Dosiero:Allegory of the 1st partition of Poland crop.jpg|eta|La [[alegorio]] pri la Dispartigoj de Pollando-Litovio fare de [[Prusio]], [[Rusio]] kaj [[Aŭstrio]]]] |
||
[[Dosiero:Partitions of Poland.png|250px|eta|La [[Respubliko de Ambaŭ Nacioj]] post la [[dispartigoj de Pollando-Litovio]]]] |
[[Dosiero:Partitions of Poland.png|250px|eta|La [[Respubliko de Ambaŭ Nacioj]] post la [[dispartigoj de Pollando-Litovio]]]] |
||
La '''dispartigoj de Pollando-Litovio''' aŭ '''dispartigoj de la [[Respubliko de Ambaŭ Nacioj]]''' ([[pola|pole]] simpligite: ''Rozbiory Polski'', [[litova|litove]]: ''Abiejų Tautų Respublikos padalinimai'', [[Belarusa lingvo|belaruse]]: ''Падзелы Рэчы Паспалітай'') |
La '''dispartigoj de Pollando-Litovio''' aŭ '''dispartigoj de la [[Respubliko de Ambaŭ Nacioj]]''' ([[pola|pole]] simpligite: ''Rozbiory Polski'', [[litova|litove]]: ''Abiejų Tautų Respublikos padalinimai'', [[Belarusa lingvo|belaruse]]: ''Падзелы Рэчы Паспалітай'') - periodo en la historio de la [[Respubliko de Ambaŭ Nacioj]] en la jaroj [[1772]]-[[1795]]. |
||
==Genezo== |
|||
Kaŭzo de la dispartigoj estis malkapablo de la lando al [[reformo]]j, kiuj povus fortigi militare Pollandon. |
|||
Pro diplomatiaj kontraktoj (ne komencinte militon) oni decidis dispartigi la Respublikon de Ambaŭ Nacioj inter la tri najbaraj regnoj: [[Rusia imperio]], [[Reĝlando Prusio]] kaj [[Sankta Romia Imperio|Aŭstrio]]. Dispartigoj finis [[Pola-Litova Unio|Polan-Litovan Union]]. |
|||
==Sekvoj== |
|||
* [[Unua dispartigo de Pollando]] la [[5-an de aŭgusto]] [[1772]] (Rusio, Prusio kaj Aŭstrio) |
* [[Unua dispartigo de Pollando]] la [[5-an de aŭgusto]] [[1772]] (Rusio, Prusio kaj Aŭstrio) |
||
* |
* La dua: [[23-an de januaro]] [[1793]] (Rusio kaj Prusio) |
||
* |
* La tria: [[24-an de oktobro]] [[1795]] (Rusio, Prusio kaj Aŭstrio) |
||
== Interesaĵoj == |
== Interesaĵoj == |
||
* [[Habsburgoj]] estis ĉefa iniciatinto de la dispartigoj de Pollando por ke la nomo de Pollando neniam plu aperu en dokumentoj, mapoj kaj en internaciaj diskutoj ([[3-a de januaro]] de 1795) |
* [[Habsburgoj]] estis ĉefa iniciatinto de la dispartigoj de Pollando por ke la nomo de Pollando neniam plu aperu en dokumentoj, mapoj kaj en internaciaj diskutoj ([[3-a de januaro]] de 1795) |
||
*[[Turkio]] estis la sola regno kiu ne akceptis iun ajn dispartigon de la Respubliko de Ambaŭ Nacioj. |
* [[Turkio]] estis la sola regno kiu ne akceptis iun ajn dispartigon de la Respubliko de Ambaŭ Nacioj. |
||
== Vidu ankaŭ == |
== Vidu ankaŭ == |
||
Linio 24: | Linio 30: | ||
==Eksteraj ligiloj== |
==Eksteraj ligiloj== |
||
* Radosław Paweł Żurawski [https://magazyn.wp.pl/artykul/rozwazania-o-upadku-i-odradzaniu-sie-panstw-z-okazji-setnej-rocznicy-odzyskania-przez-polske-niepodleglosci Rozważania o upadku i odradzaniu się państw (z okazji setnej rocznicy odzyskania przez Polskę Niepodległości)] Konsideroj pri |
* Radosław Paweł Żurawski [https://magazyn.wp.pl/artykul/rozwazania-o-upadku-i-odradzaniu-sie-panstw-z-okazji-setnej-rocznicy-odzyskania-przez-polske-niepodleglosci Rozważania o upadku i odradzaniu się państw (z okazji setnej rocznicy odzyskania przez Polskę Niepodległości)] Konsideroj pri falo kaj renaskiĝo de la ŝtato (okaze de la 100-a datreveno de reakiro de la [[sendependeco]] fare de Pollando) |
||
{{ĝermo|historio}} |
{{ĝermo|historio}} |
Kiel registrite je 06:06, 3 jan. 2020
La dispartigoj de Pollando-Litovio aŭ dispartigoj de la Respubliko de Ambaŭ Nacioj (pole simpligite: Rozbiory Polski, litove: Abiejų Tautų Respublikos padalinimai, belaruse: Падзелы Рэчы Паспалітай) - periodo en la historio de la Respubliko de Ambaŭ Nacioj en la jaroj 1772-1795.
Genezo
Kaŭzo de la dispartigoj estis malkapablo de la lando al reformoj, kiuj povus fortigi militare Pollandon. Pro diplomatiaj kontraktoj (ne komencinte militon) oni decidis dispartigi la Respublikon de Ambaŭ Nacioj inter la tri najbaraj regnoj: Rusia imperio, Reĝlando Prusio kaj Aŭstrio. Dispartigoj finis Polan-Litovan Union.
Sekvoj
- Unua dispartigo de Pollando la 5-an de aŭgusto 1772 (Rusio, Prusio kaj Aŭstrio)
- La dua: 23-an de januaro 1793 (Rusio kaj Prusio)
- La tria: 24-an de oktobro 1795 (Rusio, Prusio kaj Aŭstrio)
Interesaĵoj
- Habsburgoj estis ĉefa iniciatinto de la dispartigoj de Pollando por ke la nomo de Pollando neniam plu aperu en dokumentoj, mapoj kaj en internaciaj diskutoj (3-a de januaro de 1795)
- Turkio estis la sola regno kiu ne akceptis iun ajn dispartigon de la Respubliko de Ambaŭ Nacioj.
Vidu ankaŭ
Korektoj de la dispartigoj:
- Varsovia Duklando (1807–1815)
- Viena kongreso (1814–1815)
Bibliografio
- T. Cegielski, Ł. Kądziela: Rozbiory Polski 1772–1793–1795, Varsovio 1990
- G. Eversley: The partitions of Poland, Londono 1915
- H. Kaplan: The First Partition of Poland, Novjorko 1962
Eksteraj ligiloj
- Radosław Paweł Żurawski Rozważania o upadku i odradzaniu się państw (z okazji setnej rocznicy odzyskania przez Polskę Niepodległości) Konsideroj pri falo kaj renaskiĝo de la ŝtato (okaze de la 100-a datreveno de reakiro de la sendependeco fare de Pollando)