Falun: Malsamoj inter versioj

El Vikipedio, la libera enciklopedio
Browse history interactively
[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
← Iru al antaŭa ŝanĝoIru al sekvanta ŝanĝo →
Enhavo forigita Enhavo aldonita
VidaVikiteksto
e Roboto: Automata tekst-anstataŭigo: (- ĉ. + ĉirkaŭ )
esperantigita parametro, pli bona ŝablono (PAĜNOMO), formatigo de buloj, formatigo de titoloj, +Informkesto, +Bibliotekoj, kosmetikaj ŝanĝoj
Linio 1: Linio 1:
{{Informkesto urbo|regiono-ISO=SE}}
{{Mankas informkesto}}
{{Mankas informkesto}}
<!--{{Dieser Artikel|behandelt den Ort {{PAGENAME}}; für die schwedische Gemeinde {{PAGENAME}} siehe [[{{PAGENAME}} (Gemeinde)]].}}
<!--{{Dieser Artikel|behandelt den Ort {{PAĜNOMO}}; für die schwedische Gemeinde {{PAĜNOMO}} siehe [[{{PAĜNOMO}} (Gemeinde)]].}}
{{Infobox Ort in Schweden
{{Infobox Ort in Schweden
|Name = Falun
|Name = Falun
Linio 15: Linio 16:
}} -->
}} -->
[[Dosiero:Stora stöten.jpg|eta|maldekstra|Iama kupra minejo en Falun]]
[[Dosiero:Stora stöten.jpg|eta|maldekstra|Iama kupra minejo en Falun]]
[[Dosiero:Falun in Sweden.png|eta|180px|right|Falun en Svedio]]
[[Dosiero:Falun in Sweden.png|eta|180px|dekstra|Falun en Svedio]]
'''Falun''' estas urbo en la [[Svedio|sveda]] provinco [[Dalarnas län]] kaj la historia provinco (''landskap'') [[Dalarna]] (Darlekarlio) kun 36447 loĝantoj (2005). Ĝi estas la ĉefa urbo de la samnomo [[Falun (komunumo)|komunumo Falun]].
'''Falun''' estas urbo en la [[Svedio|sveda]] provinco [[Dalarnas län]] kaj la historia provinco (''landskap'') [[Dalarna]] (Darlekarlio) kun 36447 loĝantoj (2005). Ĝi estas la ĉefa urbo de la samnomo [[Falun (komunumo)|komunumo Falun]].


Linio 21: Linio 22:


== Historio ==
== Historio ==
[[Dosiero:Suecia 2-045 ; Falun.jpg|thumb|300px|Falun ĉirkaŭ 1700 (Gravuro el Erik Dahlberg: ''Svecia Antiqua et Hodierna'')]]
[[Dosiero:Suecia 2-045 ; Falun.jpg|eta|300px|Falun ĉirkaŭ 1700 (Gravuro el Erik Dahlberg: ''Svecia Antiqua et Hodierna'')]]
La urbo disvolviĝis pro la minado de [[kupro]], dokumentita de la [[11-a jarcento]] ĉe la monto ''Tiskasjöberg''.
La urbo disvolviĝis pro la minado de [[kupro]], dokumentita de la [[11-a jarcento]] ĉe la monto ''Tiskasjöberg''.


Kun la kreskanta graveco de la minejo la setlejo kreskis kaj en [[1641]] Falun ekhavis la statuson de urbo. Tiuepoke Falun estis unu el la plej grandaj urboj de Svedio kun ĉirkaŭ 6.000 loĝantoj. Ĉ. du trionoj de la monda produktado de kupro tiam venis el Falun. Post kolapso de granda parto de la minejo en [[1687]] komenciĝis la malpliiĝo de ĝia antaŭa graveco.
Kun la kreskanta graveco de la minejo la setlejo kreskis kaj en [[1641]] Falun ekhavis la statuson de urbo. Tiuepoke Falun estis unu el la plej grandaj urboj de Svedio kun ĉirkaŭ 6.000 loĝantoj. Ĉ. du trionoj de la monda produktado de kupro tiam venis el Falun. Post kolapso de granda parto de la minejo en [[1687]] komenciĝis la malpliiĝo de ĝia antaŭa graveco.


Post du incendioj en [[1761]] la loĝantaro konstante malkreskis. Ĉ. [[1850]] Falun nur plu havis ĉirkaŭ 4.000 loĝantojn.
Post du incendioj en [[1761]] la loĝantaro konstante malkreskis. Ĉ. [[1850]] Falun nur plu havis ĉirkaŭ 4.000 loĝantojn.


Pro alligo al du fervojaj linioj Falun ekhavis novajn fabrikojn. En la [[20-a jarcento]] ĝi fariĝis pli kaj pli administra kaj lerneja centro. La tradicia minado tamen alproksimiĝis al sia fino. En [[1992]] la lasta mino estis fermita.
Pro alligo al du fervojaj linioj Falun ekhavis novajn fabrikojn. En la [[20-a jarcento]] ĝi fariĝis pli kaj pli administra kaj lerneja centro. La tradicia minado tamen alproksimiĝis al sia fino. En [[1992]] la lasta mino estis fermita.


En [[2001]] la laboristaj kvartaloj el la [[17-a jarcento]], kiujn la urbo-brulegoj ne detruis, kaj la industriejoj ĉirkaŭ la minejo estis protektitaj kiel monda heredaĵo.
En [[2001]] la laboristaj kvartaloj el la [[17-a jarcento]], kiujn la urbo-brulegoj ne detruis, kaj la industriejoj ĉirkaŭ la minejo estis protektitaj kiel monda heredaĵo.


==Gefiloj famaj==
== Gefiloj famaj ==
*[[Oscar Alin]], historiisto
* [[Oscar Alin]], historiisto

== Ĝemelaj urboj ==
== Ĝemelaj urboj ==
Ĝemelaj urboj de Falun estas:
Ĝemelaj urboj de Falun estas:
Linio 46: Linio 48:


== Eksteraj rilatoj ==
== Eksteraj rilatoj ==
{{projektoj|commonscat=Falun|Falun}}
{{Projektoj|commonscat=Falun|Falun}}
* [http://www.falun.se/ Oficiala retejo de la komunumo] (en la sveda, angla, franca kaj germana)
* [http://www.falun.se/ Oficiala retejo de la komunumo] (en la sveda, angla, franca kaj germana)

{{Bibliotekoj}}


[[Kategorio:Urboj de Svedio]]
[[Kategorio:Urboj de Svedio]]

Kiel registrite je 08:33, 5 apr. 2020

Falun
urba areo de Svedio

Blazono

Blazono
Administrado
En TTT Oficiala retejo [+]
Demografio
Loĝantaro 39 492  (2020) [+]
Loĝdenso 1 504 loĝ./km²
Geografio
Geografia situo 60° 36′ N, 15° 39′ O (mapo)60.60273671384615.656063817692Koordinatoj: 60° 36′ N, 15° 39′ O (mapo) [+]
Alto 110 m [+]
Areo 26,25 km² (2 625 ha) [+]
Horzono UTC+01:00 [+]
Falun (Svedio)
Falun (Svedio)
DEC
Falun
Falun
Situo de Falun

Map

Alia projekto
Vikimedia Komunejo Falun [+]
v • d • r
Ŝablono  En ĉi tiu sekcio aŭ paĝo mankas ŝablono. Bonvolu aldoni la ŝablonon, poste forigu ĉi tiun averton.
Se la artikolo havas pli ol unu mankon, bonvolu uzi la ŝablonon {{Pluraj problemoj}}. Krome aŭtomate aldoniĝas la kategorio Kategorio:Artikoloj sen ŝablono.
Iama kupra minejo en Falun
Falun en Svedio

Falun estas urbo en la sveda provinco Dalarnas län kaj la historia provinco (landskap) Dalarna (Darlekarlio) kun 36447 loĝantoj (2005). Ĝi estas la ĉefa urbo de la samnomo komunumo Falun.

Falun estas fama pro siaj minejoj, kiuj kune kun la laboristaj kaj industriaj kvartaloj apartenas al la monda heredaĵo de Unesko.

Historio

Falun ĉirkaŭ 1700 (Gravuro el Erik Dahlberg: Svecia Antiqua et Hodierna)

La urbo disvolviĝis pro la minado de kupro, dokumentita de la 11-a jarcento ĉe la monto Tiskasjöberg.

Kun la kreskanta graveco de la minejo la setlejo kreskis kaj en 1641 Falun ekhavis la statuson de urbo. Tiuepoke Falun estis unu el la plej grandaj urboj de Svedio kun ĉirkaŭ 6.000 loĝantoj. Ĉ. du trionoj de la monda produktado de kupro tiam venis el Falun. Post kolapso de granda parto de la minejo en 1687 komenciĝis la malpliiĝo de ĝia antaŭa graveco.

Post du incendioj en 1761 la loĝantaro konstante malkreskis. Ĉ. 1850 Falun nur plu havis ĉirkaŭ 4.000 loĝantojn.

Pro alligo al du fervojaj linioj Falun ekhavis novajn fabrikojn. En la 20-a jarcento ĝi fariĝis pli kaj pli administra kaj lerneja centro. La tradicia minado tamen alproksimiĝis al sia fino. En 1992 la lasta mino estis fermita.

En 2001 la laboristaj kvartaloj el la 17-a jarcento, kiujn la urbo-brulegoj ne detruis, kaj la industriejoj ĉirkaŭ la minejo estis protektitaj kiel monda heredaĵo.

Gefiloj famaj

Ĝemelaj urboj

Ĝemelaj urboj de Falun estas:

Vidu ankaŭ

Eksteraj rilatoj

Bibliotekoj
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Falun&oldid=6930954"