Toljatti
| Toljatti | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| urbo • urbego • vilaĝo • city of oblast significance | |||||
|
|
| ||||
| Flago | Blazono | ||||
| Administrado | |||||
| |||||
| Poŝtkodo | 445000–445999 | ||||
| En TTT | Oficiala retejo [+] | ||||
| Demografio | |||||
| Loĝantaro | 684 709 (2021) [+] | ||||
| Loĝdenso | 2 175 loĝ./km² | ||||
| Geografio | |||||
| Geografia situo | 53° 31′ N, 49° 25′ O (mapo)53.51666666666749.416666666667Koordinatoj: 53° 31′ N, 49° 25′ O (mapo) [+] | ||||
| Alto | 90 m [+] | ||||
| Areo | 314,78 km² (31 478 ha) [+] | ||||
| Horzono | UTC+04:00 [+] | ||||
| |||||
| |||||
|
| |||||
| Alia projekto | |||||
 Vikimedia Komunejo Tolyatti [+]
| |||||
| |||||
Toljatti (ruse Тольятти) estas urbo en Samara provinco en Rusio.
Kodo de OKATO de la urbo (en jaro 2005) estas 36440.
Ĝi estas administra centro de Stavropolski distrikto. Populacio: 718,030 (oriento de 2007. )[1] ; 702,879 ( 2002 Census). Ĝi estas la plej granda urbo en Rusio kiu ne funkcias kiel administra centro de provinco.
Ĝi estis fondita en 1737 kiel fortikaĵo nomita Stavropol (Ста́врополь) de la rusa politikisto Vasilij Tatiŝĉev. Neformale ĝi ofte estis plusendita kiel Stavropol-na-Volge (Ста́врополь-на-Во́лге) distingi de Stavropol, grandan urbon en Suda-Okcidenta Rusio. Dum la konstruado de Volgo Hidroelektra centralo en la 1950-aj jaroj, la urbo trafis en la inunda zono de la Kuybyshev-digo la Volgon kaj estis tute rekonstruita sur nova ejo. En 1964, la urbo estis renomita Toljatti (nome Palmiro Togliatti, la plej long-servanta sekretario de la Itala Komunista Partio).
Ekzistas tri distriktoj en la urbo:
- Avtozavodskij (ruse Автозаво́дский), ankaŭ nomata Novij Gorod (Nova Urbo), estas la plej moderna; estis dizajnite por gastigi la laboristojn de la AvtoVAZ fabriko de la urbo, hejme de la Lada aŭto;
- Centralnij (ruse Центра́льный), ankaŭ nomata Starij Gorod (Malnova Urbo), hejme de la urbestraro kaj industria centro;
- Komsomolskij (ruse Комсомо́льский), la plej malnova distrikto, konstruis loĝigi Hidroelektra centralo-konstruantojn. Komsomolskij Urbo-Distrikto havas du urbotipajn loĝlokojn en ĝia administra jurisdikcio - Fiodorovka kaj Povolĵskij.
Ekonomio[redakti | redakti fonton]
La ĉefa aserto de la urbo famigi estis aŭto produktanto de la Lada aŭtofabriko VAZ , laboriganta proksimumen 110,000 homojn - en kunlaboro kun Italia Fiat ekde 1971 kaj, ekde 2001, kun General Motors.[2]
Aliaj industrioj moviĝis en Toljattin ĉar ĝi estas proksima al riĉa provizoj de elektro kaj akvo. Petrolkemiaĵoj estas bone reprezentitaj en la urbo. Inter la signifaj entreprenoj bazigis ekzistas "ToljattiAzot" (ruse "ТольяттиАзот") (La plej granda amoniakoproduktanto de Rusio) kaj "KujbishevAzot" (ruse "КуйбышевАзот") (nitrogena sterkoproduktanto). Aliaj industrioj inkludas konstrumaterialoproduktadon, ŝipriparon kaj elektran ekipaĵon kaj elektronikon.
Transporto[redakti | redakti fonton]
Transporta sistemo estas tre evoluinta en Toljatti. Publikaj transportoj inkludas municipajn busojn kaj trolebusojn, kaj tielnomitan "alternativan" (komercan) transporton aŭ "marshrutkojn".
Eksteraj transportitineroj estas disponigitaj per du busstacidomoj, du fervojaj stacidomoj, kaj urbohaveno. Toljatti havas ĝian flughavenon ankaŭ, sed ĝi estas uzita per persona aviadilo nur (internacia flughaveno, "Kurumoĉ", situas 40 km fore, direkte al Samaro). Toljatti estas ligita al stata vojaro per proksima aŭtovojo M5 "Uralo".
Kiel unu el la aŭturboj de Rusio, la aŭtopopulacio de Toljatti tondris kaj trafikŝtopiĝoj estas oftaj dum mateno kaj vespera hasthoroj - Samara provinco estis unu el la unuaj regionoj se temas pri ricevi ekstran numerplatokodon ĉar ĝia ekzistanta kodo ne havis sufiĉe da nombroj por ĉiuj la aŭtoj de ĝiaj loĝantoj.
Kulturo, Eduko kaj Sporto[redakti | redakti fonton]
Inundo en la 1950-aj jaroj detruis multon da la historio de la urbo - tiel preskaŭ ĉiuj la kulturaj punktoj de la urbo de intereso - kiel ekzemple Victory Park situanta en Avtozavodsky-distrikto - daton de la sovetoperiodo, sed la urboadministracio konstruas novajn monumentojn kaj katedralojn. Unu el la plej rimarkindaj okazaĵoj estis malfermo de Vasilij Tatiŝĉev monumento proksime de la Volgo. Unu el la plej grandaj ortodoksaj katedraloj en la mondo, Preobraĵenskij Sobor (ruse Преображенский Собор) estis finita en 2003.
Eduko[redakti | redakti fonton]
Eduko estas reprezentita fare de pli ol 100 publiko kaj de 10 privataj lernejoj, kaj pluraj higher eduko institucioj. Plej famaj inkludas:
- Volgo-Regiono-Ŝtatuniversitato de Servo (ruse Поволжский государственный университет сервиса ПВГУС)
- Toljatti Ŝtatuniversitato (ruse Тольяттинский государственный университет ТГУ)
- Tatiŝĉev Universitato de Volgo (ruse Волжский университет имени В. Н. Татищева ВУиТ)
- Toljatti Akademio de Administrado (ruse Тольяттинская академия управления ТАУ)
Sporto[redakti | redakti fonton]
En okuloj de la komunistgvidantoj, Toljatti estis perfekta Sovetia urbo (ĉar plej da populacio migris ĉi tie dum la konstruado de AvtoVAZ-fabrikoj) - multaj sportinstalaĵoj ekaperis tiel ke la "perfekta sovetopersono" povis esti sana. La urbo havas altajn kvalitajn sportinstalaĵojn: gimnazioj, naĝejoj, sketejoj, futbalteamoj kaj vetkurostadionoj - kiel rezulto, multaj atletoj, inkluzive de Olimpka ĉampiono Aleksej Nemov, Stanley Pokalo gajnintoj Aleksej Kovalev and Ilja Brizgalov moviĝis al Toljatti. Iama Washington Capitals-flankulo Viktor Kozlov kaj defendviro Alexei Tezikov estis naskita tie.
Toljatti estas reprezentita en preskaŭ ĉiu speco de teamaj sportoj. Lada-sponsorita Glacihokeoklubo de Toljatti rompis la superregadon de Moskvo-teamoj de la ludo. La Lada virinofutbalo-teamo gajnis la rusan ĉampionecon plurajn fojojn - kaj la Lada virinomanpilkado-teamo, kiu estas la rusaj kaj eŭropaj ĉampionoj, estas la kerno por rusaj naciaj virina manpilkado. La futbalteamoj de viroj (FK Lada Toljatti kaj FK Toljatti), basketbalo, spidvejo- kaj handbalaj teamoj ankaŭ prenas parton en naciaj ĉampionecoj.
Oktobro 2007 bombatako[redakti | redakti fonton]
Matene la 31-an de oktobro 2007, en pasaĝera buso eksplodis bombo, mortiginte ok homojn kaj vundante proksimume 50 homojn. Oni supozis terorisman atakon[3], suspektinte komplicon de la kaŭkazaj islamistoj[4]. Tamen fine la enketado konkludis, ke la eksplodo okazis hazarde pro la 21-jara kemiisto Evgenij Vaĥruŝev, kiu transportis kemiaĵojn kaj mem pereis pro la eksplodo. En lia apartamento estis trovitaj nitroglicerino kaj aliaj eksplodaĵoj[5].
Krimeco[redakti | redakti fonton]
Urbo ankaŭ havas reputacion por bandaĉviolento inter grupaĉoj konkurencantaj por kontrolo de la aŭtokomerco.[6].
Loka administracio[redakti | redakti fonton]
Urbestro Anatolij Puŝkov estis elektita en 2008.
Referencoj[redakti | redakti fonton]
- ↑ Rosstat-Samara. Samara Region Committee of State Statistics FAQ page Arkivigite je 2008-04-30 per la retarkivo Wayback Machine
- ↑ Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2012-04-15. Alirita 2010-11-29.
- ↑ Bomb on Russian Bus Kills at Least 8, Michael Schwirtz, New York Times, 1 November 2007.
- ↑ 8 dead in Russian terror blast Arkivigite je 2007-11-09 per la retarkivo Wayback Machine, Russia Today, 31 October 2007.
- ↑ Майк Габриелян (2007-12-15) Автобус взорвала неосторожность (ruse). Gazeta.ru. Arkivita el la originalo je 2008-02-16. Alirita 2019-09-04.
- ↑ Криминальная история Тольятти Crime history of Tolyatti.