Vaz/Obervaz

Vaz/Obervaz
Blazono de Vaz/Obervaz
La altvalo de Lenzerheide kun la Heide-Lago
komunumo en Svislando
Kantono	Grizono
Distrikto	Albulo
Komunumaro	Alvaschein
Koordinatoj	46° 43′ 0″ N 9° 33′ 0″ O (mapo)
Nombro de loĝantoj	2588
Areo	42,51 km²
Alteco	1300 m super marnivelo
Poŝtkodo	7082
Komunumkodo	3506
Mapo de Vaz/Obervaz

Pri la komunumo

Vaz/Obervaz estas komunumo de la komunumaro Alvaschein kaj la distrikto Albulo en Kantono Grizono, Svislando. Ĝi havis 2588 loĝantojn je la 31-a de decembro 2009.

Geografio

Vilaĝo aŭ setlejo kun la nomo Vaz aŭ Obervaz ne ekzistas. La komunumo konsistas el aro da vilaĝoj, vilaĝetoj kaj malgrandaj setlejoj. La plej granda estas la turisma vilaĝo kaj fama skiloko Lenzerheide. Krome al la komunumo apartenas la vilaĝoj Lain, Muldain, Valbella kaj Zorten, kaj la vilaĝetoj kaj setlejoj Nivagl, Fuso, Trantermoira, Sporz, Tgantieni, Sartons, Creusen kaj Obersolis. La frakcioj Lain, Muldain kaj Zorten kutime estas kune nomitaj Obervaz.

La komunumo situas en altmontara valo en kies centro situas la Heide-Lago. Oriente de la komunumo leviĝas la monto Parpaner Rothorn, kies kulmino kun alteco de 2865 m s.m. estas la plej alta punkto de la komunumo. Okcidente de la komunumo situas la monto Piz Scarlottas kun alteco de 2323 m s.m.

Najbaraj komunumoj

La komunumo Vaz/Obervaz limas en nordo al Parpan, en nordnordoriento al Tschiertschen-Praden, en nordoriento al Arosa, en oriento al Lantsch/Lenz, en sudoriento al Alvaschein, en sudo al Stierva, en sudsudokcidento al Mutten, en sudokcidento al Sils en Domleschg, en okcidento al Scharans, en nordokcidento al Almens, kaj en nordnordokcidento al Churwalden.

Trafiko

Tra Vaz/Obervaz kondukas la kantonca ĉefvojo n-ro 3 de Koiro tra Tiefencastel kaj la Juliopasejo al Sankt-Maŭrico. Per la poŝtaŭtolinio de Koiro al Tiefencastel la komunumo estas konektita al la publika transporteto. Dum la skisezono en la komunumo inter la diversaj vilaĝoj kaj la valhaltejoj de la aertelferoj kaj skiliftoj ciruklas senpaga loka buso. De Lenzerheide aertelfero kondukas al Parpaner Rothorn.

Lingvoj

Dum Vaz/Obervaz komence de la 20-a jarcento estis ankoraŭ grandparte romanĉlingva komunumo, la nobro de romanĉlingvanoj en 1980 ankoraŭ estis 28,74% de la loĝantaro. En la jaro 2000 tiu nombro jam falis sub 10% nome al 9,03%.

Historio

La unua dokumenta mencio de Vaz/Obervaz datiĝas el la jaro 840 kiel villa Vazzes. Per arkeologiaj fosadoj oni trovis en Nivagl restaĵojn de lignaj konstruaĵoj kaj ankaŭ de ringmuroj el la 11-a ĝis la 13-a jarcento. Supozeble tie situas la prakastelo de la Senjoroj de Vaz. Post la formorto de la Senjoroj de Vaz la Senjorujo transiris en la jaro 1337 herede al la Grafoj de Werdenberg. En la jaro 1456 la civitanoj de Vaz sin liberaĉetis kaj formis kune kun Stierva kaj Mutten tribunalkomunumaron interne de la Diodoma Federacio. Ĝis la komenco de la 20-a jarcento la ekonomio de Vaz/Obervaz baziĝis ĉefe sur alppaŝteja bovbredado. Komence de la 20-a jarcento la turismo komplete transformis la ekonomion de la komunumo. La unua sledofunikularo estis konstruita en 1903. Sekvis aertelfero al Parpaner Rothhorn kaj multnombraj skiliftoj. Hodiaŭ la komunumo Vaz/Obervaz kun la skilokoj Valbella kaj Lenzerheide estas unu el la plej gravaj vintroturismoregionoj de Svislando.

Famuloj

• Toni Hagen, (1917-2003) geologo, fakulo pri Nepalo. Li mortis en Lenzerheide.

Eksteraj ligiloj

• Oficiala retejo de la komunumo Vaz/Obervaz
• Vaz/Obervaz en la Historia Leksikono de Svislando  (germane, france, itale)

•  Vidu ankaŭ en la Vikimedia Komunejo la kategorion Vaz/Obervaz – (Kolekto de bildoj kaj plurmediaj dosieroj)