Unuiĝintaj Ŝtatoj de Indonezio
| Unuiĝintaj Ŝtatoj de Indonezio | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
|
|
| ||||||||||||||||
| historia lando • federacio | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Geografio
| |||||||||||||||||
| Ĉefurbo: | |||||||||||||||||
| Loĝantaro | |||||||||||||||||
| Ŝtat-strukturo | |||||||||||||||||
Federacia parlamenta respubliko
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
La Unuiĝintaj Ŝtatoj de Indonezio (nederlande: Verenigde Staten van Indonesië, indonezie: Republik Indonesia Serikat; mallongigita kiel RIS) estis mallongdaŭra federacia ŝtato al kiu Nederlando formale transdonis suverenecon de la Nederlanda Hindio (krom Nederlanda Nov-Gvineo) la 27an de decembro 1949 sekvante la Nederlanda-Indonezia Ronda Tablo-Konferenco. Tiu translokigo finis la kvarjaran konflikton inter indoneziaj naciistoj kaj Nederlando por kontrolo de Indonezio. Ĝi daŭris malpli ol unu jaron, antaŭ ol esti anstataŭigita per la unueca Respubliko de Indonezio.
Administra divido
[redakti | redakti fonton]Ŝtatoj
[redakti | redakti fonton]- Madura - Pamekasan
- Orienta Indonezio - Makassar
- Orienta Javo - Surabajo
- Orienta Sumatro - Medano
- Pasundan - Bandungo
- Suda Sumatro - Palembang
Aŭtonomaj regionoj
[redakti | redakti fonton]- Bangka
- Banĝaro
- Bilitono
- Granda Dajako - Banjarmasin
- Okcidenta Borneo - Pontianak
- Orienta Kalimantano - Samarinda
- Riaŭo
- Sudorienta Borneo
Aŭtonomaj komunumoj
[redakti | redakti fonton]Federacia distrikto
[redakti | redakti fonton]Dissolvo
[redakti | redakti fonton]De la komenco, la plimulto de indonezianoj estis malfavora al la federacia sistemo rezultiĝanta el la Ronda Tablo-Interkonsento. La ĉefa kialo estis ke la tuta koncepto estis asociita kun koloniismo. Tamen ekzistis aliaj kialoj, inkluzive de la sento ke al federacia ŝtato mankis kohezio kaj eble kondukus al ŝtatoj secesii kaj ke la indonezia flanko nur akceptis ĝin kiel mallongperspektivan taktikon. Krome, la plej multaj el la ne-respublikaj areoj estis kontrolitaj fare de tradiciaj regantoj, kiuj estis viditaj kiel tro por-nederlandaj kaj anakronismaj. Finfine, ekzistis nesufiĉaj etnaj aŭ kulturaj kravatoj inter homoj en la individuaj ŝtatoj por venki la dominecon de Javo. Ekzemple, kvankam la loĝantaro de la Ŝtato de Madura estis totale etna Madura, preskaŭ kiel multaj Madura vivis en la etne miksita Ŝtato de Orienta Javo, formante grandan malplimulton.[1][2][3]
Eĉ tiuj kiuj apogis la ideon de federacia ŝtato volis ke la formo de ĝi estu decidita fare de homoj de Indonezio tra elektita Konstitucia Asembleo, prefere de la antaŭa kolonia potenco. La nederlandanoj ankaŭ provis konvinki al indonezianoj ke unueca ŝtato signifus javan dominadon, kvankam sen multe da sukceso.[1]
En marto kaj aprilon 1950, ĉiuj eroj de la RIS krom Orienta Sumatro kaj Orienta Indonezio dissolvis sin en la respublikon.[4] De 3-5 majo, tridirekta konferenco inter la Ŝtato de Orienta Indonezio, la Ŝtato de Orienta Sumatro kaj la Respubliko de Indonezio finiĝis kun decido kunfandi la tri unuojn en ununuran unuecan ŝtaton.[5] La 19an de majo, proklamo estis eligita fare de la registaroj de la Unuiĝintaj Ŝtatoj de Indonezio (reprezentante la du ceterajn konsistigajn ŝtatojn) kaj la Respubliko de Indonezio, kiuj deklaris ke ĉiuj partioj," ... atingis interkonsenton por komune krei unueca ŝtato kiel la transformo de la Respubliko de Indonezio proklamita la 17an de aŭgusto 1945".[6] La Unuiĝintaj Ŝtatoj de Indonezio estis oficiale dissolvita fare de prezidanto Sukarno la 17an de aŭgusto 1950 - la kvina datreveno de lia proklamo de sendependeco - kaj anstataŭigita per la unueca Respubliko de Indonezio.[7]
Reestablo kaj proponoj
[redakti | redakti fonton]Ekde tiam, multaj homoj, precipe en la 2000-aj jaroj, proponis Indonezion reiri al federacia, sed sur malsamaj sistemoj.
La 20-an de majo 2019, la iama Ĉefĵuĝisto de la Konstitucia Kortumo de Indonezio, kiu ankaŭ estas fakulo pri konstitucia juro Mahfud MD, donis sian respondon pri la propono de la Unueca Ŝtato de la Respubliko de Indonezio reveni al Unuiĝintaj Ŝtatoj de Indonezio. Li deklaris ke Indonezio povus esti federacia denove se homoj konsentus. Li ankaŭ deklaris, ke se homoj konsentus reiri al federacio, la indonezia registaro povus fari nova rezultanto.[8]
Nova amendo estas proponita ĉar homoj, precipe orientaj indonezianoj, argumentas, ke la unueca sistemo igas orientaj indonezianoj senti sin seniluziigitaj pri la ekzisto de distribua justeco, kiu estas malproksima de atendoj, diskriminacia politika sistemo, al la oligarkio, kiu forte kaptis el la centro de potenco al la regionoj.[9]
Bibliografio
[redakti | redakti fonton]Wehl, David. (1948) The Birth of Indonesia.
Referencoj
[redakti | redakti fonton]- ↑ 1,0 1,1 Kahin 1970, p. 450.
- ↑ Antlöv 2001, p. 268.
- ↑ Cribb 1996, p. 10.
- ↑ Simanjuntak 2003, pp. 99–100.
- ↑ Anak Agung 1995, p. 773.
- ↑ Anak Agung 1995, p. 786.
- ↑ Ricklefs 2008, pp. 373–374.
- ↑ “Soal NKRI jadi Federal, Mahfud MD: Kalau Rakyat Sepakat, Mengapa Tidak? Ini Kelemahan/Keunggulannya”.
- ↑ (17 aŭgusto 2020) “Gagalnya NKRI, Hidupkan Gagasan Federalisme, Selamatkan Indonesia”.