Imre Baranyai

Imre Baranyai
Persona informo
Naskiĝo	14-an de marto 1902; en Alap
Morto	novembro 1961
Mortokialo	Tuberkulozo
Lingvoj	Esperanto
Ŝtataneco	Hungario
Okupo
Okupo	esperantisto
	v • d • r

BARANYAI Imre (naskiĝis la 14-an de marto 1902 en Alap, mortis 1961) estis hungara esperantisto, pentraĵagento.

Lia pseŭdonimo (EMBA) deriviĝas de la po du unuaj literoj de la esperanta formo de lia nomo, EMeriko BAranjai.

Vivo

Emba naskiĝis en 1902 en urbeto hungara Alap.

Esperanton li eklernis en 1925, kaj en 1928 li unue aliĝis al la Esperanto-movado en Budapeŝto. Tiutempe estis danĝera varbado por Esperanto, kaj nur kelkaj grupetoj estis permesitaj, ekzisti en la lando. Pro la nemulto de Esperantistoj en sia hejmlando, la aŭtoro sin turnis eksteren per leteroj. Post li aliĝis al SAT en 1930.

Amikojn li trovis esperantajn en multaj eksteraj landoj pro sia verk- kaj laboremo. Multajn organojn SAT-ajn li prilaboris tiutempe, kaj li eĉ havis lokon en Norda Prismo danke al Ferenc Szilágyi. En 1931 li fariĝis sekretario de la literatura sekcio de SAT.

Malgraŭ tiu feliĉeco Esperantia, veravive li estis mizerulo pro manko de bona monpaga laboro kaj malsano. Li, laboranta kiel de-pord-al-pord-iranta vendisto de artaĵoj, malŝatis sian laboron tiom ke li ĝin eĉ priskribis en romano skribita por la Sennacieca Revuo en 1934, 'Pordoj kaj Homoj'.

Lia dumviva malsaneco estis tiom severa ke li eĉ ne unu fojon sukcesis ĉeesti kongreson de SAT; la farto tiom malbonis ke li ne povis forlasi sian hejmlandon. Multfoje li devis iri al sanatorio por iom rebonsaniĝi.

En 1933 lia edzino naskis filon, sed tiu ne longe vivis, mortinta pro malsato kaj manko de bonaj manĝaĵoj. Funebrante sian fileton, Emba skribis 'Eternan lulkanton'(1933).

Post la milito en 1945, lia farto iom pliboniĝis kaj lia vivcirkonstancoj same plistabiliĝis- dum iomete pli ol jaro li multobligis siajn penojn pri Esperanto, kaj verkis versojn ĝojajn. Tio bedaŭrinde ne longe daŭris kaj poste li remalsaniĝis kaj la vivo denove malplifaciliĝis. Ne ĝis 1961 estis aperigita verson lian plu: 'La Popolo', en Sennaciulo.

Dum sia lasta jaro, li plej multe strebis enordigi libron, finfine havanta esperon vidi eldonita ĝin. En Novembro de 1961 li fine mortis, neniam povinte teni en sia propra mano sian presitan libron.

Verkoj

Maria kaj la grupo (originala romano - Budapest: Literatura Mondo, 1936. - 172 p.)
Maria kaj la grupo (romano, Wien: Pro Esperanto, 1990. - 180 p.)
Népszerű Eszperantó nyelvtan (12 könnyű leckében, magántanulók és tanfolyamok részére, Budapest: Szalay, [1947]. - 64 p.)
La bona oĉjo Bion; Popol' ni estas; Idolfalo (En: Nova Esperanta krestomatio / Hrsg.: Auld, William ; p. 409 - 412, 416 - 417, 422 - 423)
La profeto (paĝoj el la hungara laborist-tendenca belliteraturo, - Paris: SAT, 1934. - 31 p.)
Ekzilo kaj azilo (Poemkolekto. Libro originale verkita en Esperanto, - La Laguna: Régulo, 1962. 164 p.)

Recenzoj

Pri Maria kaj la grupo

„ Oni petis, ke mi recenzu ĉi tiun libron, pro tio, ke mi estas prezidanto de granda Esperanta Klubo; sed ĉu por min riproĉi, aŭ ĉu por min averti, mi ne scias. Ĝi temas pri grupo, en kiu la deko da veraj Esperantistoj (kun escepto de la heroino), estas maljunaj stultuloj. La ceteraj membroj estas de la “bonanvesperon—ĝisrevido” —tipo, kies ambicioj kaj seksimpulsoj alterne levas la grupon al ŝajna gloro kaj profundigas ĝin al mizero kaj bankroto. La rolantoj estas nur prelegantaj pupoj, por montri, ke dum la personaro de la neŭtrala grupo (uzanta ĉiam la nacian lingvon) pretas fari ĉiajn abomenaĵojn—inkluzive de ŝtelo, falsigo, adulto, aborto, forlaso de graveda fraŭlino, kaj aliaj agrablaĵoj — la laborista grupo konsistas el “celkonsciaj” fluparolantaj Esperantistoj.

La lingvo-stilo de la libro estas malpeza kaj facile legebla. Eraroj ne estas multaj, sed ili troviĝas en grupoj, kvazaŭ la korektinto laciĝis. Tia naiva amatora verko ne nur malutilas al Esperanto, sed ankaŭ klare montras, kiel malalta estas la nivelo de originala verkado en la lingvo, aparte kiam oni vidas, ke Baghy donas al ĝi plenbuŝan rekomendon.

La heroino diras, montrante novan libron al la heroo : “Jen nova kolono, por subteni Esperanton.” Mi nur volas, ke mi povu diri tion pri ĉi tiu libro. ”

— H. W. HOLMES. La Brita Esperantisto - Numero 383, Marto (1937)

Rete legeblaj verkoj

Ekzilo kaj azilo^{[rompita ligilo]}
Hororo Arkivigite je 2005-12-17 per la retarkivo Wayback Machine
Novjara penso Arkivigite je 2006-02-28 per la retarkivo Wayback Machine

Eksteraj ligiloj

Maria kaj la grupo en OLE
"Maria kaj la grupo" (1936)^{[rompita ligilo]} PDF, skanita (ekster kopirajto en Kanado, MD5: 3e1f8862aff7d0d69e7bbd6fc6ab9eee)
Maria kaj la grupo en la katalogo de UEA
Verkoj de kaj pri Imre Baranyai^{[rompita ligilo]} en la Kolekto por Planlingvoj kaj Esperantomuzeo Arkivigite je 2016-08-02 per la retarkivo Wayback Machine
Omaĝe al Emba^{[rompita ligilo]}, artikolo en la blogo de Ralph Dumain.
Recenzo de "Maria kaj la grupo" de Ralph Dumain.

Bibliotekoj