Juppio
Juppio (angle Yuppie, mallongigo por juna urba profesiulo) estas esprimo kiu iĝis ofta dum la 80-aj jaroj de la 20-a jarcento, kaj rilatas al junaj plenkreskuloj en siaj 20-aj kaj 30-aj jaroj, membroj de la meza klaso, loĝantoj de granda urbo, havante edukadon kaj blankkoluman profesion aŭ liberalan profesion.
Historio[redakti | redakti fonton]
Kvankam la esprimo "juppio" aperis unuafoje komence de la 80-aj jaroj de la 20-a jarcento, diskuto pri junaj kaj urbaj profesiuloj estis farita jam en 1968, en sociscienca artikolo publikigita de Felix Kessler.
La verkisto Joseph Epstein estas erare konsiderata tiu, kiu kreis la terminon en 1982, sed la termino aperis jam en majo 1980 en loka revuo en Ĉikago, en ĵurnalisma artikolo de Dan Rotenberg. La esprimo komencis akiri popularecon en Usono en 1983, post kiam la kolumnisto Bob Green uzis ĝin en kolono kiun li publikigis pri la socia aktivulo Jerry Rubin, kaj donis al la rubriko la titolon "De juppio al juppio". La libro "The Yuppie Guide" publikigita en januaro 1983, kaj la kandidateco de senatano Gary Hart, kiu estis moknomita la "Juppia kandidato", por la pozicio de Prezidanto de Usono en 1984 ankaŭ kontribuis al la rapida disvastigo de la esprimo. Revuo Newsweek nomis 1984 "la jaro de la juppio", notante ke la vico da salajroj kaj okupoj de juppioj estas demografie neklara.
En artikolo publikigita en la Wall Street Journal en 1985, ekzistis referenco al fenomeno nomita "juppia-kontraŭreago", en kiu homoj kiuj konvenas la demografian profilon de juppio montras rezervadojn kaj malemon esti etikeditaj kiel tia. Poste, kaj precipe post Nigra Lundo en 1987, la termino ricevis negativan sociekonomikan signifon, kiu estas ankoraŭ konata hodiaŭ. La 8-an de April, 1991, Time revuo sciigis la morton de la juppio, en nekrologo kiun li publikigis.
Referencoj en popola kulturo[redakti | redakti fonton]
- La romano de Tom Wolfe de 1987, The Bonfire of the Vanities, kiu en 1990 ankaŭ estis transformita en filmon kun Tom Hanks, Bruce Willis kaj Melanie Griffith, estis nomita " satiro de troa jupieco".
- La 1984 romano de Jay McInerney, Bright Lights, Big City, traktas la vivon de juna juppio en Manhatano. McInerney mem estis moknomita "la arketipa juppio".
- La romano de 1996 de Chuck Palahniuk, Fight Club, kiu en 1999 ankaŭ iĝis sukcesa samnoma filmo ĉefrola Brad Pitt kaj Edward Norton, traktas malebrian juppion, kiu iĝas sensenta kiel rezulto de la sterila materialismo de moderna. vivo.
- La romano de 1991 de Bret Easton Ellis, American Psycho, kiu en 2000 ankaŭ iĝis sukcesa filmo ĉefrolita de Christian Bale, temas pri Patrick Bateman, seria murdisto de juppioj.
- La televidserio Thirty Something, kiu elsendiĝis sur ABC inter la jaroj 1987 ĝis 1991, reflektis la vivstilon de la juppioj.
- La filmo Wall Street, (1987) ĉefroliganta Michael Douglas kaj Charlie Sheen, kiu traktis la vivojn de borskomercistoj, estis priskribita kiel reflektado de la kulturo de avideco de la juppioj en la 1980-aj jaroj.
Rilataj terminoj[redakti | redakti fonton]
- Buppio estas kromnomo por afro-usonana juppio (nigra urba profesiulo).
- Guppio estas kromnomo por geja urba profesiulo.
- Juppigado ofte anstataŭas Burĝigo. Ĝi signifas turni certan personon, produkton aŭ lokon en tiujn, kiuj estas al la gusto de la juppioj.
- Sindromo de Kronika Laceco ofte estis kromnomita "juppia malsano", kvankam la sociekonomika karakterizado de tiuj suferantaj de la sindromo estis trovita esti senbaza.
- "Juppia manĝkupono" estas usona slango por 20 USD-bileto, ĉar ATM-oj en Usono kutime nur permesas eltirojn de 20 USD-biletoj.
Vidu ankaŭ[redakti | redakti fonton]
- Bumeroj
- DESI (Duobla Enspezo Neniuj Infanoj)
- Hipstero
- Rolulo Patrick Bateman, mortiga juppio de la romano American Psycho
- Socia grimpisto