Oswald Spengler

El Vikipedio, la libera enciklopedio
Oswald Spengler
Oswald Spengler
Oswald Spengler
Persona informo
Naskiĝo 29-an de majo 1880 (1880-05-29)
en Blankenburg, Duklando Brunsvigo,  Germana Imperiestra Regno
Morto 8-an de majo 1936 (1936-05-08) (55-jaraĝa)
en Munkeno,  Nazia Germanio
Mortokialo kora malsufiĉo
Tombo Nordfriedhof
Lingvoj germana
Ŝtataneco Germanio
Alma mater Universitato Marteno Lutero de Wittenberg-HalleHumboldt-Universitato en BerlinoMunkena universitato
Subskribo Oswald Spengler
Familio
Edz(in)o
Okupo
Okupo historiistofilozofosociologo • matematikisto • verkisto
Verkoj La Subiro de la Okcidento
vdr

Oswald Arnold Gottfried SPENGLER (29-a de majo 18808-a de majo 1936) estis germana historiisto kaj filozofo, kiu ankaŭ interesiĝis pri matematiko, scienco kaj arto. Oni konas lin bone pro lia verko La Subiro de la Okcidento (Der Untergang des Abendlandes), en kiu li proponis teorion pri la cikla naturo de kreskado kaj malkreskado de civilizacio. Post la eldonado de La Subiro, Spengler okupiĝis ekde 1920 pri la verko Preußentum und Sozialismus (Pruseco kaj Socialismo). Li verkis abunde dum kaj post la Unua Mondmilito kaj subtenis germanan hegemonion super Eŭropo. La Nazia partio konsideris lin sia idea antaŭulo, sed poste lian ideon subpremis pro lia pesimisma vidpunkto pri eŭropa kaj germania estonteco, lia nesubtenado de la Nazia partio, kaj lia kritika verko Jahre der Entscheidung (Jaroj de la Decidado).

Verkoj[redakti | redakti fonton]

  • Der metaphysische Grundgedanke der Heraklitischen Philosophie, 1904
  • Der Untergang des Abenlandes: Umrisse einer Morphologie der Weltgeschichte, 1918-22 (2 vols.: Gestalt und Wirklichkeit; Welthistorische Perspektives) - La Subiro de la Okcidento
  • Preussentum und Sozialismus, 1920 - Prusismo kaj Socialismo
  • Pessimismus?, 1922
  • Die Revolution ist nicht zu Ende, c. 1924
  • Neubau des deutschen Reiches, 1924
  • Politische Pflichten der deutschen Jugend; rede gehalten am 26. februar 1924 vor dem Hochschulring deutscher art in Würzburg, 1925
  • Der Mensch und die Technik, 1931 - Viro kaj Teĥnologio: Kontribuo al la filozofio de vivo (tr. by C.T. Atkinson)
  • Politische schriften, 1932
  • Die Revolution ist nicht zu Ende, 1932
  • Jahre der Entscheidung, 1933 - Jaroj de la Decidado
  • Reden und Aufsätze, 1937 (red. de Hildegard Kornhardt) - Selektitaj Eseoj
  • Gedanken, c. 1941 (ed. by Hildegard Konrnhardt) - Aforismoj
  • Briefe, 1913-1936, 1963 - Leteroj, 1913-1936
  • Urfragen; Fragmente aus dem Nachlass, 1965 (red. de Anton Mirko Koktanek kaj Manfred Schröter)
  • Frühzeit der Weltgeschichte: Fragmenten asu dem Nachlass, 1966 (red. de A.M. Kortanek kaj Manfred Schröter)
  • Der Briefwechsel zwischen Oswald Spengler und Wolfgang E. Groeger: über russische Literatur, Zeitgeschichte und soziale Fragen, 1987 (red. de Xenia Werner)

Tradukoj en la polan lingvon[redakti | redakti fonton]

  • Zmierzch Zachodu. Zarys morfologii historii uniwersalnej (mallongigo de Helmut Werner), traduko kaj antaŭdiro Józef Marzęcki, Warszawa 2001, Wydawnictwo KR, p. 466, ISBN 83-86989-95-5 (Der Untergang des Abendlandes. Umrisse einer Morphologie der Weltgeschichte, volumo 1, Vieno 1918, volumo 2, Munkeno 1922)
  • Historia, kultura, polityka (wybór pism)), elekto kun enkonduko de Andrzej Kołakowski, tradukis Andrzej Kołakowski kaj Jerzy Łoziński, Warszawa 1990, PIW, serio Biblioteka Myśli Współczesnej (Biblioteko de Nuntempa Penso)– subserio (Mensch und die Technik. Breitrag zu einer Philosophie des Lebens 1931)

Vidu ankaŭ[redakti | redakti fonton]