Progresisma Erao
La Progresisma Epoko (angle Progressive Era) estis periodo de ampleksa socia aktivado kaj politika reformo en la tuta Usono, kiu ampleksis la 1890-aj jaroj ĝis la Unua Mondmilito (do inter la jaroj 1896-1916) [1].
Priskribo[redakti | redakti fonton]
Progresemulaj reformantoj estis kutime etburĝaj virinoj en socio aŭ kristanaj ministroj. La ĉefaj celoj de la progresisma movado estis trakti la problemojn kaŭzitajn de industriiĝo, urbanizado, enmigrado kaj registara korupto. La socialreformantoj estis plejparte etburĝaj civitanoj kiuj celis amasvoĉdonintojn (angle political machine) kaj ĝiajn estrojn. Forigante tiujn koruptajn reprezentantojn de iliaj pozicioj, alia rimedo de rekta demokratio estos establita. Ili ankaŭ serĉis reguligon de monopoloj tra metodoj kiel ekzemple malhelpado de trustoj kaj entreprenoj tra antitrustaj leĝoj, kiuj estis viditaj kiel maniero antaŭenigi egalan konkuradon en favoro de legitimaj konkurantoj. Ili ankaŭ rekomendis novajn registarajn rolojn kaj regularojn, kaj novajn agentejojn por plenumi tiujn rolojn, kiel ekzemple la Usona manĝaĵa kaj droga administracio (FDA).
Multaj progresemuloj subtenis la malpermeson de alkoholaĵoj, ŝajne por detrui la politikan potencon de la lokaj drinkejestroj, sed aliaj pro religia instigo [2]. Virina balotrajto estis antaŭenigita por alporti "pli puran" inan voĉdonon en la arenon [3]. Tria temo konstruis efikan movadon en ĉiu sektoro, kiu laŭsupoze identigis malnovajn manierojn, kiuj devas esti modernigitaj kaj elmontri sciencajn, medicinajn kaj inĝenierajn solvojn; Centra parto de la efikecmovado estis scienca administrado, aŭ " Taylorismo ". En la libro de Michael McGarr, "Fierce Discontent", Jane Addams deklaras ke ŝi kredas je la neceso de la "unuiĝo" de rompado de la sociaj limoj de industria Usono [4].
Multaj aktivuloj interligis laborojn por reformi lokan administracion, publikan edukon, medicinon, financon, asekuron, industrion, fervojojn, preĝejojn, kaj multajn aliajn areojn. La progresemuloj ŝanĝiĝis, profesiigis kaj igis la sociajn sciencojn "sciencecaj", precipe historio [5], ekonomiko [6], kaj politika scienco [7]. En akademiaj kampoj, la loko de la amatora verkisto iĝis vaka por la esplorprofesoro, kiu publikigis en la ĵurnaloj kaj la nova profesia gazetaro. La nacipolitikaj gvidantoj inkluzivis la respublikanojn Theodore Roosevelt, Robert La Follette kaj Charles Evans Hughes, kaj la demokratojn William Jennings Bryan, Woodrow Wilson kaj Al Smith. La gvidantoj de la movado ankaŭ funkciigis ekstere de prezidenta politiko: Jane Addams, Grace Abbott, Edith Abbott, kaj Sophonisba Breckinridge estis inter la plej influaj neregistaraj reformantoj de la Progresisma Epoko.
Komence la movado funkciis ĉefe sur la loka nivelo, sed poste vastiĝis al la politika kaj nacia nivelo. La progresemuloj ricevis subtenon de la meza klaso, kaj la subtenantoj inkluzivis advokatojn, instruistojn, kuracistojn, ministrojn kaj multajn komercistojn [8]. Kelkaj progresemuloj forte apogis sciencajn metodojn kiel aplikite al ekonomiko, registaro, industrio, financo, medicino, eduko, teologio, eduko kaj eĉ la familio. Ili atente sekvis la progreson kiu okazis en tiu tempo en Okcidenteŭropo [9] kaj adoptis multajn politikojn, kiel ekzemple signifa ŝanĝo de la banksistemo kreante la Federacian Rezervan sistemon en 1913 [10] kaj la alveno de kooperativa bankado en Usono kun la fondo de ĝia unua kredita unio en 1908 [11]. La reformistoj sentis ke malmodernaj manieroj kondukis al malŝparo kaj neefikeco, kaj fervore serĉis la "plej bonan sistemon" [12] [13].
Fontoj[redakti | redakti fonton]
- Fink, Leon, ed. Major Problems in the Gilded Age and Progressive Era (1993) primary sources and scholarly essays.
- Groman, George L. ed. Political Literature of the Progressive Era (Michigan State UP, 1967)
- Eisenach, Eldon J. ed. The Social and Political Thought of American Progressivism (Hackett, 2006)
- Pease, Otis, ed. The Progressive Years: The Spirit and Achievement of American Reform (1962)
- Pestritto, Ronald J., and William J. Atto, eds. American Progressivism: A Reader (2008)
- Resek, Carl, ed. The Progressives (1967)
- Wilson, Woodrow. A Crossroads Of Freedom The 1912 Speeches Of Woodrow Wilson (1956) online
Referencoj[redakti | redakti fonton]
- ↑ John D. Buenker, John C. Boosham, and Robert M. Crunden, Progressivism (1986) pp 3–21
- ↑ James H. Timberlake, Prohibition and the progressive movement, 1900–1920 (1970) pp 1–7.
- ↑ On purification, see David W. Southern, The Malignant Heritage: Yankee Progressives and the Negro Question, 1900–1915 (1968); Southern, The Progressive Era And Race: Reaction And Reform 1900–1917 (2005); Norman H. Clark, Deliver Us from Evil: An Interpretation of American Prohibition (1976) p 170; and Aileen Kraditor, The Ideas of the Woman Suffrage Movement: 1890–1920 (1967). 134–36.
- ↑ McGerr, Michael. A Fierce Discontent: The Rise and Fall of the Progressive Movement in America, 1870-1920. Oxford University Press. p. 77.
- ↑ Richard Hofstadter, The Progressive Historians: Turner, Beard, Parrington (1968).
- ↑ Joseph Dorfman, The economic mind in American civilization, 1918–1933 vol 3, 1969.
- ↑ Barry Karl, Charles E. Merriam and the Study of Politics (1975).
- ↑ George Mowry, The California Progressives (1963) p 91.
- ↑ Daniel T. Rodgers, Atlantic Crossings: Social Politics in a Progressive Age (1998)
- ↑ Michael Kazin; et al. (2011). The Concise Princeton Encyclopedia of American Political Turn up History. Princeton University Press. p. 181. (ISBN 9781400839469).
- ↑ "Credit Union History"
- ↑ Lewis L. Gould, America in the Progressive Era, 1890–1914 (2000)
- ↑ David B. Tyack, The One Best System: A History of American Urban Education (Harvard UP, 1974), p. 39