Securitate
| Securitate | ||
|---|---|---|
| Departamentul Securităţii Statului | ||
| sekreta polico organizaĵo 
| ||
| Komenco | 1948 vd | |
| Fino | 1990 vd | |
| Antaŭe | Siguranța vd | |
| Lando(j) | Socialisma Respubliko Rumanio vd | |
| Sidejo | Bukareŝto | |
| Adreso | Piaţa Revoluţiei, Bukareszt | |
| Ĉefestro(j) | Iulian Vlad vd
| |
La Securitate (prononcita [sekuriˈtate]) (rumana por sekureco ; oficiala nomo rumane Departamentul Securității Statului, signifante Ŝtata Sekureca Departemento ) estis la sekreta polico de komunista Rumanio. Antaŭ la Dua Mondmilito, la sekreta polico estis nomita Siguranța stalatt ("Ŝtata Sekureco"). El loĝantaro de 23 milionoj, en 1989 la Securitate havis ĉirkaŭ 14 000 plentempajn agentojn, kaj inter 400 000 kaj 700 000 inkognitajn agentojn, 137 000 el kiuj estis aktivaj [1]. La agentoj plejofte estis rekrutitaj tra ĉantaĝo kaj devigo.
La departemento estis establita en 1948 en proksima kunlaboro kun la KGB, dum la antaŭulo estis komunista enfiltriĝo de la Ministerio de Interno ekde 1944. Por certigi lojalecon, ekzistis postulo por membreco en la Komunista Partio de Rumanio. La departemento ege kreskis dum la 1950-aj jaroj, inkluzive dum la tielnomita "klasbatalo", kie supozataj malamikoj de komunismo estis arestitaj kaj en kelkaj kazoj mortigitaj grandskale [2]. Kiam la registaro deklaris ĝeneralan amnestion en 1964, pli ol 9 600 politikaj kaptitoj estis liberigitaj ene de kvar monatoj, kaj pli ol 12 700 inter 1962 kaj 1964. La liberigitaj kaptitoj estis kutime devigitaj subskribi ke ili estus pli trankvilaj por la Securitate post la liberigo.
Lige kun la amnestio, la aŭtoritatoj anstataŭe apelaciis al la konscienco de homoj, kio estis ŝlosila vorto por la agado de denuncantoj kaj la konstruado de reto de denuncantoj, aŭ informantoj. En la 1980-aj jaroj, la Securitate havis masivan kampanjon malkaŝi disidentojn, bazitan plejparte sur onidiroj kaj la fabrikado de indico.
La Securitate estis reorganizita post kiam Nicolae Ceaușescu estis faligita ĉe Kristnasko 1989, kaj la posteulo nun estas nomita la Serviciul Român de Informationi (SRI) [3].
Dum la 24 jaroj de ĝia ekzisto, la Securitate torturis kaj mortigis milojn da politikaj kontraŭuloj [2].
Literaturo
[redakti | redakti fonton]- Dennis Deletant: Ceausescu and the Securitate, London, 1995. ISBN 1-56324-633-3
- Wilfried Heller: Von „Horea“ zu „Hans“ – Irrungen und Wirrungen der Securitate Rumäniens im Spiegel zweier Akten. (152 Seiten), Hermannstadt/Bonn 2014. ISBN 978-3-944529-37-0
- Cristian Troncota: Istoria serviciilor secrete romanesti, Editura Ion Cristoiu, Bukarest 1999, ISBN 973-99233-0-5.
- Ion Pacepa: Chronicles of a Communist Spy Chief, Regnery Publishing, 1987. ISBN 089-52-657-02
- Antonia Rados: Die Verschwörung der Securitate. Rumäniens verratene Revolution, Hoffmann und Campe, Hamburg, 1990, ISBN 3-455-08378-1.
- Lavinia Stan, ed., Transitional Justice in Eastern Europe and the Former Soviet Union: Reckoning with the Communist Past, London: Routledge, 2009.
- Lavinia Stan and Rodica Milena Zaharia, "Romania's Intelligence Services. Bridge between the East and the West?", Problems of Post-Communism, vol. 54, no. 1 (January 2007), pp. 3–18.
- Lavinia Stan and Lucian Turcescu, "The Devil's Confessors: Priests, Communists, Spies and Informers", East European Politics and Societies, vol. 19, no. 4 (November 2005), pp. 655–685.
- Lavinia Stan, "Spies, Files and Lies: Explaining the Failure of Access to Securitate Files", Communist and Post-Communist Studies, vol. 37, no. 3 (September 2004), pp. 341–359.
- Lavinia Stan, "Moral Cleansing Romanian Style", Problems of Post-Communism, vol. 49, no. 4 (2002), pp. 52–62.
- Lavinia Stan, "Access to Securitate Files: The Trials and Tribulations of a Romanian Law", East European Politics and Society, vol. 16, no. 1 (December 2002), pp. 55–90.
- Arhivele Securității, vol. 1, București, Editura Pro-Historia, 2002, 296 sider
- Arhivele Securității, vol. 2, București, Editura Nemira, 2004, 618 sider
- Un sfert de veac de urmărire: documente din dosarele secrete ale generalului Nicolae Rădescu, Monica Grigore, Oana Ionel, Dragoș Marcu (editori), București, Editura Enciclopedică, 2004, 463 sider
- Trupele de Securitate (1949-1989), Florica Dobre, Florian Banu, Camelia Duică, Silviu B. Moldovan, Liviu Țăranu (editori), București, Editura Nemira, 2004, 712 sider
- Duplicitarii. O istorie a serviciilor de informații și securitate ale regimului comunist din România. 1965-1989, Cristian Troncotă, București, Editura Elion, 2003
- Ochii și urechile poporului. Convorbiri cu generalul Nicolae Pleșiță. Dialoguri consemnate de Viorel Patrichi în perioada aprilie 1999-ianuarie 2001, București, Editura Lumea, 2001
- Prezentarea metodelor de lucru ale Securității la Festivalul Mondial al Tineretului de la București, 2-14 august 1953, Liviu-Marius Bejenaru [1]
- File din istoria trupelor de securitate, București, Serviciul editorial și cinematografic al Ministerului de Interne, Pentru uz intern, General-maior dr. Luigi Martiș, general-maior Constantin Mleșniță, colonel Ion Șerbănescu și colonel Ilie Coman, Comandamentul Trupelor de Securitate – Ministerul de Interne, 1980.
- „Securitatea în perioada 1948-1958. Organizare, metode obiective”, Sorin Ivănescu, Junimea, 2009 - [2]
- Moștenitorii Securității, Marius Oprea, Editura Humanitas, București, 2004
- Securiștii partidului, Marius Oprea
- O istorie a Securității în documente, Marius Oprea
- Bastionul cruzimii: o istorie a Scurității (1948 - 1964), Marius Oprea, 2008
- Cârtițele Securității. Agenți de influență din exilul românesc, Dinu Zamfirescu, Editura Polirom, Iași, 2013 [despre Virgil Veniamin; Eftimie Gherman; Pamfil Șeicaru];
Referencoj
[redakti | redakti fonton]- ↑ Turnock 1997, p. 15
- ↑ 2,0 2,1 Cristian Troncota, "Securitatea: Începuturile" (el Retarkivo {{{1}}}), Magazin Istoric, 1998
- ↑ Smith, Craig S., "Eastern Europe Struggles to Purge Security Services", December 12, 2006.