Daŭfenio: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
e r2.7.1) (robota aldono de: zh:多菲内 |
Xqbot (diskuto | kontribuoj) e r2.7.3) (robota aldono de: ka:დოფინე; cosmetic changes |
||
| Linio 1: | Linio 1: | ||
{{Informkesto pereinta ŝtato |
{{Informkesto pereinta ŝtato |
||
| nomo = Dofineo |
| nomo = Dofineo |
||
| origina nomo = Darfená/Dôfenâ'' <small>([[arpitana|arpitane]])</small><br/>''Daufinat'' <small>([[okcitana|okcitane]])</small><br/>''Dauphiné'' <small>([[franca|france]])</small>' |
| origina nomo = Darfená/Dôfenâ'' <small>([[arpitana|arpitane]])</small><br />''Daufinat'' <small>([[okcitana|okcitane]])</small><br />''Dauphiné'' <small>([[franca|france]])</small>' |
||
| jaro de estiĝo = 1040 |
| jaro de estiĝo = 1040 |
||
| jaro de pereo = 1349 |
| jaro de pereo = 1349 |
||
| Linio 39: | Linio 39: | ||
| nacieca konsisto = |
| nacieca konsisto = |
||
| religio = |
| religio = |
||
| ŝtata formo = [[1040]]-[[1349]] memstara [[Feŭdismo|feŭda ŝtato]], sub la grafoj de [[Albon]];<br/>[[1349]]-[[1457]] [[Franca reĝlando|franca]] provinco |
| ŝtata formo = [[1040]]-[[1349]] memstara [[Feŭdismo|feŭda ŝtato]], sub la grafoj de [[Albon]];<br />[[1349]]-[[1457]] [[Franca reĝlando|franca]] provinco |
||
| patrina lando = ekde [[1349]] [[Franca reĝlando|Francio]] |
| patrina lando = ekde [[1349]] [[Franca reĝlando|Francio]] |
||
| monunuo = |
| monunuo = |
||
| Linio 56: | Linio 56: | ||
Konata urbo kaj historia ĉefurbo de Dauphiné estas [[Grenoble]]. |
Konata urbo kaj historia ĉefurbo de Dauphiné estas [[Grenoble]]. |
||
==Historio== |
== Historio == |
||
De la 11-a ĝis la 14-a jarcento Dofineo estis memstara [[Feŭdismo|feŭda ŝtato]], en kiu unuiĝis [[franca|franc-]] kaj [[okcitana|okcitanparolantaj]] teritorioj, kiuj antaŭe apartenis al la [[burgundoj|reĝejo de burgundoj]], poste al la [[Franka Imperio]] kaj fine al la [[Sankta Romia Imperio]]. La lasta reganto de Dofineo, Humberto la 2-a, restis sen gefiloj kaj en 1349 vendis la landon al la franca reĝo [[Karlo la 5-a (Francio)|Karlo la 5-a]]. |
De la 11-a ĝis la 14-a jarcento Dofineo estis memstara [[Feŭdismo|feŭda ŝtato]], en kiu unuiĝis [[franca|franc-]] kaj [[okcitana|okcitanparolantaj]] teritorioj, kiuj antaŭe apartenis al la [[burgundoj|reĝejo de burgundoj]], poste al la [[Franka Imperio]] kaj fine al la [[Sankta Romia Imperio]]. La lasta reganto de Dofineo, Humberto la 2-a, restis sen gefiloj kaj en 1349 vendis la landon al la franca reĝo [[Karlo la 5-a (Francio)|Karlo la 5-a]]. |
||
| Linio 65: | Linio 65: | ||
Dum la Dua Mondmilito germanaj trupoj okupis grandan parton de Francio, tamen en [[Savojo]] kaj Dofineo [[Résistance]] sukcesis teni sian pozicion, aparte en la malfacile enirebla [[Vercors (montomasivo)|Vercors-montaro]]. |
Dum la Dua Mondmilito germanaj trupoj okupis grandan parton de Francio, tamen en [[Savojo]] kaj Dofineo [[Résistance]] sukcesis teni sian pozicion, aparte en la malfacile enirebla [[Vercors (montomasivo)|Vercors-montaro]]. |
||
==Famaj personoj== |
== Famaj personoj == |
||
Henry Beyle, konata per la pseŭdonimo [[Stendhal]] |
Henry Beyle, konata per la pseŭdonimo [[Stendhal]] |
||
| Linio 91: | Linio 91: | ||
[[it:Delfinato]] |
[[it:Delfinato]] |
||
[[ja:ドーフィネ]] |
[[ja:ドーフィネ]] |
||
[[ka:დოფინე]] |
|||
[[la:Delphinatus Viennensis]] |
[[la:Delphinatus Viennensis]] |
||
[[lb:Dauphiné]] |
[[lb:Dauphiné]] |
||
Kiel registrite je 18:46, 22 jun. 2012
| Dofineo | |||||||||||||
Plena origina nomo: | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||
|
|
| ||||||||||||
| malnova provinco de Francio | |||||||||||||
Geografio
| |||||||||||||
| Ĉefurbo: | |||||||||||||
| Loĝantaro | |||||||||||||
| Ŝtat-strukturo | |||||||||||||
Patrina lando:
|
|||||||||||||
Pereo:
|
|||||||||||||
| |||||||||||||
.svg){kind=small}
Dofineo, aŭ Daŭfinato (arpitane: Darfená/Dôfenâ, okcitane: Daufinat france: Dauphiné) estas historia provinco Francio koresponda al la hodiaŭaj francaj departementoj departemento de Isère, Drôme kaj Hautes-Alpes.
La norda parto de Dofineo situas en Arpitanio kaj suda en Okcitanio, oriente de la rivero Rodano, sude de Savojo kaj norde de Provenco, kiu etendiĝas ĝis la limo al Italio.
Konataj pejzaĝoj estas la Dofineaj Alpoj, Pelvoux, kiun limigas la valoj de riveroj Romanche, Durance kaj Drac, kaj ties antaŭalpoj kun la regionaj naturparkoj Vercors kaj Grande Chartreuse. Ilin vizitas multaj turistoj. La Pelvoux-montomasivo famas pro ĝiaj montegoj kaj la nacia naturparko Parc National des Écrins. Sude de Grenoble troviĝas du nekonataj kvankam belaj valoj : Matheysine (ĉefurbeto La Mure) kaj Trièves (ĉefurbeto Mens). La malpli montara parto Malsupra Dofineo (Bas-Dauphiné), proksime al rivero Rodano, estas vaste uzata por agrikulturo.
Konata urbo kaj historia ĉefurbo de Dauphiné estas Grenoble.
Historio
De la 11-a ĝis la 14-a jarcento Dofineo estis memstara feŭda ŝtato, en kiu unuiĝis franc- kaj okcitanparolantaj teritorioj, kiuj antaŭe apartenis al la reĝejo de burgundoj, poste al la Franka Imperio kaj fine al la Sankta Romia Imperio. La lasta reganto de Dofineo, Humberto la 2-a, restis sen gefiloj kaj en 1349 vendis la landon al la franca reĝo Karlo la 5-a.
La blazona simbolo estis kaj restis delfeno. En la vorto delfeno originas la nomo Dofineo. Kiam Dofineo fariĝis kerna parto de la franca regno kaj laŭstatuta apanaĝo por la franca tronheredonto, ankaŭ tiu, la estonta reĝo, ricevis la titolon "Dauphin", do delfeno.
Dofineo ludis gravan rolon por la Franca revolucio: jam en 1763 Dofineo ribelis kontraŭ la reĝaj impostoj, kaj en 1788 la Grenoblanoj defendis sian parlamenton kontraŭ reĝaj trupoj senditaj por dissolvi ĝin.
Dum la Dua Mondmilito germanaj trupoj okupis grandan parton de Francio, tamen en Savojo kaj Dofineo Résistance sukcesis teni sian pozicion, aparte en la malfacile enirebla Vercors-montaro.
Famaj personoj
Henry Beyle, konata per la pseŭdonimo Stendhal
Pierre du Terrail, la Chevalier de Bayard, konata kiel "kavaliro sen timo kaj manko", kuraĝa batalanto en la militoj kontraŭ Italio en la 15-a jarcento.