Graso: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively

[kontrolita revizio]

[nekontrolita versio]

← Iru al antaŭa ŝanĝo Iru al sekvanta ŝanĝo →

Enhavo forigita Enhavo aldonita

VidaVikiteksto

Enteksta

Kiel registrite je 10:35, 1 sep. 2019

Graso estas facile ŝmirebla kaj fandebla substanco, kiu troviĝas en la homaj kaj bestaj histoj, sed oni konas alidevenajn grasojn kiel margarino (vegetala), vazelino (minerala graso).

Priskribo

La grasoj estas esteroj de glicerino kaj saturitaj kaj nesaturitaj unubazaj karbonacidoj.

Fizikaj ecoj: ili ne solviĝas en akvo, pli maldensaj ol akvo; solviĝas bone nur en benzolo, benzino, kloroformo, etero. En pura stato ili estas senkoloraj kaj senodoraj.

Kemiaj ecoj: malkonstruiĝas je efiko de lumo, aero kaj kelkaj mikroorganismoj, dumtempe estiĝas karakterize, malagrable odoraj kaj gustaj kombinaĵoj (proceso nomiĝas ranciĝo).

Ili estas facile hidrolizeblaj, malkombiniĝas al grasacidoj kaj glicerino. Tio okazas nature en la korpo de bestoj, je efiko de lipaz-enzimo produktita de pankreato. La malkombiniĝon helpas eĉ la galacidoj, ĉar ili emulsias la hidrofobajn grasojn.

La grasoj estas gravaj nutromaterialoj, ili povas konstruiĝi en la korpo el karbonhidratoj kaj proteinoj. La grasoj estas gravaj energiodeponejoj de la korpo.

La industrio grandkvante uzas porkograson, bovan sebon por produkti glicerinon, sapon, kaj ŝmiraĵojn.

Saturitaj grasoj

Saturita graso estas graso en kiu ĉiuj grasacidoj havas simplajn ligojn. Duoblaj ligoj povas reagi kun hidrogeno por formi simplajn ligojn. Ili estas nomataj saturitaj, ĉar la duobla ligo rompiĝas kaj ĉiu duono de la ligo estas ligata al (saturata per) hidrogena atomo. Plej animalaj grasoj estas saturitaj. La graso de plantoj kaj fiŝoj estas ĝenerale nesaturataj.^[1]

Vidu ankaŭ

Proverbo

Ekzistas proverbo pri graso en la Proverbaro Esperanta de L. L. Zamenhof^[2]:

„ Konsumi sian antaŭan grason. ”

Eksteraj ligiloj

Referencoj

↑ Reece, Jane; Campbell, Neil. (2002). Biology. San Francisco: Benjamin Cummings, 69-70. ISBN 0-8053-6624-5.
↑ Lernu

[1] Reece, Jane; Campbell, Neil. (2002). Biology. San Francisco: Benjamin Cummings, 69-70. ISBN 0-8053-6624-5.

[2] Lernu

[1]

[2]

Kiel registrite je 14:18, 1 mar. 2017 redakti KuBOT (diskuto \| kontribuoj) Robotoj 112 941 redaktoj e Anstataŭigo de ne plu uzota Ŝablono:EL; vidu VP:DT en Marto 2017; kosmetikaj ŝanĝoj ← Iru al antaŭa ŝanĝo		Kiel registrite je 10:35, 1 sep. 2019 redakti malfari Jü (diskuto \| kontribuoj) 65 redaktoj png ––––> svg Etikedo: vida redaktilo: Komutita Iru al sekvanta ŝanĝo →
Linio 1:		Linio 1:
	[[Dosiero:Triglyceride Structural ~~Formulae~~ ~~V.1~~.~~png~~\|eta\|320px\|Ekzemplo de graso: [[triglicerido]] kun tri malsamaj [[grasa acido\|grasaj acidoj]] (unu saturita, du nesaturitaj).]]		[[Dosiero:Unsaturated Triglyceride Structural Formula V1.svg\|eta\|320px\|Ekzemplo de graso: [[triglicerido]] kun tri malsamaj [[grasa acido\|grasaj acidoj]] (unu saturita, du nesaturitaj).]]

	'''Graso''' estas facile ŝmirebla kaj [[fando\|fandebla]] [[substanco]], kiu troviĝas en la homaj kaj bestaj [[histo]]j, sed oni konas alidevenajn grasojn kiel [[margarino]] (vegetala), [[vazelino]] (minerala graso).		'''Graso''' estas facile ŝmirebla kaj [[fando\|fandebla]] [[substanco]], kiu troviĝas en la homaj kaj bestaj [[histo]]j, sed oni konas alidevenajn grasojn kiel [[margarino]] (vegetala), [[vazelino]] (minerala graso).