Agronomio: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively

[nekontrolita versio]

← Iru al antaŭa ŝanĝo Iru al sekvanta ŝanĝo →

Enhavo forigita Enhavo aldonita

VidaVikiteksto

Enteksta

Kiel registrite je 16:00, 6 feb. 2007

Ĉi tiu artikolo ankoraŭ estas ĝermo.

Helpu al Vikipedio plilongigi ĝin. Se jam ekzistas alilingva samtema artikolo pli disvolvita, traduku kaj aldonu el ĝi (menciante la fonton). Bonvolu aldoni parametron por plibone kategoriigi la paĝon.

Agronomio (greke agronomos) estas aro de ekzaktaj, naturaj, ekonomiaj kaj sociaj sciencoj, kiujn bezonas la apliko kaj la kompreno de la agrokulturo.

Agrokulturo kaj agronomio

Tiuj du vortoj temas pri du diferencaj konceptoj.

Agronomio estas scienco dum agrokulturo estas tekniko. Ĝi inkludas la rezultojn de agronomiaj esploroj.

Agronomio : loka scienco

Esplorado pri agronomio, pli ol iu ajn esplorado, karakteriĝas per lokaj diferencoj. La grundo kaj la klimato influas ege per iliaj ecoj la eblecon de kultivo.

Evoluo de agronomio

Agronomio estas scienco kiu multe evoluiĝis. La pliproduktado de agrokulturo (depost la 1960-aj jaroj ĝis la 1990-aj jaroj en okcidenta Eŭropo) estas la rezulto de plibonigo pri vegetaĵaj kaj animalaj produktadoj pro vario-elektoj kaj plibonigo de teknikoj, kaj pri grasigaĵo kaj vegetaĵ-farmaciaĵoj.

Dume, degradadoj de medio, rilate al produktemisma agrokulturo, industria elvolvaĵo kaj grandega kresko de monda loĝantaro aperigis multajn aferojn kaj kondukis evoluigon kaj aperon de novaj fakoj en la agronomia scienco: malpoluado, zorgo de ruboj, kampanja instalado, ekologia agrikulturo, ....

La koncepto de daŭripovo aperiĝis por alporti solvojn pri degradadoj de naturmediaj rimedoj (poluado kaj manko de akvo, poluado de aero, malpliigo de frukteco kaj erodo de grundo, ...) okazigitaj de unu tipo de intensa agrikulturo. Tiu koncepto havas kiel principon la elvolvaĵo de agrikulturo pliiganta la donecon de kulturoj kaj animalaj produktoj respektante naturan ekvilibron. La agrikulturo ekestas do ekosistemo kultivita kies homo partoprenas kaj kiu devas teni ekvilibre.

Fine, apero kaj evoluigo de novaj teknologioj, bioteknologioj kaj komputiko malfermis novajn fakojn. La agronomiaj sciencoj povis profiti novajn teknikajn rimedojn provizitaj de industrioj.

La kunigo de agronomio kaj komputiko permesis novajn manieroj de laboro, interalie en kresko de agrikulturaj firmaoj (agrikulturaj aparatoj, ktp).

Agrokulturaj krizoj

La agronomiaj sciencoj celas nune nutri homaron, kun pli sekureco, celas ankaŭ bonan administradon de naturmediaj rimedoj kaj respekto de medio. La funkcioj ekonomiaj, mediaj kaj socialaj de agrikulturo estas nun la centro de vasta debato pri estonteco (ĉu en la riĉaj parto de la mondo?) Lastaj krizoj (bovofreneziĝo, genetike modifita organismo, dioksino en kokoj, ktp) ja vidigis la malsimplecon kaj gravecon de tiu debato. Kelkaj uloj estimas nemalhaveblan la ĝisdatigon de kono de evoluado de agrikulturo rilate al evoluado de socialaj petoj. Malgraŭ agronomio estas origine loka scienco, nun grave ĝi devas temi pri produktaj sistemoj en la tuta mondo. Efektive, je la momento de tutmondiĝo de komercaĵoj, la komprenado de tiuj sistemoj (celoj kaj kialoj) ŝaĵnas estis nekvitigita.

Diversaj fakoj de agronomio

Agronomio estas scienco kuniganta plurajn fakojn:

vegetaĵaj produktadoj
animalaj produktadoj
vegetaĵa fruktigo/grasigo, animala nutrado kaj homa nutro
protektado de kulturoj (plantpatologio) kaj saneco de animaloj
pedologio (grundosciendo)
akva administrado
biotekniko, gentekniko kaj mikrobiologio
agrokultura instalado, agrokultura aparato
agrokultura ekonomiko
nutraj industrioj
mediaj sciencoj
valorigo kaj reciklo de defelaĵo
ekologio kaj medio

Lernado pri agronomio

En Francio

En Francio, la agronomio estas instruita en pluraj lernejoj kiuj instruas agronomiaj inĝenieroj:

Nacia altskolo pri agronomio (École nationale supérieure agronomique),
Nacia inĝenierskolo pri agroikulturaj laboroj (École nationale d'ingénieurs des travaux agricoles),
Inĝenierskolo de agrikulturaj konsiliejoj (Ecole d'Ingénieurs des Chambres d'Agriculture),
lernejoj de la federacio de altskoloj de inĝenieroj pri agrikulturo (Féderation des écoles supérieures d'Ingénieurs en Agriculture),
universitataj institutoj de teknologio,
agrikulturaj gimnazioj (BEPA, CAPA ĝis Brevet de Technicien Supérieur Agricole).

Ekde kelkaj jaroj, Licences Professionnelles ekzistas kune kun altlernejoj.

En Kebekio

En Kebekio, la diplomo Bachelor pri agonomio estas donita en la universitato McGill en Montrealo angle, kaj en la universitato Laval en Kebeko france. La universitato McGill donas ankaŭ 3-jaran diplomon sed tiu formacio estus nesufiĉa.

En franclingva Belgio

En franclingva Belgio, la inĝenieroj pri agronomio povas lerni en tri universitatoj:

Katolika Universitato de Loveno (UCL) en Nov-Loveno,
Libera Universitato de Bruselo (ULB),
Universitata Fakultato de Agronomiaj Sciencoj de Gembloux (FUSAĜ).

Tiu tri ĉi formacioj donas 5-jaran diplomon. Kelkaj inĝenierskoloj (interalie en Ath, Ciney, Lieĝo...) donas ankaŭ diplomojn pri agronomio post 3-jara aŭ 4-jara lernado, kies diplomuloj nomiĝas agronomoj sed ne inĝenieroj pri agronomio.

Firmaoj

Vidu ankaŭ

Agrokulturo

@@ Linio 16: / Linio 16: @@
 == Evoluo de agronomio  ==
-Agronomio estas scienco kiu multe evoluiĝis. La pliproduktado de agrokulturo (depost la [[1960-aj jaroj]] ĝis la [[1990-aj jaroj]] en okcidenta Eŭropo) estas la rezulto de plibonigo pri vegetaĵaj kaj animalaj produktadoj pro vario-elektoj kaj plibonigo de teknikoj, kaj pri grasigaĵo kaj vegetaĵ-farmaciaĵoj.
+Agronomio estas scienco kiu multe evoluiĝis. La pliproduktado de agrokulturo (depost la [[1960-aj jaroj]] ĝis la [[1990-aj jaroj]] en okcidenta [[Eŭropo]]) estas la rezulto de plibonigo pri vegetaĵaj kaj animalaj produktadoj pro vario-elektoj kaj plibonigo de teknikoj, kaj pri grasigaĵo kaj vegetaĵ-farmaciaĵoj.
-Dume, degradadoj de medio, rilate al produktemisma agrokulturo, industria elvolvaĵo kaj grandega kresko de monda loĝantaro aperigis multajn aferojn kaj kondukis evoluigon kaj aperon de novaj fakoj en la agronomia scienco: malpoluado, zorgo de [[rubo]]j, kampanja instalado, [[ekologia agrikulturo]], ....
+Dume, degradadoj de medio, rilate al produktemisma agrokulturo, industria elvolvaĵo kaj grandega kresko de monda loĝantaro aperigis multajn aferojn kaj kondukis evoluigon kaj aperon de novaj fakoj en la agronomia scienco: [[malpoluado]], zorgo de [[rubo]]j, kampanja instalado, [[ekologia agrikulturo]], ....
 La koncepto de [[daŭripovo]] aperiĝis por alporti solvojn pri degradadoj de naturmediaj rimedoj (poluado kaj manko de [[akvo]], poluado de [[aero]], malpliigo de frukteco kaj erodo de [[grundo]], ...) okazigitaj de unu tipo de [[intensa agrikulturo]].
@@ Linio 24: / Linio 24: @@
 La agrikulturo ekestas do [[ekosistemo]] kultivita kies homo partoprenas kaj kiu devas teni ekvilibre.
-Fine, apero kaj evoluigo de novaj teknologioj, bioteknologioj kaj komputiko malfermis novajn fakojn.
+Fine, apero kaj evoluigo de novaj [[teknologio]]j, [[bioteknologio]]j kaj [[komputiko]] malfermis novajn fakojn.
-La agronomiaj sciencoj povis profiti novajn teknikajn rimedojn provizitaj de industrioj.
+La agronomiaj sciencoj povis profiti novajn teknikajn rimedojn provizitaj de [[industrio]]j.
-La kunigo de agronomio kaj komputiko permesis novajn manieroj de laboro, interalie en kresko de agrikulturaj firmoj (agrikulturaj aparatoj, ktp).
+La kunigo de agronomio kaj komputiko permesis novajn manieroj de laboro, interalie en kresko de agrikulturaj [[firmao]]j (agrikulturaj aparatoj, ktp).
 == Agrokulturaj krizoj ==
-La agronomiaj sciencoj celas nune nutri la homaron, kun pli sekureco, celas ankaŭ bonan administradon de naturmediaj rimedoj kaj respekto de medio.
+La agronomiaj sciencoj celas nune nutri homaron, kun pli sekureco, celas ankaŭ bonan administradon de naturmediaj rimedoj kaj respekto de medio.
 La funkcioj ekonomiaj, mediaj kaj socialaj de agrikulturo estas nun la centro de vasta debato pri estonteco (ĉu en la riĉaj parto de la mondo?)
-Lastaj krizoj ([[Bova Spongoforma Encefalopatio|bovofreneziĝo]], [[genetike modifita organismo]], [[dioksino]] en kokoj, ktp) ja vidigis la malsimplecon kaj gravecon de tiu debato.
+Lastaj krizoj ([[Bova Spongoforma Encefalopatio|bovofreneziĝo]], [[genetike modifita organismo]], [[dioksino]] en [[koko]]j, ktp) ja vidigis la malsimplecon kaj gravecon de tiu debato.
 Kelkaj uloj estimas nemalhaveblan la ĝisdatigon de kono de evoluado de agrikulturo rilate al evoluado de socialaj petoj.
 Malgraŭ agronomio estas origine loka scienco, nun grave ĝi devas temi pri produktaj sistemoj en la tuta mondo.
@@ Linio 44: / Linio 44: @@
 * vegetaĵaj produktadoj
 * animalaj produktadoj
-* vegetaĵa fruktigo/grasigo, animala nutrado kaj homa nutro
+* vegetaĵa [[fruktigo]]/[[grasigo]], animala nutrado kaj homa [[nutro]]
-* protektado de kulturoj ( plantpatologio )  kaj saneco de animaloj
+* protektado de kulturoj ([[plantpatologio]])  kaj saneco de animaloj
 * [[pedologio]] (grundosciendo)
 * akva administrado
 * [[biotekniko]], [[gentekniko]] kaj [[mikrobiologio]]
 * agrokultura instalado, agrokultura aparato
-* agrokultura ekonomio
+* agrokultura [[ekonomiko]]
 * nutraj industrioj
 * mediaj sciencoj
@@ Linio 58: / Linio 58: @@
 == Lernado pri agronomio ==
-=== En Francio ===
+=== En [[Francio]] ===
-En Francio, la agronomio estas instruita en pluraj skoloj kiuj instruas agronomiaj inĝenieroj:
+En Francio, la agronomio estas instruita en pluraj [[lernejo]]j kiuj instruas agronomiaj [[inĝeniero]]j:
-* Nacia altskolo pri agronomio (''École nationale supérieure agronomique''),
+* Nacia altskolo pri agronomio (''[[École nationale supérieure agronomique]]''),
-* Nacia inĝenierskolo pri agroikulturaj laboroj (''École nationale d'ingénieurs des travaux agricoles''),
+* Nacia inĝenierskolo pri agroikulturaj laboroj (''[[École nationale d'ingénieurs des travaux agricoles]]''),
-* Inĝenierskolo de agrikulturaj konsiliejoj (''Ecole d'Ingénieurs des Chambres d'Agriculture''),
+* Inĝenierskolo de agrikulturaj konsiliejoj (''[[Ecole d'Ingénieurs des Chambres d'Agriculture]]''),
-* lernejoj de la federacio de altskoloj de inĝenieroj pri agrikulturo (''Féderation des écoles supérieures d'Ingénieurs en Agriculture''),
+* lernejoj de la federacio de altskoloj de inĝenieroj pri agrikulturo (''[[Féderation des écoles supérieures d'Ingénieurs en Agriculture]]''),
 * universitataj institutoj de teknologio,
 * agrikulturaj gimnazioj (''BEPA'', ''CAPA'' ĝis ''Brevet de Technicien Supérieur Agricole'').
@@ Linio 71: / Linio 71: @@
 === En Kebekio ===
-En [[Kebekio]], la diplomo ''Bachelor'' pri agonomio estas donita en la universitato McGill en [[ Montrealo (Kebekio)|Montrealo]] angle, kaj en la universitato Laval en [[Kebeko]] france.
+En [[Kebekio]], la [[diplomo]] ''Bachelor'' pri agonomio estas donita en la universitato McGill en [[Montrealo (Kebekio)|Montrealo]] angle, kaj en la universitato Laval en [[Kebeko]] france.
 La universitato McGill donas ankaŭ 3-jaran diplomon sed tiu formacio estus nesufiĉa.
@@ Linio 84: / Linio 84: @@
 Kelkaj inĝenierskoloj (interalie en [[Ath (Belgio)|Ath]], [[Ciney]], [[Lieĝo (urbo)|Lieĝo]]...) donas ankaŭ diplomojn pri agronomio post 3-jara aŭ 4-jara lernado, kies diplomuloj nomiĝas agronomoj sed ne inĝenieroj pri agronomio.
-== Firmoj ==
+== Firmaoj ==
 == Vidu ankaŭ ==