Daŭfenio: Malsamoj inter versioj

	Daŭfenio
Plena origina nomo:; Darfená/Dôfenâ (arpitane); Daufinat (okcitane); Dauphiné (france)
malnova provinco de Francio
Geografio	Situo de Daŭfenio en Francio
	Situo de Daŭfenio en Francio
Ĉefurbo:	Grenoblo
	Loĝantaro
Lingvoj:	arpitana, franca, okcitana
	Ŝtat-strukturo
Ŝtat-strukturo:	1040-1349 memstara feŭda ŝtato, sub la grafoj de Albon;; 1349-1457 franca provinco
Patrina lando:	ekde 1349 Francio
Pereo:	1349 kuniĝas kun Francio
	Sankta Romia Imperio
	Franca reĝlando
	Elstaraj historiaj eventoj
	Diplomatiaj Rilatoj
	v • d • r

Browse history interactively

[kontrolita revizio]

← Iru al antaŭa ŝanĝo Iru al sekvanta ŝanĝo →

Enhavo forigita Enhavo aldonita

VidaVikiteksto

Enteksta

Kiel registrite je 16:56, 27 jul. 2014

Daŭfenio (PIV), aŭ Daŭfinato (arpitane: Darfená/Dôfenâ, okcitane: Daufinat france: Dauphiné) estas historia provinco Francio koresponda al la hodiaŭaj francaj departementoj Isère, Drôme kaj Hautes-Alpes.

La norda parto de Daŭfenio situas en Arpitanio kaj suda en Okcitanio, oriente de la rivero Rodano, sude de Savojo kaj norde de Provenco, kiu etendiĝas ĝis la limo al Italio.

Konataj pejzaĝoj estas la Daŭfeniaj Alpoj, Pelvoux, kiun limigas la valoj de riveroj Romanche, Durance kaj Drac, kaj ties antaŭalpoj kun la regionaj naturparkoj Vercors kaj Grande Chartreuse. Ilin vizitas multaj turistoj. La Pelvoux-montomasivo famas pro ĝiaj montegoj kaj la nacia naturparko Parc National des Écrins. Sude de Grenoble troviĝas du nekonataj kvankam belaj valoj : Matheysine (ĉefurbeto La Mure) kaj Trièves (ĉefurbeto Mens). La malpli montara parto Malsupra Daŭfenio (Bas-Dauphiné), proksime al rivero Rodano, estas vaste uzata por agrikulturo.

Konata urbo kaj historia ĉefurbo de Daŭfenio estas Grenoble.

Historio

De la 11-a ĝis la 14-a jarcento Daŭfenio estis memstara feŭda ŝtato, en kiu unuiĝis franc- kaj okcitanparolantaj teritorioj, kiuj antaŭe apartenis al la reĝejo de burgundoj, poste al la Franka Imperio kaj fine al la Sankta Romia Imperio. La lasta reganto de Daŭfenio, Humberto la 2-a, restis sen gefiloj kaj en 1349 vendis la landon al la franca reĝo Karlo la 5-a.

La blazona simbolo estis kaj restis delfeno. En la vorto delfeno originas la nomo "Daŭfenio". Kiam Daŭfenio fariĝis kerna parto de la franca regno kaj laŭstatuta apanaĝo por la franca tronheredonto, ankaŭ tiu, la estonta reĝo, ricevis la titolon "Dauphin", do delfeno.

Daŭfenio ludis gravan rolon por la Franca revolucio: jam en 1763 Daŭfenio ribelis kontraŭ la reĝaj impostoj, kaj en 1788 la Grenoblanoj defendis sian parlamenton kontraŭ reĝaj trupoj senditaj por dissolvi ĝin.

Dum la dua mondmilito germanaj trupoj okupis grandan parton de Francio, tamen en Savojo kaj Daŭfenio Résistance sukcesis teni sian pozicion, aparte en la malfacile enirebla Vercors-montaro.

Famaj personoj

Henry Beyle, konata per la pseŭdonimo Stendhal

Pierre du Terrail, la Chevalier de Bayard, konata kiel "kavaliro sen timo kaj manko", kuraĝa batalanto en la militoj kontraŭ Italio en la 15-a jarcento.

@@ Linio 1: / Linio 1: @@
 {{Informkesto pereinta ŝtato
-| nomo                             = Dofineo
+| nomo                             = Daŭfenio
 | origina nomo                     = Darfená/Dôfenâ'' <small>([[arpitana|arpitane]])</small><br />''Daufinat'' <small>([[okcitana|okcitane]])</small><br />''Dauphiné'' <small>([[franca|france]])</small>'
 | jaro de estiĝo                  = 1040
@@ Linio 26: / Linio 26: @@
 | mapo                             = Dauphiné.png
 | mapo grandeco                    =
-| mapo noto                        = Situo de Dofineo en Francio
+| mapo noto                        = Situo de Daŭfenio en Francio
 | ĉefurbo                         = [[Grenoblo]]
 | areo                             =
@@ Linio 46: / Linio 46: @@
 }}
 <!--
-[[Image:Arms of the Dauphin of France.svg|thumb|200px|Blazono de Dofineo]]
+[[Image:Arms of the Dauphin of France.svg|thumb|200px|Blazono de Daŭfenio]]
-[[Image:Dauphiné.JPG|thumb|200px|Situo de Dofineo]]-->
+[[Image:Dauphiné.JPG|thumb|200px|Situo de Daŭfenio]]-->
-'''Dofineo''', aŭ '''Daŭfinato''' ([[arpitana|arpitane]]: ''Darfená''/''Dôfenâ'', [[okcitana|okcitane]]: ''Daufinat'' [[franca|france]]: ''Dauphiné'') estas historia provinco [[Francio]] koresponda al la hodiaŭaj francaj departementoj [[departemento]] de [[Isère]], [[Drôme]] kaj [[Hautes-Alpes]].
+'''Daŭfenio''' (PIV), aŭ '''Daŭfinato''' ([[arpitana|arpitane]]: ''Darfená''/''Dôfenâ'', [[okcitana|okcitane]]: ''Daufinat'' [[franca|france]]: ''Dauphiné'') estas historia provinco [[Francio]] koresponda al la hodiaŭaj francaj [[departementoj de Francio|departementoj]] [[Isère]], [[Drôme]] kaj [[Hautes-Alpes]].
-La norda parto de Dofineo situas en [[Arpitanio]] kaj suda en [[Okcitanio]], oriente de la rivero [[Rodano]], sude de [[Savojo]] kaj norde de [[Provenco]], kiu etendiĝas ĝis la limo al [[Italio]].
+La norda parto de Daŭfenio situas en [[Arpitanio]] kaj suda en [[Okcitanio]], oriente de la rivero [[Rodano]], sude de [[Savojo]] kaj norde de [[Provenco]], kiu etendiĝas ĝis la limo al [[Italio]].
-Konataj pejzaĝoj estas la [[Dofineaj Alpoj]], [[Pelvoux]], kiun limigas la valoj de riveroj ''[[Romanche]]'', ''[[Durance]]'' kaj ''[[Drako (rivero)|Drac]]'', kaj ties antaŭalpoj kun la regionaj naturparkoj ''[[Vercors]]'' kaj ''Grande [[Chartreuse]]''. Ilin vizitas multaj turistoj. La ''Pelvoux''-montomasivo famas pro ĝiaj montegoj kaj la nacia naturparko ''Parc National des Écrins''. Sude de [[Grenoble]] troviĝas du nekonataj kvankam belaj valoj : ''Matheysine'' (ĉefurbeto [[La Mure]]) kaj ''[[Trièves]]'' (ĉefurbeto [[Mens]]). La malpli montara parto ''Malsupra Dofineo'' (''Bas-Dauphiné''), proksime al rivero Rodano, estas vaste uzata por agrikulturo.
+Konataj pejzaĝoj estas la [[Daŭfeniaj Alpoj]], [[Pelvoux]], kiun limigas la valoj de riveroj ''[[Romanche]]'', ''[[Durance]]'' kaj ''[[Drako (rivero)|Drac]]'', kaj ties antaŭalpoj kun la regionaj naturparkoj ''[[Vercors]]'' kaj ''Grande [[Chartreuse]]''. Ilin vizitas multaj turistoj. La ''Pelvoux''-montomasivo famas pro ĝiaj montegoj kaj la nacia naturparko ''Parc National des Écrins''. Sude de [[Grenoble]] troviĝas du nekonataj kvankam belaj valoj : ''Matheysine'' (ĉefurbeto [[La Mure]]) kaj ''[[Trièves]]'' (ĉefurbeto [[Mens]]). La malpli montara parto ''Malsupra Daŭfenio'' (''Bas-Dauphiné''), proksime al rivero Rodano, estas vaste uzata por agrikulturo.
-Konata urbo kaj historia ĉefurbo de Dauphiné estas [[Grenoble]].
+Konata urbo kaj historia ĉefurbo de Daŭfenio estas [[Grenoble]].
 == Historio ==
-De la 11-a ĝis la 14-a jarcento Dofineo estis memstara [[Feŭdismo|feŭda ŝtato]], en kiu unuiĝis [[franca|franc-]] kaj [[okcitana|okcitanparolantaj]] teritorioj, kiuj antaŭe apartenis al la [[burgundoj|reĝejo de burgundoj]], poste al la [[Franka Imperio]] kaj fine al la [[Sankta Romia Imperio]]. La lasta reganto de Dofineo, Humberto la 2-a, restis sen gefiloj kaj en 1349 vendis la landon al la franca reĝo [[Karlo la 5-a (Francio)|Karlo la 5-a]].
+De la 11-a ĝis la 14-a jarcento Daŭfenio estis memstara [[Feŭdismo|feŭda ŝtato]], en kiu unuiĝis [[franca|franc-]] kaj [[okcitana|okcitanparolantaj]] teritorioj, kiuj antaŭe apartenis al la [[burgundoj|reĝejo de burgundoj]], poste al la [[Franka Imperio]] kaj fine al la [[Sankta Romia Imperio]]. La lasta reganto de Daŭfenio, Humberto la 2-a, restis sen gefiloj kaj en 1349 vendis la landon al la franca reĝo [[Karlo la 5-a (Francio)|Karlo la 5-a]].
-La blazona simbolo estis kaj restis [[delfeno]]. En la vorto ''delfeno'' originas la nomo [[Dofineo]]. Kiam Dofineo fariĝis kerna parto de la franca regno kaj laŭstatuta [[apanaĝo]] por la franca [[kronprinco|tronheredonto]], ankaŭ tiu, la estonta reĝo, ricevis la titolon "Dauphin", do ''delfeno''.
+La blazona simbolo estis kaj restis [[delfeno]]. En la vorto ''delfeno'' originas la nomo "Daŭfenio". Kiam Daŭfenio fariĝis kerna parto de la franca regno kaj laŭstatuta [[apanaĝo]] por la franca [[kronprinco|tronheredonto]], ankaŭ tiu, la estonta reĝo, ricevis la titolon "Dauphin", do ''delfeno''.
-Dofineo ludis gravan rolon por la [[Franca revolucio]]: jam en 1763 Dofineo ribelis kontraŭ la reĝaj impostoj, kaj en 1788 la Grenoblanoj defendis sian parlamenton kontraŭ reĝaj trupoj senditaj por dissolvi ĝin.
+Daŭfenio ludis gravan rolon por la [[Franca revolucio]]: jam en 1763 Daŭfenio ribelis kontraŭ la reĝaj impostoj, kaj en 1788 la Grenoblanoj defendis sian parlamenton kontraŭ reĝaj trupoj senditaj por dissolvi ĝin.
-Dum la Dua Mondmilito germanaj trupoj okupis grandan parton de Francio, tamen en [[Savojo]] kaj Dofineo [[Résistance]] sukcesis teni sian pozicion, aparte en la malfacile enirebla [[Vercors (montomasivo)|Vercors-montaro]].
+Dum la [[dua mondmilito]] germanaj trupoj okupis grandan parton de Francio, tamen en [[Savojo]] kaj Daŭfenio [[Résistance]] sukcesis teni sian pozicion, aparte en la malfacile enirebla [[Vercors (montomasivo)|Vercors-montaro]].
 == Famaj personoj ==
@@ Linio 72: / Linio 72: @@
 [[Kategorio:Arpitanio]]
 [[Kategorio:Francio]]
+[[kategorio:Malnovaj provincoj de Francio]]