Kadra rakonto
Kadra rakonto estas elemento de intrigo en literaturaj verkoj. Ĝi donas pliajn informojn pri la aliaj partoj de la intrigo, kaj estas sensignifa sen ili. Sed la aliaj partoj de la intrigo povas esti signifaj sen ĝi kaj esti perceptitaj kiel kompletaj artaĵoj.
La kadra rakonto kutime aperas komence kaj ĉe la fino de ĉiu alia fikcio - tio estas, se estas unu ĉefa rakonto, ĝi aperos komence kaj fine, kaj se estas pluraj sendependaj ĉefaj rakontoj, ĝi ankaŭ servos kiel ligo inter ili. Tamen, ĉi tio ne devas esti la kazo. La kadra rakonto povas aperi nur komence aŭ nur ĉe la fino de la verko kaj eĉ je unu punkto en la centro.
Gramatike, la kadrorakonto povas esti skribita en malsama tempo aŭ korpo ol la cetero de la verko. La kadrorakonto povas esti skribita en malsama stilo de ĝi kaj eĉ fare de malsama verkinto aŭ en pli posta periodo ol la periodo en kiu la ĉefverko estis skribita. En ekstrema kazo estas rakonto ene de rakonto - la kadrorakonto havas tre evoluintan intrigon en si mem.
Ekzemploj[redakti | redakti fonton]
- Mil noktoj kaj nokto - tre klara ekzemplo de kadra rakonto skribita por kunligi multajn novelojn. En la kadra rakonto oni diras, ke mil kaj unu el la noveloj kolektitaj en la libron estas rakontoj rakontitaj de iu en certa situacio. Ĉi-kaze estas tre facile kredi, ke la kadra rakonto estis verkita de tiu kiu kompilis la novelojn, kiuj origine estis verkitaj de multaj diversaj homoj.
- Bildoj ĉe ekspozicio - muzika verkaĵo, kiu priskribas bildojn per muziko kaj ankaŭ muzikaj ligsekciojn, kiuj priskribas promenadon inter la ekspoziciitaj bildoj. En ĉi tiu kazo, estas klare kaj konata, ke la tuta peco estis verkita de la sama persono - la rusa komponisto Modest Musorgskij.
- Iliado kaj Odiseado - Literaturkritikistoj kredas ke en Iliado, same kiel en la lasta parto de la Odiseado, kie la reveno kaj venĝo de Odiseo estas priskribitaj, kromaj materialoj estis aldonitaj aŭ teksitaj en la originan verkon de Homero fare de pli postaj verkintoj.
- Libro de Ijob - verko kun duobla kadra rakonto. La paroladoj de Ijob estas skribitaj en lirika stilo plena de priskriboj kaj legeblas kiel kompletaj verkoj en si mem. La malbonaj vortoj de Ijob, al kiuj la paroladoj venas kiel respondo, estas kritika verko kiu montras la hipokritecon de homoj. La vortoj de la malvirtuloj ne estis skribitaj en la sama stilo kiel la vortoj de Ijob kaj povas esti viditaj kiel kadra rakonto. La ekstera kadro de la tuta libro de Ijob priskribas en simpla rakonta formo la katastrofojn de Ijob kaj la ĉielan okazon, kiuj kaŭzis ĉi tiujn katastrofojn. Ĉi tiu skribo estas en tria stilo.
- Kaptu min, se vi povas - la filmo komenciĝas per spektaklo dum kiu la heroo de la intrigo memoras tion, kio okazis dum sia juneco kaj elekto. Liaj memoroj mem estas la centra parto de la intrigo. Kio estas speciala pri ĉi tiu kadra rakonto estas ke ĝi aperas nur komence de la tuta verko. Ni ne revenas al la kadra rakonto en iu alia sekcio de la filmo.
- Sherlock Holmes - en multaj suspensfilmoj en la serio kiuj sekvis, la kadra rakonto temas pri la teamo kiu faras la enketojn kaj la ĉefaj, apartaj rakontoj temas pri ĉiu kaj ĉiu enketo.
- En multaj utopiaj libroj (Utopio de Thomas More, Nova Atlantido de Francis Bacon, La Urbo de la Suno de Thomas Campanella kaj pli), la kadra rakonto temas pri vojaĝanto aŭ esploristo kiu trovas malproksiman insulon, kie la mirinda socio prezentita en la libro estas malkaŝita kaj klarigita al li.
- En la filmo Titanic (1997) - komence de la filmo oni rakontas pri ŝipo, kiu malkovras arkeologiajn trovaĵojn en la profundo de la oceano. En la sama tempo, oni rakontas pri virino, kiu aŭdas la novaĵojn pri la trovoj de la ŝipo, kaj asertas, ke la sama trovo apartenas al ŝi. La ŝipanaro kaj la maljunulino renkontiĝas, kaj dum la renkontiĝo la maljunulino rakontas al la ŝipanaro pri siaj heroaĵoj sur la ŝipo, dum la spektanto rigardas la rakonton mem sur la ekrano.