Jean Ferrat

Jean Ferrat
	; franca kanzonisto, muzikisto kaj komponisto
Persona informo
Naskonomo	Jean Tenenbaum
Naskiĝo	26a de decembro 1930; en Vaucresson, Francio
Morto	13a de marto 2010; en Aubenas, Francio
Mortokialo	kancero
Tombo	Q98747635
Lingvoj	franca
Ŝtataneco	Francio
Alma mater	Konservatorio Nacia de Artoj kaj Metioj
Familio
Patro	Mnacha Tenenbaum
Patrino	Antoinette Malon
Frat(in)oj	André Tenenbaum • Pierre Tenenbaum • Raymonde Tenenbaum
Edz(in)o	Christine Sèvres • Colette Laffont
Okupo
Okupo	kantisto • kantaŭtoro • poeto • komponisto • verkisto
	v • d • r

Jean FERRAT (ʒɑ̃ fera), esperantigite Johano Ferato, vernome Jean Tenenbaum, estis franca kanzonisto, kanzonaŭtoro, muzikisto-komponisto naskiĝinta en Vaucresson, departemento Hauts-de-Seine, la 26an de decembro 1930, mortinta en Aubenas, departemento Ardèche, la 13an de marto 2010.

Biografieto[redakti | redakti fonton]

Jean Tenenbaum, pli konata sub la nomo Jean Ferrat, naskiĝis la 26-an de decembro 1930 en Vaucresson kiu situas en pariza regiono, lastenaskita en kvarinfana familio kies patro, juda rusdevena, estis forrabita en la 30-a de septembro 1942 kaj mortis en Aŭŝvico-Birkenaŭo. Tiam la 11-jaraĝulo eskapis de la forkonduko danke al komunistaj partizanoj.

Muziko kaj teatro allogis lin ekde la jaro 1950, tiam lia kromnomo estis Jean Laroche. Poste li elektis por si la kromnomon Jean Ferrat.

En 1956 kune kun Maurice Vanderhaeghen li muzikigis la poemon de Louis Aragon Les yeux d'Elsa, kantata de André Claveau populara tiama franca kantisto.

Lia sukcesa kariero kiel kantisto komenciĝis en 1960 kiam li kantis Ma môme kaj kiel kantista parolisto kiam li verkis la parolojn de Deux enfants au soleil por Isabelle Aubret. Li edziĝis en 1961 kun la kantistino Jacqueline Christine Boissonnet. Sekvas kariero ofte malhelpita ĉar li estis liberpensulo kiu ne timis ŝovi siajn konvinkojn kaj opiniojn en paroloj de siaj kanzonoj.

Lia voĉo estis agrable varma, la paroloj de liaj kantoj sonis poezie kaj li muzikigis plurajn tre belajn poemojn de Louis Aragon: Que serais-je sans toi, Aimer à en perdre la raison.

Komence de la 1970aj jaroj li retiriĝis for de la scenejoj en Ardèche, precize en la vilaĝo Antraigues-sur-Volane, tamen daŭre komponis parolojn kaj albumojn de kantoj.

Li mortis la 13-an de marto 2010.

Engaĝiĝinta artisto[redakti | redakti fonton]

Politike proksima de la FKP tamen sen membriĝo, li distanciĝis de Moskvo. En la kanzono Camarade (Kamarado), li denuncas la rusan invadon de Prago en 1968. Kontraŭanta la por-sovetian orientiĝon deciditan fine de la dudektria kongreso de la Komunista Partio en 1979, li denuncas en la kanzono Le bilan (La bilanco) la deklaracion de Georges Marchais, ĝenerala sekretario de la FKP kiu aludis en 1979 bilancon plejparte pozitivan de la t.n. socialismaj reĝimoj. Li tamen subtenas Marchais-on dum la prezidenta baloto de 1981, klarigante kelkajn jarojn poste, en la kanzono Les cerisiers (1985) (La ĉerizarboj) kial li restas fidela al la komunisma movado.

Li akuzis la komercan sistemon, kiu prioritatigis la financajn konsiderojn prefere al la arto de kreemaj artistoj. Publikigante malfermajn leterojn al diversaj respondeculoj de la kultura vivo, televid-kanalaj prezidentoj, ministroj, li denuncis la programadon, kiu laŭ li privilegiis la "komercajn" kanzonojn prefere al la poeziaj kaj muzikaj kreaĵoj.

Li estis membro de la patrona komitato de la Francia kunordiga organizaĵo por la internacia Jardeko pri promociado de paca kaj neperforta kulturo.

Diskografio[redakti | redakti fonton]

Albumoj[redakti | redakti fonton]

1961 : Deux enfants au soleil (25 cm)
1962 : La Fête aux copains (25 cm)
1963 : Nuit et brouillard "Nacht und nebel" (Nokto kaj Nebulo) pri la deportado al naziaj ekstermejoj, iniciatita en 1941 per dekreto de Wilhelm Keitel (25 cm)
1964 : Berceuse (25 cm)
1965 : Potemkine (albumo 30 cm)
1966 : Maria (albumo)
1967 : À Santiago (aŭ Cuba si)
1969 : Ma France (aŭ Au printemps de quoi rêvais-tu ?)
1969 : Camarade (albumo)
1971 : Aimer à perdre la raison aŭ La Commune
1971 : Ferrat chante Aragon
1972 : À moi l'Afrique
1975 : La femme est l'avenir de l'homme (albumo)
1976 : Premières chansons - Nouvel enregistrement (Unuaj kanzonoj, nova registraĵo)
1979 : Les Instants volés (aux Enregistrement 1979)
1980 : Deko el la unuaj albumoj estis ree registritaj en 1979 kaj samtempe publikigitaj 1980.
1980 : Ferrat 80
1985 : Je ne suis qu'un cri
1991 : Dans la jungle ou dans le zoo (aux Ferrat 91)
1994 : Ferrat 95 16 nouveaux poèmes d'Aragon (16 novaj poemoj de Aragon
2002 : Ferrat en scène (Ferrat sur scenejo)

Ĉefaj 45 T[redakti | redakti fonton]

1958 : Les Mercenaires
1960 : C'était Noël (sub la nomo de Noël Frank)
1960 : Ma môme
1961 : Eh ! l'amour
1963 : Les Enfants terribles
1965 : B.O.F. La Vieille Dame indigne (3 kanzonoj kantitaj)
1965 : B.O.F. Le Coup de grâce (ununura kanzono : Les beaux jours)
1972 : Mon palais

Ĉefaj kompilaĵoj[redakti | redakti fonton]

1968 : 10 Grandes Chansons de Jean Ferrat
1992 : Les Années Barclay : Best of Jean Ferrat
1992 : Coffret Les Années Barclay (5 KD)
1995 : Ses 24 premières chansons (rééd. 1998 Deux enfants au soleil), Magic records. Kompleta kolekto de la 24 unuaj kanzonoj 1960-1962 escepte Noël Frank
2000 : Coffret Ferrat 2000 (11 KD Temey, kun libreto kun tekstoj de la kanzonoj)
2000 : Coffret long box C'est toujours la première fois (3 KD Barclay, 53 kanzonoj)
2001 : Ma France (albumo)
2003 : Jean Ferrat 1969-1970-1971-1972
2003 : Coffret Jean Ferrat (6 cd Barclay, 130 kanzonoj)
2007 : Jean Ferrat 1970-1971
2008 : Les 50 plus belles chansons (La 50 plej belaj kanzonoj — 3 KD Barclay)
2009 : Les n° 1 de Jean Ferrat
2009 : Best of 3 CD (57 kanzonoj Barclay, 3 KD)

Apartaj eroj[redakti | redakti fonton]

1972 : Kanzono Prière du vieux Paris sur kolektiva albumo Première partie du spectacle de Jean Ferrat au Palais des Sports 1972 (33 T 30 cm Temey, enregistré en studio). Unua parto de la spektaklo de Jean Ferrat en Palais des Sports de Paris (Palaco de la Sportoj) en 1972.

Videoj[redakti | redakti fonton]

Pri la vivo kaj la amo

C'est beau la vie. Tiom belas la vivo.

Que serais-je sans toi. Kio mi estus sen ci.
Les yeux d'Elsa. La okuloj de Elsa.
La femme est l'avenir de l'homme. La virino estas la estonteco de la homo — en la franca, homme povas same signifi viro kaj homo en la ĝenerala senco, t.e. homa estaĵo'.
Aimer à perdre la raison. Ami ĝis perdo de la saĝo (paroloj de la poeto Louis Aragon).
Nous dormirons ensemble. Ni dormos kune.

Pri ribelo kaj kondamno de la barbareco

Potemkine. Potemkin. Pri la ribelo de maristoj de la Kirasŝipo Potjomkin en 1905. "Palmares 1966" (Sukceslisto de kanzonoj 1966).
Nuit et Brouillard : Nokto kaj Nebulo, pri la deportado al naziaj ekstermejoj.
Nuit et Brouillard Sama kanzono kun teksto kaj fotoj pri koncentrejoj — kelkaj povas ŝoki.
Ma France Mia Francio.