Agathe Backer Grøndahl

El Vikipedio, la libera enciklopedio
Polurinda artikolo
 Ĉi tiu artikolo bezonas poluradon, ĉar ĝi montras stilajn kaj/aŭ gramatikajn kaj/aŭ strukturajn problemojn, kiuj ne konformas al stilogvido.
La priskribo de la problemo troviĝas ĉi tie. Bonvolu ŝanĝi la enhavon por plibonigi la artikolon.
Agathe Backer Grøndahl
Persona informo
Naskonomo Agathe Backer
Naskiĝo 1-an de decembro 1847 (1847-12-01)
en Holmestrand
Morto 4-an de junio 1907 (1907-06-04) (59-jaraĝa)
en Ormøya
Tombo Vår Frelsers gravlund en Oslo
Ŝtataneco Norvegio
Familio
Frat(in)oj Harriet Backer • Inga Lunde • Margrethe Welhaven
Edz(in)o Olaus Andreas Grøndahl
Infanoj Fridtjof Backer-Grøndahl • Nils Backer-Grøndahl • Anders Backer Grøndahl
Okupo
Okupo komponisto • pianisto • muzikinstruisto
Verkoj Fem sange, Op. 2
5 Sange met Pianoforteaccompagnement, Op. 3
Endnu et streif kun af sol
v • d • r

Agathe Ursula Backer Grøndah (la 1an de decembro 1847 – la 4an de junio 1907) estas norvega pianisto, instrukciisto kaj komponisto, la unua signifa ina komponisto de Norvegio. Ŝi verkis plejparte pianomuzikon kaj romancojn. Grøndahl kompletigis totalon de 70 verkoj, kaj estis elstarfiguro en norvega muzika vivo.

Ŝia filo Fridtjof Backer-Grøndahl (1885–1959) estis ankaŭ pianisto kaj komponisto, kiu ofte prezentis la komponaĵojn de lia patrino en liaj koncertoj.

Vivo[redakti | redakti fonton]

Norvegaj komponistoj kolektis ĉe la muzika festivalo en Bergen 1898. De maldekstre Christian Cappelen, Catharinus Elling, Ole Olsen, Gerhard Rosenkrone Schjelderup, Iver Holter, Agathe Backer Grøndahl, Edvard Grieg, Christian Sinding, Johan Svendsen kaj Johan Halvorsen

Agathe Backer estis la filino de Nils Christensen Backer (1815-77) kaj Sofie Smith Pedersen. Lia patro estis ŝipposedanto en Holmestrand. Ŝia pli maljuna fratino Harriet Backer (1845-1932) iĝis fama pentristo. Junaĝe Agathe esprimis sian deziron dediĉi sin al muziko profesie. Post komenca rezisto, gepatroj rekonis ŝian talenton kaj subteni ŝin [1].

Ĉi tiuj studentoj estas Theodor Kullak kaj la komponistoj estas Richard Wuerst. Poste ŝi studis ĉe Hans von Bülow en Florenco, ankaŭ ĉe Franz Liszt en Vajmaro (1873) [2].

Tio estas ŝia debuto en Kristiania (1868), kie ŝi fariĝis fama pro ŝia prezento en la Konĉerto n-ro 5 "Imperiestro" de Beethoven. Ĉi tiu debuto estas la direktisto de la norvega komponisto Edvard Grieg. Agathe kaj Grieg fariĝis bonajn amikojn; La unua eldono de la kanto estas verkoj, inkluzive de la kantociklo Haugtussa Op. 67 (1899), ankaŭ la Pianokonĉerto, kiun ŝi brile ripetis ĉe la Pariza Monda Ekspozicio (1889).

En 1875, ŝi muzikturneis en Eŭropo kun la fama kantisto, dirigento kaj komponisto Olaus Andreas Grøndahl. Ŝiaj muzikaj koncertoj elstaris en Parizon same kiel kun granda sukceso en Londono. Plej ofte ŝi ludis en akompano de elstaraj partneroj kiel ekzemple la violonisto Ole Bull [3].

Agathe Backer Grøndahl Grøndahl estis avangarda inter virinaj komponistoj estis, kombinante la hejmaĵon kaj patrinecon kun la vasta kariero de unu el la plej respektataj komprenoj kaj pianistoj de Norvegio. George Bernard Shaw asertis “unu el la plej grandaj pianistoj de la jarcento”, kaj li elstarigis ŝian “senton, la simetrion kaj artan ekonomion de komponaĵoj ” [4].

Ekde la ago de tridek jaroj ŝia aŭdokapablo plimalboniĝis, finfine atingante totalan surdecon, do ŝi devis forlasi publikajn prezentadojn. Agathe donis siajn lastajn koncertojn en Svedio kaj Finlando en 1901. Post 1903 ŝi estis devigita rezigni sian karieron kiel koncertmuzikisto. Daŭre ŝi dediĉis sin al komponado, kaj al instruado en kio ŝi estis sukcesa kaj influa, krom ke ĝi konsistigis gravan enspezon de la familio.

Agathe Backer Grøndahl estas la stelfiguro en la nomo "Ora Epoko" de la norvega muziko. Kiel escepto, preskaŭ ĉio el ŝia muziko estis dum ŝia vivodaŭro. Multaj eltempaj kanzonoj daŭre estas parto de la norvega popola repertuaro, inkluzive la "Infana Prin Tago" (Barnets vårdag). Ŝiaj kantoj estas allogaj, tre kanteblaj melodioj kun bone kaj akompanoj. Ŝi komponis entute proksimume 400 pecojn kiuj faris 4 kantojn kaj verkojn por piano, kelkajn korspecojn, kantadon kaj du orkestrajn verkojn. Ŝi elmontris buntan stilan diversecon kaj vastan poeziecon. La "Bela Serenado de Tri Pecoj" (La bela Sérénade de Trois Morceaux), estas la plej populara pianistkomponisto de Agathe Backer Grøndahl, kaj ĉi tiun koncerton prezentis la studentoj kiel virtuozo-prezentisto [5].  

En la sekvaj jaroj, la stilo de Agathe Backer Grøndahl transformas siajn originalajn ideojn kaj la impresionisman ideon de la virino en la 19-a jarcento. La nomo de la komponisto Pauline Hall estas “ la unua vera norvega impresionisto ”. Ŝia rimarkinda fabela suite op.44 (“ I blaafjellet ”) estas la sama kiel la unua impressionisma peco de norvega komponisto.

Fonto de tiu teksto estas artikolo numero 183 en la artikolserio Virinoj en muziko en la Esperanta Retradio, verkita de Sonia Risso el Urugvajo.


Verkaro[redakti | redakti fonton]

Agathe Backer Grøndahl. Ksilografio en sveda muzikrevuo (Svensk musiktidning) en 1884.

Elektitaro[redakti | redakti fonton]

  • Romancoj kaj aliaj pecoj por piano
  • Trois morceaux (por piano)
  • Kanto ĉe Maro (al kantoteksto de Holger Drachmann)
  • Fantaziaj pecoj
  • Norvegaj popolkantoj kaj popoldancoj (por piano)
  • Studoj (por piano)

Kantoj[redakti | redakti fonton]

  • 3 Kantoj, Op. 1, (1868–9)
  • 5 Kantoj, Op. 2, (1871)
  • 5 Kantoj, Op. 3, (1870–73)
  • 7 Kantoj, Op. 4, (1869–74)
  • 4 Kantoj, Op. 5, (1871–2)
  • 6 Kantoj, Op. 6 (1867–71)
  • Summer Life, 4 Kantoj, Op. 7
  • 5 Kantoj, Op. 8 (1871–6)
  • 6 Kantoj, Op. 9 (1871–9)
  • 4 Kantoj, Op. 10 (1871–5)
  • 5 Kantoj, Op. 12 (1879)
  • 5 Kantoj, Op. 13 (1881)
  • 6 deutsche Lieder, Op. 14
  • 6 Kantoj, Op. 16
  • Kantoj ĉe maro, Op. 17 (1884)
  • 7 Folkeviser og Romanser, Op. 18
  • Serenade, Op. 21 (1888)
  • 5 Kantoj, Op. 23 (1888)
  • 6 Kantoj, Op. 26 (1890)
  • 6 Kantoj, Op. 27 (1890)
  • Chant de Noces: Bryllupsmorgen, Op. 28 (1890)
  • 10 Kantoj, Op. 29, (1892)
  • 10 Kantoj, Op. 31, (1894)
  • Norske folkeviser, arrangements, Op. 34 (1894)
  • The Night is Calm, Old Folks Waltz, Op. 40 (1897)
  • 5 Kantoj, Op. 41 (1897)
  • The Child's Spring Day, song cycle, Op. 42 (1899)
  • 8 kjaempeviser, Op. 43 (1896–7)
  • 20 folke- og skjaemteviser, Op. 43 (1896–7)
  • 5 Kantoj, Op. 46, (1897–9)
  • 2 Sange fra havet, Op. 48
  • 3 Sange i moll, Op. 49
  • Sommer (Jynge), 8 Kantoj, Op. 50 (1899)
  • 12 folkeviser og melodier fra fremmede lande, Op. 51 (1902)
  • The Mother Sings, 8 Kantoj, Op. 52 (1900)
  • Sydover 6 Kantoj, Op. 54 1900
  • Ahasverus, 6 Kantoj, Op. 56 (1900)
  • 6 deutsche Liebeslieder aus der Jugend, Op. 60 (1869–1900)
  • Clover Field, Op. 62 (1901)
  • 4 Kantoj, Op. 65 (1901–4)
  • One more Glimpse, Op. 70 (1907)

Piana soloo[redakti | redakti fonton]

  • 6 concert-etuder, Op. 11 (1881)
  • 3 morceaux, Op. 15 (1882)
  • 4 skizzer, Op. 19 (1886)
  • Suite, 5 movements Op. 20 (1887)
  • 3 études, Op. 22 (1888)
  • 6 idylles, Op. 24 (1888)
  • 3 klaverstykker, Op. 25 (1890)
  • Norske folkeviser og folkedanse, Op. 30 (1891)
  • 3 études de concert, Op. 32 (Kopenhago, 1895)
  • Norske folkeviser og folkedanse, Op. 33 (1894)
  • 3 klaverstykker, Op. 35 (1894)
  • Fantasistykker, Op. 36 (1895)
  • Serenade, Op. 37 (1896)
  • 3 ungarske studier, Op. 38 (1896)
  • Fantasistykker, Op. 39 (1896)
  • In the Blue Mountain, fairytale suite, 6 pieces, Op. 44 (1897)
  • Fantasistykker, Op. 45 (1897)
  • Etudes de concert, Op. 47 (Kopenhago, 1901)
  • 3 klaverstykker, Op. 53 (1900)
  • Smaa fantasistykker, Op. 55 (1902)
  • Etudes de concert, Op. 57 (Kopenhago, 1903)
  • Concert-études, Op. 58 (Kopenhago, 1903)
  • 6 klaverstykker, Op. 59 (1903)
  • Prélude, Op.61, No. 1 (Kopenhago, 1904)
    • Grand menuet, Op.61, No. 2
  • Lettere fantasistykker, Op. 63 (Kopenhago, 1904)
  • Danse burlesque, Op.64, No. 1 (1905)
    • Valse caprice, Op.64, No. 2
  • Barnlige Billeder [Children Pictures], 6 fantasias, Op. 66 (1905)
  • 2 klaverstykker, Op. 68 (1907)
  • 3 klaverstykker, Op. 69 (1907)

Diskaro[redakti | redakti fonton]

  • Kirsten Flagstad-Kantoj (1994)
  • Kirsten Flagstad Early Recordings 1914-1941 (1995)
  • The Danish Nightingale (1995)
  • Povla Frijsh - The Complete Recordings (1995)
  • Women Composers (1996)
  • Women's Voices: Five Centuries of Song (1997)
  • Norsk Romances (2000)
  • Bravourisimo - Wiener Boheme Quartett (2000)
  • Agathe Backer Grøndahl (2000)
  • Agathe Backer Grøndahl: Piano Music (2001)
  • Norwegian Classical Favorites (2004)
  • Women's Work: Solo Piano Music (2006)
  • Noel (2006)
  • Agathe Backer Grøndahl: Complete Piano Music, Vols. 1 - 5: Natalia Strelchenko (2007)

Biobliografio[redakti | redakti fonton]

  • Hambro, Camilla: Det ulmer under overflaten. Agathe Backer Grøndahl (1847–1907), genus, sjanger og norskhet, doktoravhandling, Göteborgs universitet 2008, ISBN 978-91-85974-07-8. Hambros detaljerte liste over Agathe Backer Grøndahls konserter med detaljerte programmer og utdrag fra konsertkritikker er lagt ut her: https://users.abo.fi/chambro/Konserter/index.html
  • Sixten Nordström: Så blir det musik. Universitetsförlaget Dialogos, Lund 1989, ISBN 91-7504-093-X.

Referencoj[redakti | redakti fonton]

  1. ↑ Backer, Theodore. (1905) A Biographical Dictionary of Musicians. New York: G. Schirmer, p. 33. Arkivigite je 2017-12-26 per la retarkivo Wayback Machine
  2. ↑ . Agathe Backer Grøndahl (norvege). Store Norske Leksikon. SNL. Alirita 23 June 2012.
  3. ↑ Dahm, Cecilie. (1998) Agathe Backer Grøndahl: komponisten og pianisten. Solum. ISBN 8256011521.
  4. ↑ Shaw, G B. Shaw's Music. ed D. Laurence. The Bodley Head. Vol 1, pp 654-710
  5. ↑ Hubbard, W. L.. (1908) The American history and encyclopedia of music - Vol. 5. Toledo, New York, p. 33–34.

Eksteraj ligiloj[redakti | redakti fonton]

Bibliotekoj
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Agathe_Backer_Grøndahl&oldid=8650998"