Alianco de Sahelaj Ŝtatoj
| Alianco de Sahelaj Ŝtatoj | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Hadin gwiwar jihohin Sahel (Hause) Sahel La’abai Ku’nda (Zarme) Sahel jamanaw ka jɛɲɔgɔnya (Bambare) Alliance des États du Sahel (France) | |||||
| |||||
| milita alianco • interregistara organizaĵo • internacia organizaĵo • plurlanda milita koalicio • defendtraktato | |||||
| Komenco | 16-a de septembro 2023 vd | ||||
| Celo | Kolektiva sekureco | ||||
| Agareo | |||||
| Ideologio |
Tut-Afrikismo • francfobio • kontraŭkoloniismo | ||||
| |||||
La Alianco de Sahelaj Ŝtatoj[1] (AoSS) estas reciproka defenda pakto[2] kreita inter Malio, Niĝero, kaj Burkino la 16an de septembro 2023.[3][4] La pakto estis kreita dum la Niĝeria krizo en 2023 en kiu la okcidentafrika politika bloko CEDEAO minacis interveni armee por restarigi civilan regadon post puĉo en Niĝero pli frue tiun jaron.[5] Ministro pri eksteraj aferoj de EU Josep Borrell deklaris ke ĝi kondukis al "nova geopolitika situacio" en la regiono.[6]
La fiksita celo de tiu alianco en Sahelo estas protekti kontraŭ eblaj minacoj de armita ribelo aŭ ekstera agreso substrekante ke "ĉiu ajn atako sur la suvereneco kaj teritoria integreco de unu aŭ pluraj kontraktitaj partioj estos konsiderita agreso kontraŭ la aliaj partioj."[3]
Fono[redakti | redakti fonton]
Sahelo estas loko de daŭranta ĝihadista ribelo ekde 2003, kiu kaŭzis multajn konfliktojn en la regiono, kiel la Malia Milito kaj la ribelo de Boko Haram. Ĉiuj tri membroŝtatoj havis siajn elektitajn por-okcidentajn registarojn faligitaj fare de siaj militistoj, kaj ĉiu estas regita fare de junto kiel parto de la Puĉo-Zono.[7] En 2022, Malio retiriĝis de la internacie subtenita G5 Sahel-alianco. Niĝero kaj Burkino faris tion en 2023, kondukante al anonco de la dissolvo de la kadro de ĝiaj lastaj du membroj Ĉado kaj Maŭritanio tri tagojn poste.[8]
En la puĉo de 2020 en Malio, Assimi Goita kaj la Nacia Komitato por la Savo de la Popolo kaptis la povon en Malio post renverso de la elektita prezidanto, Ibrahim Boubacar Keïta.[9] Goïta poste gvidis duan puĉon en 2021 kiu senpovigis la provizoran prezidanton Bah Ndaw, kiu estis nomumita por gvidi transiran armean registaron.[10]
Kelkajn monatojn poste, en la gvinea puĉo de 2021 la Nacia Komitato de Repaciĝo kaj Evoluo forigis la elektitan Alpha Condé kaj instalis Mamady Doumbouya kiel transira prezidanto.[11]
Frakcio de la militistaro de Burkino senpotencigis sian ekzistantan militregistaron en la puĉo de septembro 2022, instalante Ibrahim Traoré anstataŭ Paul-Henri Sandaogo Damiba, kiu funkciigis en la puĉo de januaro 2022, kiu siavice faligis la demokratan registaron de prezidanto Roch Marc Christian Kaboré.[12]
Plej lastatempe, la Nacia Konsilio por la Sekurigilo de la Patrujo forigis la elektitan registaron de Mohamed Bazoum de Niĝerio, instalante Abdourahamane Tchiani kaj novan junton en la 2023-a puĉo.[13]
Ĉiuj tri el la membroŝtatoj de la alianco estas suspenditaj membroj de CEDEAO; post la puĉo en Niĝero, CEDEAO minacis milite interveni kaj restarigi la registaron de prezidanto Bazoum, kio rezultigis la niĝerian krizon. La niĝeria registaro havas la subtenon de Malio kaj Burkino, kiuj promesis militan helpon al Niĝero okaze de interveno, kaj Gvineo, kiu ofertis diplomatian subtenon. La promesoj de armea helpo rezultigis la kreadon de AES kiel reciproka defendbloko por la tri landoj en provo deteni intervenon de CEDEAO.[14] La 28an de januaro 2024, la tri landoj anoncis per komuna deklaro ke ili retiriĝas de CEDEAO.[15]
La alianco celas krei ekonomian kaj monan union kun proponita valuto nomata Sahelo.[16]
Referencoj[redakti | redakti fonton]
- ↑ Gray, Sébastien, "Burkina Faso Claims to Kill 400 Militants, as Militants Claim Victories", The Brief, Atlas News, 27a de Novembro 2023.
- ↑ "Mali, Burkina Faso and Niger sign mutual defense pact", Le Monde, 16a de Septembro 2023.
- ↑ 3,0 3,1 "Mali, Niger and Burkina Faso sign Sahel security pact", 16a de Septembro 2023.
- ↑ . Mali, Niger, Burkina juntas sign mutual defence pact (16a de Septembro 2023). Alirita 17a de Septembro 2023.
- ↑ Mali, Niger and Burkina Faso establish Sahel security alliance. Al Jazeera. Alirita 17a de Septembro 2023.
- ↑ Russia's Africa Corps - more than old wine in a new bottle | ISS Africa (angle). Institute for Security Studies (7 March 2024). Alirita 15a de Aprilo 2024.
- ↑ ECOWAS Unity Put to Test as West African Coup Crisis Deepens (11a de Septembro 2023). Alirita 17a de Septembro 2023.
- ↑ Chad, Mauritania pave way for dissolution of G5 Sahel alliance (angle). Alirita 2023-12-06.
- ↑ "Mali Coup Soldiers Take to Airwaves, Promise Elections", The New York Times, 19a de Aŭgusto 2020.
- ↑ Mali : Bah N’Daw démissionne, Assimi Goïta devient président (fr-FR) (26a de Majo 2021). Alirita 27a de Februaro 2024.
- ↑ Samb, Saliou, "Elite Guinea army unit says it has toppled president", 6a de Septembro 2021.
- ↑ Burkina : Ibrahim Traoré proclamé président, Damiba destitué (france). Jeune Afrique (30a de Septembro 2022). Alirita 30a de Septembro 2022.
- ↑ "Niger general Tchiani named head of transitional government after coup", Al Jazeera, 28a de Julio 2023.
- ↑ "Mali, Niger and Burkina Faso sign Sahel security pact", 16a de Septembro 2023.
- ↑ "Mali, Burkina Faso and Niger quit ECOWAS", Deutsche Welle, 28a de Januaro 2024.
- ↑ "ÉCONOMIE AFRIQUE DE L'OUEST Mali, Burkina, Niger : une monnaie commune est-elle crédible ?", Jeune Afrique, 12a de Januaro 2024.