Nicolas Boileau

Nicolas Boileau Franca verkisto
Nicolas Boileau, pentrita de Jean-Baptiste Santerre.
Plia portreto   Nicolas Boileau, pentrita de Hyacinthe Rigaud.
Blazono   La blazono de Nicolas Boileau
Vivo
Nomo:	Nicolas Boileau
Plumnomo:	Nicolas Boileau-Despréaux
Ofte nomata:	Leĝdonanto de la Parnaso
Naskiĝis:	la  1-an de novembro 1636(nun 1636-11-01) en Parizo
Mortis:	la 13-an de marto 1711 en Parizo aĝante 74
Religio:	Katoliko, Jansenisto
Lingvo:	Franca
Aktivado:	Poeto, aŭtoro kaj literatur-kritikisto
Skolo:	Klasikismo
Influita de:	Horacio kaj Juvenalo
Influis al:	La tuta Franca literaturo
	Iugrade la Angla literaturo
	La Franca Akademio
Kariero   La karieraj informoj estas plejparte plukitaj el la retejo Kronobase. 1636 1 Nov. Nicolas Boileau naskiĝas sur la tereno de la Palais de Justice en Parizo, 14-a infano de Gilles Boileau, aktisto, ĉe la Granda Ĉambro de la Parlamento de Parizo. 1647 ĉirkaŭ. Boileau ricevas la bazgradan ordinacion. 1656 4 Sep. Boileau advokatiĝas. 1659 2 Jan. Gilles Boileau, frato de Nicolas, estis elektita en la Académie française. 1664 Boileau verkas la Satirojn IV (pri la stulto universala) kaj V (pri nobeleco). La V oni legis al Ludokviko la 14-a, kiu aprecis ĝin. 1647 Bolleau amikiĝis kun Lamoignon, 1-a prezidanto de la Parlamento de Parizo. 1670 Boileau rezignas pri satiro kaj dediĉas sin al la verkado de L'Art poétique (Versarto). 1674 Boileau, subtenata de Madame de Montespan, estas prezentata al Ludoviko la 14-a. Tiu havigas al li pension de 2000 pundoj. 1674 Jul. Boileau publikigas sian verkon L'Art poétique (Versarto), kiu prezentas versforme instruilon laŭ la klasika doktrino. 1675 Boileau skribas la Epistolon IX kontraŭ la flatado, dediĉita al Marquis de Seignelay, filo de Jean-Baptiste Colbert. 1677 Okt. Racine kaj Boileau estas nomataj historiografoj de Ludoviko la 14-a (ĉiu ricevanta pagon de po 6000 pundoj, danke al la insistado de Madame de Montespan. 1683 15 Nov La Fontaine estas elektata en la Académie française, substitue al Colbert, en ŝtorma seanco kontraŭ la kandidato Boileau (voĉdonoj 16:7), kiun la reĝo preferis, kure de ŝtormeca kunveno.   20 Nov. La direktoro de la Akadamio renkontas Ludovikon la 14-an por informi lin pri la elekto de la Akadamio anstataŭigi Colbert per La Fontaine prefere al Boileau. La reĝo, koleriĝinte, ne donas sian konsenton kaj insistas pri sia opinio. 1684 20 Mar. La Akadamiano Claude Bazin mortas.   17 Apr. Boileau estas elektata en la sidlokon de Bazin sub la premo de Ludoviko la 14-a.   24 Apr. Ludoviko la 14-a aprobas la elektojn kaj de Boileau kaj de La Fontaine en la Académie française.   1 Jul. Boileau estas ricevata de la Académie française. 1685 Boileau eniras la Parizan Akademion pri Memorskribaĵoj kaj Medaloj.   Boileau aĉetas kamparan domon en 26, rue des Garennes, Auteuil, 16-a arondismento de Parizo.   Jan. La Académie française sendas la amikojn de Furetière, jean Racine, La Fontaine kaj Boileau, por peti lin rezigni pri sia projekto de Vortaro Universala. Li rifuzas.   22 Jan. La Akademio voĉdonas pri la eksmembrigo de Furetière unuanime pro lia vortaro konkuranta al sia, je la malplaĉo de Ludoviko la 14-a, empatia pri la projekto de Furetière. 1686 Racine kaj Boileau verkas la enskribojn, kiuj rolas baze de la pentraĵoj de Le Brun sub la volbo de Galerie des Glaces en Versajlo. 1687 27 Jan. Boileau protestas al la Académie française kontraŭ la poemo Le siècle de Louis le grand (La jarcento de Ludoviko la granda), kiun li taksas insulta al la Antikvuloj. 1692 Per breveto la historiista pensio donita de la reĝo al Boileau estas remetita al nur 2000 pundoj. Aliflanke, oni liberigis lin de la devo sekvi Ludovikon la 14-an en milit-kampanjon, ĉar li estis preskaŭ plene senfortiĝinta.   24 Jun. Racine en letero al Boileau skribas de la tendaro antaŭ Namur, ke la lerto kaj la antaŭvido de M. de Vauban ne estis senutilaj por ja ŝpari la bravulojn, kiuj iris lasi sin montigi, ĉi-momente.. 1694 Mar. Boileau publikigas sian Satire contre les femmes (Satiron kontraŭ la virinoj). por ridindigi ilin. Perrault publikigas rebate Apologie de femmes (Apologio de virinoj).   4 Aŭg. Boileau kaj Racine publike interpaciĝas danke al la lerta diplomatio de Racine dum kunveno de la Akademio. 1701 Maj. Boileau publikas sian novan eldonon de Œuvres diverse (Diversaj verkoj), kiu entenas krom la letero de Grand Arnauld al Perrault, leteron de Boileau al tiu ĉi, tone tre repaciĝe. 1711 13 Mar. Nicolas Boileau mortas de grava pleŭrito.
Ĉefverkoj
L'Art poétique (Versarto) (1674)
Le Lutrin (La pupitro) (1672-1683))
Notindaj verkoj   Les Satires (La Satiroj) (1666–1668) Épîtres (Epistoloj) (1669-1698) Περὶ ὕψους Traité du sublime (de Λογγίνος, Loggínos, Longinius, Longin)) (Pri sublimeco, traduko el la Helena) {1674) Dialogue sur les héros de roman (Dialogo pri la herooj de romano) (1688)

Nicolas BOILEAU, alinomata Boileau-Despréaux (naskiĝis la 1-an de novembro 1636 ĉu en Crosne, aŭ en Parizo; mortis la 13-an de marto 1711 en Parizo) estis franca poeto kaj verkisto. La aldona familia nomo Despréaux devenis de modesta posedaĵo en Crosne proksime al Villeneuve-Saint-Georges kaj servis plumnome por distingi lin de lia frato Gilles.

Historie, Boileau apartenas al la "Grandioza Jarcento" de la reĝado de Ludoviko la 14-a, kiam multnombraj francaj verkistoj distingiĝis per siaj libroj aŭ teatraĵoj (Molière, Racine, Jean de la Fontaine, kaj aliaj).

Boileau estas rigardata kiel la ĉefa teoriisto de poezia estetiko dum la 17-a jarcento. Li sukcese trudis al la Franca Akademio respekton de la plej bazaj reguloj pri franca gramatiko, kaj difinis la fundamentajn leĝojn de franca poezio. Do li estis siaepoke unu el la precipaj teoriuloj pri la estetiko klasika en literaturo, kio pli malfrue alportis al li la kromnomon législateur du Parnasse (leĝdonanto de la Parnaso). Li estis unu el la precipaj protaganistoj de la tendaro Antikvuloj en la kverelo inter la Antikvuloj kaj la Modernuloj, kverelo literatura kaj arta, kiu agitis la Académie française fine de la 17-a jarcento. Lia tendaro oponis du kontraŭfluojn pri la konceptoj kulturaj. Poeto, Boileau taskis al si difini la bonguston, klopodante fiksmeti klarmaniere kaj precize la leĝojn kaj la rimedojn de la poezio klasika. Tajlante modelon laŭ la grandaj poetoj de la antikva epoko, kiujn li defendis kaj admiris, li laboris kun persistemo kaj strebis ĉe tio eviti maljuston en siaj satiroj.

Malgraŭ la superrangeco de la filozofoj de la 18-a jarcento, Boileau hodiaŭ estas prenata kiel intelekta referenco pri justeco, solideco kaj bongusto, la arto konservi al ĉiu ĝenro sian propran koloron, la objektiveco en siaj verkoj kaj en siaj opinioj, la arto valorigi vortojn per ilia aranĝo, reliefigi detalojn, evoluigi sian temon, enkadri siajn gravajn pensojn en versoj harmoniaj sed ĉiam dominataj de rezonado.

Kleriĝa periodo

Junaĝo

Kiel la dekkvina infano de Gilles Boileau (duaedziĝe), aktisto ĉe la Granda Ĉambro de Parlamento de Parizo. Nicolas Boileau, jam ekde sia junaĝo, estis destinita al klerikala ofico. Li havis du fratojn, ankaŭ iugrade famiĝintaj: Gilles Boileau, tradukinto de Epikteto, elektita en 1659 membro de la Académie française, kaj Jacques Boileau, kiu iĝis kanoniko de Sainte-Chapelle kaj grave kontribuis al eklezia historio.

Nicolas Boileau perdis sian patrinon jam infanete je aĝo de nur unu jaro kaj duono. Jam de la komenco li estis infano kun tre malforta konstitucio, kiu devis esti operaciata dekunujaraĝe pro vezikaj ŝtonetoj, operacio mallerte okazigita, kiu poste lasis lin impotenta.

Li komencis siajn studojn en la gimnazio de Harcourt. Ankoraŭ antaŭ la unuaŝtupa ordinacio li forlasis Harcourt kaj ŝanĝis al la gimnazio de Beauvais. Ambaŭ gimnazioj simpatiis kun la Jansenismo, specifa tiama katolika doktrino. Jam antaŭe li rimarkigis sin pro sia pasio pri la legado de la grandaj poetoj de la antikvo. Tre forta trajto de Boileau estis lia malamo de stultaj libroj.

Teologo kaj juristo

Pro tio, ke lia patro antaŭvidis por li vivon klerikalan, li komencis la studadon de teologio ĉe Sorbonne, sed tiu ne estis kronata de sukceso kaj li ŝanĝis sian studfakon al juro.

Gajninte permeson ofici kiel juristo, li enposteniĝis kiel advokato en 1656. Tamen li rapide malentuziasmiĝis pri tiu metio. Partopreninte en mallonga proceso li forturnis sin kun abomeno, plendante amare pri la kvanto da ĉikanado, kiu sub la mantelo de justico abundas. Pro tio li rezignis pri sia laboro ĉe Kuĵas kaj Alciato, kaŭzante grandan skandalon al sia familio, speciale al sia bofrato, Dongois, aktisto, kiu ekde tiam verdiktis ke li sian tutan vivon estis nur stultulo.

Boileau, helpe de sia familio, starigis genealogion, verŝajne falsitan, kiu permesis al li uzi nobelan titolon, retrosekveblan ĝis la 15-a jarcento, al iu Jean Boileau, notario, nobeligita fare de reĝo Karlo la 5-a. Tiel Nicolas Boileau rajtis pri blazono, kun arĝentaj ĉevronlataj makzeloj kune kun tri oraj dentradoj. Malgraŭ ĉio ĉi, nenio pri lia deveno povas supozigi, ke li povis posedi aŭtentan nobeltitolon.

Heredanto

Tamen post, kvazaŭ spite al, siaj unuaj karieraj malsukcesoj Boileau ektrovis sin hereda beneficulo de la prioreco de Saint-Paterne, ofico dotita per rento de 800 pundoj, kiun li ricevis okaze de la morto de sia patro en 1657. Tiu rento permesis al li vivtenon modestan kaj li dediĉis sin komplete al literaturo.

Pro tio, ke li jam delonge verkis versojn, li lasis sin enkonduki en artajn ciklojn helpe de sia pli aĝa frato Gilles, kiu same verkis (kaj kiu en 1669 nur 28-jaraĝa estis akceptata en la Académie française, tamen jam mortonte nur 38-jaraĝa.) Ĉi-medie li konatiĝis kun ĉiuj Parizaj aŭtoroj de sia epoko, do la epoko, kiun oni estis pli malfrue nomonta la komenco de la Franca klasiko. Li enplektis sin en la ĉi-cirklajn kverelojn kaj amikiĝis kun kelkaj ankoraŭ sukcesontaj verkistoj, kun la pli maljunaj Jean de La Fontaine kaj Molière, kaj, antaŭ ĉio, kun la nur iomete pli juna Jean Racine.

Satira periodo

La malmultaj fruaj poemoj de Boileau, kiuj konserviĝis, apenaŭ elmontris iun promeson pri lia evoluonta talentego. Lia unua grava verko estis Les Satires (La Satiroj) — (1660-1668), inspiritaj de tiuj de Horacio kaj de Juvenal. Liaj versformaj satiroj aperis en epoko, kie, malgraŭ la sukceso de Pierre Corneille kaj de Molière, Jean Chapelain estis ankoraŭ la precipa aŭtoritato pri literaturo. Ili atakis liajn samepokulojn, kiujn li taksis plene sen bongusto, kiel Jean Chapelain, abato Charles Cotin, Philippe Quinault aŭ eĉ Georges de Scudéry kaj ties kunverkanta fratino Madeleine de Scudéry (poste plej ofte nomata simple Fraŭlino de Scudéry). Kontraste, li estis admiranto de Molière kaj, pli malfrue, de La Fontaine kaj de Jean Racine.

La satiroj

Les satires

Les satires

Li debutis en 1661 sub sia alinomo por apartigi sin de sia frato Gilles kun versa satiraĵo tiom ŝerca, kiom moka. Tiu ĉi unua satiro estis imitaĵo de la tria satiro de Juvenal kaj enkorpigis adiaŭon fare de poeto al la urbo Parizo. Dum la sekvantaj sep jaroj venis liaplume ok pliaj satiroj. Temo de tiuj tekstoj estis, antaŭ ĉio, la mondo de la Parizaj salonoj, la intelektuloj kaj literaturistoj, kiuj vizitis ilin, kaj ties manioj kaj vantecaĵoj, kiujn li kun granda ĝuo pikprecize primokis. Ĉe tio li ne hezitis ankaŭ klarnome pilorii kelkajn literaturajn kontraŭulojn siajn. Nur Satiro VI, Les embarras de Paris (La malkonvenaĵoj de Parizo), 1664, kiu draste kaj humure priskribis la ĝenaĵojn de ĉiutaga vivo en tiama laŭtplena, malpura kaj tro enloĝita Parizo, havis iom pli realan temon. Pro siaj sukcesoj kiel recita artisto, kiu ĉe vesperaj societoj komprenis prezenti siajn tekstojn efekthave kaj ĉiam aktualiginte ilin, li rezignis dum longa tempo presigi la tekstojn. Kiam en 1666 ŝtelpresaĵo kun ses satiroj aperis, Boileau indignegis kaj deklaris la ŝtelitaĵojn neaŭtentaj.

Li antaŭlegis siajn unuajn satirojn en literatura salono ĉe la Hôtel de Rambouillet (Luksdomo de Rambouillet) kaj ekde tiu ĉi momento kreis al si malamikojn ne plu kuraceblajn, notindaj — Cassagne kaj abato Charles Cotan, kiuj lin kritikis. Tiu ĉi ekde tiam estiĝinta malamo elvokis ĉe Boileau ĝuste tiujn trajtojn, kiujn oni hodiaŭ memoras. Liaj malamikoj ektrovis sin tamen kontraŭaj al protektanto de Boileau, nome la duko de Montausier, kiu vizitis liajn recitaĵojn kaj konsideris sin la natura defendanto de la poetoj, kiuj tiam vizitadis la luksdomon. La duko mem estis versinta la Guirlande de Julie (Girlando de Julie), kiu aludis al Julie d'Angennes, kiu unue post dek kvar jarojn daŭranta svatado iĝis dukino de Montausier.

La admirado de Boileau al Molière esprimiĝis en la stancoj adresataj al li (1663) kaj en Satiro II (1664). En 1664 li komponis sian prozaĵon Dialogue sur les héros de roman (Dialogo pri la herooj de romano), satiraĵo pri la komplikaj romantikaĵoj de la epoko, kiu, oni rajtus aserti, ĝisfunde senvalorigis la sentalentajn klopodaĵojn de Calprenèdea, Fraŭlino de Scudéry kaj kunuloj. Kvankam vaste legate manuskripte, ĝi libroforme ne publikiĝis ĝis 1713, onidire pro konsidero al Fraŭlino de Scudéry. Al tiuj ĉi fruaj tagoj apartenas la kunvenoj ĉe Mouton Blanc kaj Pomme du Pin, kie Boileau, Molière, Racine, Chapelle kaj Antoine Furetière renkontiĝis por diskuti literaturajn demandojn. Al Molière kaj Racine li pruvis sin konstanta amiko en multaj okazoj.

En 1666, nun instigite de jam dua aperinta senaŭtoritata eldono, li mem publikigis Satire du Sieur D ... (Satiro de Siro D...) enhavantan sep satirojn kaj la pecon Discours au roi, (Diskurso al la reĝo). La sep unuaj satiroj, nun oficiale aperintaj, rikoltis konsiderindan sukceson, kiu kreskigis eĉ pli la malamon sine de la nelertaj aŭtoroj kritikataj de la novalveninta poeto. Li rebatis per naŭa satiro, en kiu kuniĝis stila eleganteco kaj pika ŝercemo. Ĉiuj liaj satiroj estas fortege atakitaj de la abato Charles Cotan, ja mem verkisto, kiu riproĉis al li mankon de takto kaj diplomatio fronte al aliaj poetoj.

En 1668 aperis liaj oka kaj naŭa satiroj. Satiro VIII nomiĝas Sur l'homme (Pri la homo).

Sur l'homme — Pri la homo Komenca fragmento   De tous les animaux qui s’élèvent dans l’air, Qui marchent sur la terre, ou nagent dans la mer, De Paris au Pérou, du Japon jusqu’à Rome, Le plus sot animal, à mon avis, c’est l’homme. El ĉiuj la bestoj flugantaj aere, marŝantaj firmtere, naĝantaj rivere, Parize, Perue, Nipone, en Romo, Plej stulta, laŭ mi, estas certe la homo. Nicolas Boileau

En tiu li per versoj 40-42 mokis la markizon de Courcillon:

Moi ! J’irais épouser une femme coquète ! J’irais, par ma constance, aux affronts endurci, Me mettre au rang des saints qu’a célébrés Bussy ? Edzinigos mi certe koketan virinon! Ĉu poste incitojn obstine malcedi, Bussy-celibrita sanktulo sin kredi? Nicolas Boileau

Sed la markizinon same ne restis sen mokado, tamen flanke de alia ĉi-epoka verkisto.

Claude Julien Brossette, eldonisto de Nicolas Boileau komence de la 18-a jarcento, citas malgrandan Livre d'heures (Horlibro) de grafo de Bussy-Rabutin: anstataŭ la bildoj, kiujn oni metis en la preĝolibron, estis etaj portretoj de kelkaj korteganoj kaj ties edzinoj, kiuj estis suspektataj pri flirtemo. ... Oni estas metinta sub ĉiu portreto mallongan diskurson en la formo de oracio aŭ preĝo adaptita al la bildigito. Tiu horlibro estas imitata de la Duko de la Feuillade, tamen nun nudiginte la portretojn de la precipaj flirtemulinoj de la kortego. En kanto aludante al la dua libro, la markizino de Courcillon nomiĝis Sainte Modeste (Sankta Damo Deca).

Sainte Modeste — Sankta Dam' Deca   Sainte Modeste Prenait honnêtement La main, le reste, Le tout avec un gant. Pour rien n’aurait voulu Toucher un membre nu. Cette beauté céleste fit si bien qu’on la crut Sainte Modeste. Sankta Dam' Deca, ekprenis volante la manon, la reston, la tuton kungante. Nenio ajn povus ŝin puŝi ĝis nudan membreton ektuŝi. Damo belega, tiom bonega, ni kredu ŝin Sankta Dam' Deca. Voltaire (R. Peyrefitte, p. 200)

Aperis unu post la alia Satiroj dek ĝis dek du.

La dekdua satiro, Sur l'Équivoque (Pri ambigueco), estis malpermesata de Ludoviko la 14-a pro la interveno de Patro Le Tellier, la konfespastro de la reĝo, malgraŭ malaj streboj de la grafo de Noailles. Spite tion ĝi cirkulis, presite sekrete laŭ la ordono de la abato Boileau, kiu venĝis kontraŭ la Jezuitoj kaj samtempe venĝis pro sia frato. François-Marie Arouet (la estonta Voltero) havigis al si ekzempleron. Laŭ Roger Peyrefitte (Voltaire, p. 63), li ridetis pri la parto pri Sokrato — l'honneur de la profane Grèce, - Très équivoque ami du jeune Albiciade, (la honoro de la profana Grekio. Tre ambigua amiko de la juna Albiciado — kaj admiris la sekvantan verson, kiun li mem volus esti verkinta:

Satiro XII Fragmento kiu plaĉis al Blaise Pascal   Quel lion, quel tigre, égale en cruauté Une injuste fureur qu'anime la Piété? Kia leono, kia tigro, samgrade kruelas kiel tiu kolero maljusta, kiun Pio rivelas? Nicolas Boileau

Matura periodo

En 1668, post Satiro IX (kiu unue en 1700 publikiĝis) strebis Boileau malhavigi al si la etikedon enfant terrible (infano terura) de la Pariza literaturistaro kaj transiris de agresemaj Satiroj al moralumantaj kaj filozofiumantaj Epistoloj. En la jaro 1674 liaj du majstraĵoj, L'Art poétique (Versarto) kaj Le Lutrin (La pupitro) publikiĝis kune kun kelkaj pli fruaj verkoj.

Epistoloj

Épîtres

Maljuniĝante, li verkis siajn Épîtres (Epistoloj), aperintajn de 1669 ĝis 1695, stile eble pli maturajn kaj serenajn.

Pri la sublimo

Traité du sublime

Ĉi-periode Boileau tradukis Περὶ ὕψους, Traité du sublime (Pri la sublimo), praverkon, kiun oni ĉiam kredis esti plume de Λογγίνος, (Loggínos), do Longinius, plumeco, pri kiu oni hodiaŭ dubas. Fakte li heredis tiun ĉi taskon. Nome lia frato Gilles estis mortinta en 1699, kaj jam de Gilles komencita traduko de tiu ĉi verko apartenis al la heredaĵo, kiun Nicolas ricevis. La verko publikiĝis en 1674.

Preskaŭ 20 jarojn pli malfrue, en 1693, Boileau aldonis al tiu ĉi verko specifajn kritikajn pritraktojn, kiuj precipe direktiĝis kontraŭ la teorio de Charles Perrault en la kverelo inter la Antikvuloj kaj la Modernuloj rilate al tio, kiu literatura stilo superu.

Versarto

L'Art poétique

En 1674 aperis la verko L'Art poétique, (Versarto). Imitante la Ars Poetica plume de Horacio, tiu starigis la kodon por ĉiu ajn estonta Franca versado, kaj tiel ebligis al la Franca lingvo enrangiĝi samnivele kun ĝia Latina pratipo.

En ĉi tiu verko, Boileau metis la fundamentojn de klasika arto en franca poezio, resumitaj jene:

• Naturo devas gvidi arton; Sed ne la ekstera naturo, sed la homa naturo karakterizita per la eternaj sentoj de homo.
• Por koni la homan naturon oni devas studi kaj imiti la verkistojn de la antikva mondo, kiuj perfekte esprimis ĝin.
• La grava virto de la artisto estas kompreno, kiu devas regi la imagon, eraron kaj malbonan guston.
• La menso devas esti gvidata de strikta disciplino kaj obeo al la verkistaj leĝoj, kiuj estas frukto de sperto kaj saĝo.
• La poeto ne povas esprimi belon se li ne havas honestan animon, ĉar ĉio venas de la animo.

Boileau ne nur starigis la regulojn por poezia lingvaĵo, li diligente analizis la diversajn specojn de verskomponaĵoj kaj nomas la principojn specifajn al ĉiu ĝenro. Danke al Angla traduko de L'Art poétique, reviziita de John Dryden, kaj danke al la bonega imitaĵo de la verko per Essay on Criticism (Traktato pri Kritiko) plume de Alexander Pope, lia verko influis ne malmulte ankaŭ la Anglan literaturon.

El la kvar libroj de L'Art poétique, la unua kaj la lasta konsistas el ĝeneralaj instruoj, emfazantaj ĉefe la brilan regulon bon sens (prudento). La dua libro pritraktas la pastoralon, la elegion, la odon, la epigramon kaj la satiron kaj la tria pritraktas la tragedian kaj epopean poezion. Kvankam la starigitaj reguloj estas valoraj, ili tendencas tamen ĝeneti kaj iomete tro mekanikigi poezian verkadon. La verkiston Boileau mem, ne ĉiam ne erareman, oni ne povas taksi grandioza poeto. Li tamen liveris valoregan servon per sia detruado de la troigitaj renomoj de siaepokaj mezkvalituloj, kvankam li iam kaj iam misjuĝis.

Jen iomete acida spritaĵo pri la eblaj talento aŭ sentalento de homoj volantaj esti poetoj. Temas pri eltiraĵo el la dua strofo de Kanto I, el lia tre longa instrupoema satiraĵo L'Art poétique (Versarto).

L'Art poétique — Versarto Fragmento el Kanto I, strofo 2   Ô vous donc qui, brûlant d’une ardeur périlleuse, Courez du bel esprit la carrière épineuse, N’allez pas sur des vers sans fruit vous consumer, Ni prendre pour génie un amour de rimer. Ho vi Muz-vokito kun ardo danĝera Al voj' vin eklanĉas nun dorne sufera. Nek lasu vin versojn senfrukte obsedi, Nek emu rimemon genio miskredi. 1674, Nicolas Boileau

Estas interese, ke tiun tradicion verki instrupoemon pri versarto daŭrigis por Esperanto Kálmán Kalocsay kadre de la Parnasa Gvidlibro. Tie la poemo nomiĝas La arto poetika kaj estas ŝajnigita plume de iu specifa C. E. R. Bumy, fakte plumnomo de Kalocsay mem.

La pupitro

Le Lutrin

Lia Le Lutrin (La pupitro), mokheroa poemego, el kiu la unuaj kvar kantoj aperis en 1674, onidire, donis modelon al Alexander Pope por lia Rape of the Lock (Perforto de Harbuklo). Kvina kaj sesa kanto, poste aldonitaj de Boileau al tiu verko, pli delogis de la beleco de la poemo ol fari ion ajn alian. Specife la lasta kanto estas plene malkonvena al lia genio.

Tiel komenciĝas la versaĵo La Pupitro.

Le Lutrin — La Pupitro Komenca fragmento   Je chante les combats, et ce prélat terrible Qui par ses longs travaux et sa force invincible, Dans une illustre église exerçant son grand cœur, Fit placer à la fin un lutrin dans le chœur. C’est en vain que le chantre, abusant d’un faux titre, Deux fois l’en fit ôter par les mains du chapitre : Ce prélat, sur le banc de son rival altier Deux fois le reportant, l’en couvrit tout entier. Mi prikantas la luktojn kaj teruran prelaton, Ties fortosenlacon, senĉesan agadon, En famega preĝejo ties donon tutkoran, Starigi pupitron en benkon nurĥoran. Finvanis ĥorano, senrajta instigulo, Ĝin forigu du fojojn la ĉi-kapitulo: Do la prelato la benkon de l' rivalo orgojla Du fojojn plenŝtopis per pupitro re-sojla. Nicolas Boileau

Malpli fekunda periodo

En 1677 unua flatado al Ludviko la 14-a, kiu kure de la Milito de Devolucio kontraŭ Hispanio ĵus okupis la regionon Franche Comté (Libera Graflando), alportis al li belan pension je 2000 pundoj ĉiujare. Tiel li envicigis sin inter la ŝtatgravaj literaturistoj, kiuj ariĝis ĉirkaŭ la ministro Jean-Baptiste Colbert.

Samtempe Boileau enposteniĝis kiel reĝa historiografo. Ekde tiu tempopunkto la kvanto de lia verkado malpliiĝis. Al tiu etapo de lia vivo apartenas la satiro: Sur les femmes (Pri la virinoj), la odo: Sur la prise de Namur (Pri la sieĝvenko de Namur), la epistoloj: A mes vers (Pri miaj versoj) kaj Sur l'amour de Dieu (Pri la amo de Dio).

La satiroj estis kaŭzintaj amason da malamikoj kontraŭ Boileau. La deka Satiro, pri virinoj, instigis eĉ rebatan apologion Apologie des femmes (Apologio de virinoj) plume de Charles Perrault. Antoine Arnauld en sia mortojaro skribis leteron defende al Boileau. Sed kiam li volis survojigi sian respondon kaj laŭ la deziroj de siaj amikoj antaŭmontris ĝin al episkopo Bossuet, tiu deklaris ĉiuspecan satiron nekongrua al kristaneco kaj la dekan Satiron de Boileau ŝancelema al moralo. La amikaro de Arnauld deklaris, ke ne estas digne por klerikalo skribi ion ajn tiom trivialan kiel poezio. La epistolo Sur l'amour de Dieu (Pri la amo de Dio) plume de Boileau fariĝis triumfa defendo de la honoro de lia arto. Tamen ne pli frue, ol en 1684 oni akceptis lin en la Académie française kaj tiam kontraŭvole, nur vole de la reĝo.

La domo de Boileau en Auteuil

En 1684 li retiriĝis al la kampara domo, kiun li aĉetis en Auteuil. Tiun domon Racine nomis, pro la senombraj gastoj, lia hôtellerie d'Auteuil (Gastejo de Auteuil).

En tiu ĉi pli malfrua fazo de sia vivo, Boileau, simile kiel Racine, unue sekrete, poste publike, reproksimiĝis al la rigoreca kaj pia Jansenismo de sia juneco.

En 1705 li vendis sian domon kaj revenis al Parizo, kie li plu vivis kun sia konfespastro en la monaĥejo Notre Dame. En Satiro XII Sur l'équivoque (Pri la ambiguo) li versforme atakis la Jezuitojn, kiuj forte oponis Jansenismon. Tiun satiron Sainte-Beuve nomis reverkado de Les lettres provinciales (La provincaj leteroj) plume de Pascal.

Li skribis tiun lastan satiron ĉirkaŭ 1705. Post tio li koncentriĝis pri la eldono de kompleta kolekto de siaj verkoj. Sed la Jezuitoj instigis la reĝon retiri sian permeson pri ties publikigado kaj aldone postulis la subpremon de Satiro XII. Onidire, tiuj incitoj amarigis lin kaj rapidigis lian morton, kiu, post longdaŭra malsano, okazis en Marto de 1711, nur kelkajn jarojn antaŭ la morto de lia ekssubtenanto, Ludoviko la 14-a en 1715.

Resumo

Boileau estis homo varmkora kaj kompata, honesta, parolkuraĝa kaj bonfara. Oni rakontas multajn anekdotojn pri lia parolkuraĝo ĉe kortego kaj pri liaj malavaraj faroj. Li tenas bone difinitan rangon en la Franca literaturo, kiel la unua, kiu reguligis ties versadon kaj instruis pri la valoro de la metia aspekto de versado. Lia influo al la Angla literaturo, pere de Pope kaj liaj samepokuloj, ne estis malpli, kvankam ne tiel longdaŭra. Post multe da subtaksemo je la kritika verkado de Boileau, oni revalorigis ĝin en pli aktualaj komentaĵoj, eble nun male, eĉ troige. Montriĝis, ke spite al ne ĉiam konvena rigoreco trovebla en liaj kritikoj rilate kelkajn individuajn kazojn, esence liaj posteuloj adoptis la plejmulton de liaj kritikoj.

Sennombraj eldonoj de la verkoj de Boileau publikiĝis ankoraŭ dum lia vivtempo. La lasta el tiuj, Œuvres diverses (Diversaj verkoj, 1701), konata kiel la eldono favorata de la poeto mem, republikiĝis kun variantoj kaj notoj fare de Alphonse Pauly (2 volumoj, 1894). Pli ol jarcenton pli malfrue la kritikajn tekstojn el liaj verkoj agnoske analizis Berriat Saint-Prix en sia Œuvres de Boileau (Verkoj de Boileau, 4 volumoj, 1830-1837). Li povis bazi sian analizon sur ĉirkaŭ 350 publikaĵoj. Tiu teksto, redaktita kun notoj plume de Paul Chéron, plus la Boloena de 1740, plus traktato plume de Sainte-Beuve estis represita de Garnier frères (1860).

Samepokuloj

Amikoj, admirantoj kaj subtenantoj

• 
  Ludoviko la 14-a 1638-1715
• 
  Charles de Sainte-Maure, Duko de Montausier 1610-1690
• 
  Guillaume de Lamoignon 1617-1677
• 
  Madame de Montespan 1640-1707
• 
  Jean-Baptiste Colbert 1619-1683
• 
  Jean Racine 1639-1699
• 
  Voltaire 1694-1778
• 
  Molière 1622-1673
• 
  Blaise Pascal 1623-1662
• 
  Jean de La Fontaine 1623-1695
• 
  Pierre Corneille 1606-1684
• 
  Antoine Arnauld 1612-1694
• 
  John Dryden 1631-1700
• 
  Alexander Pope 1688-1744

Malamikoj, atakatoj kaj atakantoj

• 
  Abato Charles Cotan 1604-1681
• 
  Episkopo Jacques-Bénigne Bossuet 1627-1704
• 
  Georges de Scudéry 1601-1667
• 
  Madeleine de Scudéry 1607-1701
• 
  Charles Perrault 1628-1703
• 
  Jean Chapelain 1595-1674
• 
  Philippe Quinault 1635-1688

Verkaro

Busto skulptita de François Girardon

Epigramoj

Épigrammes

• À Climène
• À Perrault (1)
• À Perrault (2)
• À Perrault, sur les livres qu’il a faits contre les anciens
• À Racine
• Contre le même (l’abbé Cotin)
• Contre Linière
• Imitée de Martial
• Parodie burlesque de la première ode de Pindare, à la louange de Perrault.
• Pradon et Bonnecorse
• Sur ce qu’on avait lu a l’Académie des vers contre Homère et Virgile
• Sur l’Agésilas de P. Corneille
• Sur l’Attila du même (de P. Corneille)
• Sur la fontaine de Bourbon
• Sur la manière de réciter du poète Santeuil
• Sur la réconciliation de l’auteur et de Perrault
• Sur une satire de l’abbé Cotin

La satiroj

Les Satires

Les Satires — (1666–1668)

• 01 – Satire I – Damon, ce grand auteur, dont la muse fertile…
• 02 – Satire II – Rare et fameux Esprit, dont la fertile veine…
• 03 – Satire III – Quel sujet inconnu vous trouble et vous altère…
• 04 – Satire IV – D’où vient, cher Le Vayer, que l’homme le moins sage…
• 05 – Satire V – La noblesse, Dangeau, n’est pas une chimère…
• 06 – Satire VI – Qui frappe l’air, bon Dieu ! de ces lugubres cris ?
• 07 – Satire VII – Muse, changeons de style, et quittons la satire…
• 08 – Satire VIII – De tous les animaux qui s’élèvent dans l’air…
• 09 – Satire IX – C’est à vous, mon esprit, à qui je veux parler…
• 10 – Satire X – Enfin, bornant le cours de tes galanteries…
• 11 – Satire XI – Oui, l’honneur, Valincour, est chéri dans le monde…
• 12 – Satire XII – Du langage français bizarre hermaphrodite…
• Discours au Roi

Epistoloj

Épitres — (1669-1698)

• 01 – Épitre I – Au Roi
• 02 – Épitre II – À l’abbé des Roches
• 03 – Épitre III – À Antoine Arnauld
• 04 – Épitre IV – Au roi
• 05 – Épitre V – À M. de Guilleragues
• 06 – Épitre VI – À M. de Lamoignon
• 07 – Épitre VII – À Racine
• 08 – Épitre VIII – Au Roi
• 09 – Épitre IX – Au marquis de Seignelai
• 10 – Épitre X – À mes vers
• 11 – Épitre XI – À mon jardinier
• 12 – Épitre XII – À l’abbé Renaudot

La pupitro

Le Lutrin — (1672-1683)

• 01 – Chant premier
• 02 – Chant second
• 03 – Chant troisième
• 04 – Chant quatrième
• 05 – Chant cinquième
• 06 – Chant sixième

Odoj

Odes

• Ode sur un bruit qui courut, en 1656, que Cromwell et les anglais allaient faire la guerre à la France

Versarto

L'Art poétique — (1674)

• 01 – Chant I
• 02 – Chant II
• 03 – Chant III
• 04 – Chant IV

Diversaj poeziaĵoj

Poésies diverses

• Épitaphe d’Arnauld
• Le Bûcheron et la Mort
• Vers à mettre en chant

Tradukoj

• Traité du sublime (Περὶ ὕψους, Pri la sublimeco), plume de Longin (Λογγίνος, Loggínos, Longinius), tradukita de Nicolas Boileau el la Helena, Parizo, 1674 (ĉelinea versio ; transkribita versio.): kun enkonduko kaj notoj de Francis Goyet, Parizo, 1995 (ISBN 2-253-90713-8).

Aŭtoreco ne certa

• Versaĵo atribuata al Boileau por akompani portreton de Tavernier

Aliaj verkoj

Notu, ke verkoj ofte aperis reengrupigitaj kiel apartaj eldonoj.

• Dialogue sur les héros de roman (1688). Dialogo pri la herooj de romano. (Analizo pri tiu verko troviĝas en la artikolo: Réflexions sur le roman au XVIIIe siècle.)
• Réflexions critiques sur Longin Pensoj kaj kritikoj pri Longin. (1694-1710)
• Correspondance avec Brossette Korespondado kun Brossette. (1858)

Fontoj

En tiu ĉi artikolo estas uzita traduko de teksto el la artikoloj Nicolas Boileau en franca  Vikipedio, Nicolas Boileau en angla  Vikipedio kaj Nicolas Boileau en germana  Vikipedio.

Francaj

• Sainte-Beuve, Causeries du lundi, vol. VI.; F. Brunetière, L'Esthétique de Boileau (Revue des Deux Mondes, Junio 1889), kaj tre ampleksa artikolo plume de la sama aŭtoro en La Grande Encyclopédie; Gustave Lanson, Boileau (1892), ero de la serio Grands écrivains français.
• Marie-Nicolas Bouillet et Alexis Chassang (dir.), Nicolas Boileau en Dictionnaire universel d’histoire et de géographie, 1878.
• Académie française — Nicolas Boileau.
• Kronobase Chronologie: Nicolas Boileau
• Un jour un poème, Nicolas Boileau

Anglaj

• Shelley, Mary Wollstonecraft, 1797-1851 (1838). Boileau. Lives of the most eminent literary and scientific men of France. Londono: Longman, Orme, Brown, Green & Longmans.
• Chisholm, Hugh, eldono (1911). Encyclopædia Britannica (11-a eldono). Cambridge University Press.
• Herbermann, Charles, eldono (1913). Nicolas Boileau-Despréaux. Catholic Encyclopedia. Robert Appleton Company.
• The Nuttall Encyclopædia. Londono kaj Nov-Jorko: Frederick Warne, sekcio Boileau, Nicolas.

Germanaj

• Artikolo en "Namen, Titel und Daten der franz. Literatur"

Eksteraj ligiloj

• Informoj pri Nicolas Boileau en katalogo de la Germana Nacia Biblioteko (germane)
• Boileau: Discours sur l'ode Arkivigite je 2007-06-07 per la retarkivo Wayback Machine, 1693; en Projekt "Lyriktheorie" Arkivigite je 2007-06-07 per la retarkivo Wayback Machine
• Nicolas Boileau, Busto skulptita de François Girardon Arkivigite je 2016-03-04 per la retarkivo Wayback Machine france
• Traktatoj pri Boileau plume de Ulrich Schulz-Buschhaus (Das Aufsatzwerk) germane